Waar komt de volgende lagere top in de AEX?

De vraag voor de komende dagen is tot hoever de AEX zal oplopen. Ik acht de kans nog steeds groot dat op korte termijn een volgende lagere top gevormd zal worden waarna de neerwaartse druk weer kan toenemen.

AEX beweegt al een half jaar binnen de grenzen van een dalend trendkanaal
De AEX beweegt inmiddels al een half jaar binnen de grenzen van een breed dalend trendkanaal. Daarbij viel de AEX terug vanaf de hogere jaartop bij 576,90 tot aan de recente bodem tot op heden van 472,20, een daling van ruim 104 punten. Dit is de grootste terugval sinds de forse correctieve beweging die in 2015 plaatsvond. Destijds viel de AEX terug vanaf een meervoudige top bij 510 naar de bodem bij 378 begin 2016, een daling van ongeveer 25%. Ondanks dat de terugval momenteel kleiner is dan toen, zijn de marktomstandigheden wel anders. Begin 2016 werd een hogere langetermijnbodem gevormd en bleef de langetermijnbullmarkt intact. In het laatste kwartaal van 2018 is deze bullmarkt echter beëindigd met de doorbraak onder de sinds 2009 stijgende bodemlijn op de logaritmische maandgrafiek. Daarbij viel wel op dat de AEX een van de laatste Europese indices was die zijn stijgende langetermijnbodemlijn brak. Indices als de Xetra DAX en de STOXX Europe 600 braken al veel eerder onder deze cruciale stijgende bodemlijnen en activeerden toen ook zeer grote hoofd-schoudertoppatronen. We zagen begin 2018 al de eerste duidelijke vermoeidheidsverschijnselen ontstaan. De AEX wist destijds niet meer de bovenkant van het brede en sinds 2009 aanwezige stijgende langetermijntrendkanaal te bereiken. Daarna vond begin 2018 een blow-off beweging plaats, veelal een laatste euforische kortetermijnstijging waarna de sinds 2016 aanwezige versteilingsfase neerwaarts werd gebroken.

Trend in 2019 neerwaarts gericht na beëindiging bullmarkt in 2018
Buiten deze vermoeidheidsverschijnselen werd in het eerste half jaar van 2018 ook een drievoudige toppenzone gevormd rond de 574. Ook ging elk van deze toppen gepaard met de vorming van een toppatroon in de maandgrafiek. Zo werden een bearish engulfing, een shooting star en een dark cloud cover gevormd. Elke top was daarna het startpunt van een forsere correctie. De laatste test in juli zorgde voor een kortstondige en beperkte overshoot boven de 574. Hij vormde een top bij 576,90 waarna al snel meerdere stijgende bodemlijnen neerwaarts werden gebroken, zoals de bodemlijn langs de bodems van de eerdere correcties in 2018. Dit was destijds voor mij de aanleiding om mijn langetermijnopinie voor het eerst in jaren te verlagen naar Neutral. In het laatste kwartaal van vorig jaar heb ik deze verder verlaagd naar Short en ik houd dit jaar rekening met een verdere daling richting de zone 400 – 410. Vooral na de doorbraak onder de sinds 2009 stijgende bodemlijn is een duidelijk eindsignaal gegeven van de voormalige en bijna 10 jaar durende bullmarkt. Tot begin 2018 zagen we een 2 jaar durende periode van steeds verder toenemende euforie in de markt. Deze startte bij de 2016 bodem van 378 waarna een duidelijke opwaartse langetermijnversteiling werd gestart. De euforie nam verder toe doordat elke kleine terugval steeds werd gezien als ‘zware’ correctie en instapgelegenheid. Dit zorgde uiteindelijk voor een stijging van bijna 200 punten zonder grotere tussentijdse tegenreacties, een risicovolle situatie. Met de doorbraak in het laatste kwartaal onder de zone 516 – 517 werd het grote topvormingsproces sinds begin 2018 ook afgerond. Hiermee is 2018 een duidelijk overgangsjaar geworden van een bullmarkt naar een bearmarkt. Daarbij zal het verloop in 2019 waarschijnlijk volatiel blijven met krachtige tussentijdse herstelbewegingen, maar de trend blijft momenteel negatief. Er zal een aanzienlijke stijging en meerdere omkeersignalen moeten plaatsvinden in veel verschillende indices om het tij te keren van deze neerwaarts gerichte markt. Dat is natuurlijk nooit uit te sluiten, maar ligt niet in de lijn van mijn verwachtingen.

Op weg naar de vorming van een volgende lagere top?
Als we inzoomen naar het kortetermijnbeeld dan zien we een breed dalend trendkanaal sinds de juli-top van 576,90. Er zijn inmiddels een behoorlijk aantal raakpunten ontstaan waarbij de laatste duidelijke lagere toppenzone in november tot begin december werd gevormd in de zone 530 – 534. De laatste top bij 530 van begin december was het startpunt van een volgende vrije val beweging van bijna 60 punten tot aan de 472,20 van eind december. Tijdens deze bewegingen werden verder een viertal neerwaartse gaps gevormd en eind december werd de onderkant van het dalende trendkanaal onder druk gezet, maar niet structureel doorbroken. Deze onderkant ligt vandaag bij 475,40 terwijl de bovenkant van dit trendkanaal bij 521,90 is te vinden. Een test van deze bovenkant mogen we niet uitsluiten maar ik acht de kans groter dat op een lager niveau een volgende lagere top wordt gevormd waarna de neerwaartse druk weer kan toenemen. Enkele dagen geleden werd een dalende wig opwaarts gebroken. Bij een dergelijk patroon is er sprake van sneller dalende toppen dan de dalende bodems. Dit patroon was sinds de decembertop van 530 in ontwikkeling. Dit zijn veelal positieve omkeerpatronen. Ook werd de 4e neerwaartse gap al gesloten tot aan de 493. De vraag voor de komende dagen is tot hoever deze herstelbeweging zal reiken. Eerstvolgende weerstand is bij 497,50 te vinden. Daarboven ligt verder nog de oude bekende oktoberbodem bij 500,45 en de toppenzone van medio december bij 511 – 512. Het dalende 50-daags gemiddelde is inmiddels gezakt naar 509,20. Voor de komende dagen moeten we dan ook alert zijn op de vorming van toppatronen waarna de neerwaartse druk richting de bodems weer kan toenemen.

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)