Rienk Kamers hangover

Afgelopen vrijdag, op de Dag van de Belegger, stortte Rienk Kramer zijn onheil uit over beleggers die grif hadden betaald om de goeroe in levende lijve te mogen horen spreken. Kamer voorspelde een ‘lost decade’ voor het westen, een periode van mini-recessies, trage groei en onvermijdelijke aanpassing na jaren van op krediet gebaseerde economische groei. Volgens Kramer moeten bedrijven failliet gaan en banken aan hun lot worden overgelaten. Laat kapitalisme zijn werk doen, oftewel de hangover theorie.

Kamers narratief is een van boetedoening na jaren van zonden. Maar dit waren de zonden van een enkeling, en niet van een samenleving. En de recessie laat niemand ongemoeid. En wat is dan nog de reden dat bijvoorbeeld fabrieken in Duitsland deels stil liggen, of dat Amerikaanse deelstaten leraren en verplegers ontslaan?

Kramers sentimenten vertonen een pijnlijke gelijkenis met die van de Amerikaanse minister van Financiën ten tijde van de Grote Depressie, Andrew Mellon. Mellon adviseerde president Hoover om “alles te liquideren, arbeid, aandelen, boeren, vastgoed…het zal het systeem zuiveren van rotheid. (…) Mensen zullen harder werken, en een moreler leven leiden. (…) Ondernemende mensen zullen het stokje overnemen van minder competente mensen.” Het waren deze ideeën die er voor zorgden dat de Fed en de federale regering lijdzaam toekeken, waardoor we achteraf spreken van de Grote Depressie: tussen 1929 en 1933 verdwenen 10 van 30 duizend banken, het BBP kromp met een derde en meer dan een kwart van de Amerikanen werd werkloos.

Maar als het aan Kamer ligt, laten we de recessie op zijn beloop. Vooral het monetaire beleid moet het ontgelden. Volgens de beleggersgoeroe leidden we allen aan “geldillusie,” het niet kunnen zien van het verschil tussen de nominale en de reële waarde van geld. Maar wat Kamer met geldillusie eigenlijk wil zeggen is dat we op de pof leven en onze schulden vervolgens weg inflateren. Hij vergeet daarbij echter dat geldillusie ook de andere kant op werkt. Deflatie verhoogt de reële waarde van schulden, en verlaagt de waarde van onderpand. Als centrale banken niet de bijzondere monetaire maatregelen hadden genomen, dan zaten we nu in periode van hevige schulddeflatie en een veel diepere recessie. Sterker nog, als de Fed de Taylor-regel zou volgen voor het bepalen van de rentestand, dan zou de rente over 2009 op min 6,3 procent uitkomen. Maar negatieve rente is praktisch niet mogelijk, en dit is een van de redenen dat centrale banken aan kwantitatieve versoepeling doen.

Kamer ziet ook lichtpuntjes, en wel in Azië en Zuid-Amerika. Daar gaan de arbeiders nog barstend van motivatie ‘s ochtends naar het werk, in de veronderstelling dat ze genoeg verdienen om in plaats van een fiets een brommer te kopen. Laten we hopen dat Kamer zich beperkt tot het geven van beurstips, en zich niet gaat bemoeien met economische politiek. Dan duurt het wat langer voordat de convergentie tussen het Oosten en het Westen voltooid is.

Door: Arne Petimezas, ABM Financial News.
[email protected] of +31(0)50-711 39 93