Notulen ECB duiden op snelle monetaire normalisatie

Bij de monetaire beleidsvergadering vorige maand in Amsterdam stelden beleidsmakers dat de Europese Centrale Bank significant sneller dan eerder gedacht tot een monetaire normalisatie overgaat.

Dat staat donderdag in de notulen van de meeste recente vergadering op 8 en 9 juni van dit jaar. Kernbegrip in de verslaglegging is de toegenomen volatiliteit.

De centrale bank hield de rente in juni ongewijzigd, maar gaf aan in juli de belangrijkste rentes met 25 basispunten verhogen, nadat het per 1 juli zijn Asset Purchase Programme beëindigt. Het zal voor het eerst in 11 jaar zijn dat de ECB de rentes verhoogt.

Lagarde koos in juni in een toelichting voor een stapsgewijze aanpak. Voor september ligt de omvang van de renteverhoging nog open, omdat deze afhangt van de inflatie-ontwikkeling op dat moment.

In april leek de inflatieverwachting voor de langere termijn af te zwakken naar onder de door de ECB gewenste 2 procent, maar in de notulen trad naar voren dat het peil in 2024 en daarna op dat niveau uitkomt en blijft. In mei liep de inflatie weer op, vooral door stijgende energieprijzen, terwijl ook de kerninflatie opliep.

Voor consumenten leek de inflatie in april op een termijn van drie jaar ten opzichte van maart ook te zijn teruggelopen van 2,9 naar 2,7 procent en 2,5 procent in mei, maar nadien zijn de onzekerheden weer toegenomen.

Er werd in het verslag nadrukkelijk stilgestaan bij de opgelopen rentestanden van Italië én Griekenland. Spanje en Portugal werden wel genoemd, ofschoon daar de rentes in het oordeel van de ECB minder hard waren opgelopen.

Half juni kwamen de beleidsmakers tussentijds bij elkaar om te praten over het antwoord op de vraag hoe vat te krijgen op de rentespreads in de muntunie. Dat luidde destijds door aflopende obligaties gericht te herinvesteren, vooral in obligaties uit landen waar de risico opslag op de rente te ver doorschieten. Ook zou er met spoed een instrument worden voorgesteld dat het uit de pas lopen van de rentes moet voorkomen.

Het beleidsorgaan uitte expliciet de zorg over een lagere euro ten opzichte van de dollar, de valuta waarin olie moet worden afgerekend. Zo importeert de EU inflatie. De ECB rekende het aldus voor: in dollars uitgedrukt kwam de olieprijs sedert mei 2021 88 procent hoger uit, maar in euro’s zelfs 111 procent.

De ECB kon zich in de notulen slechts op data uit maart baseren als het ging om economische ontwikkelingen, die onder als gevolg van de gang van zaken in China en de oorlog in Oekraïne onder druk stonden. 

De renteverhoging in juli met 25 basispunten verantwoordde de bank in de notulen met de verwachting dat de inflatie in 2024 weer dicht bij het gewenste niveau noteert. De bank noemde deze stap dan ook expliciet ‘proportioneel’.

Vooruitkijkend naar het derde kwartaal gaf de bank te kennen dat verdere, geleidelijke renteverhogingen doelmatig is.