Waar komt de lagere top?
De dagelijkse beweeglijkheid blijft hoog. De AEX bevindt zich momenteel in een brede consolidatiefase die een verder opwaarts herstel mogelijk maakt. Dit zou naar mijn mening kunnen uitmonden in een eerste lagere top.
AEX is bijna 40% gedaald en behaalde daarmee bijna mijn volgende doel van 380
Begin vorige week testte de AEX bijna mijn volgende neerwaartse koersdoel dat bij 380 is te vinden. Hij vormde tot op heden een dieptepunt bij 389,60. Dit zorgde voor een daling van ruim 240 punten in een maand tijd, ofwel bijna 40% vanaf de geplaatste jaartop in de AEX medio februari bij 632. Deze daling heeft zich in een ongekend tempo voortgezet vanaf de top bij 632 wat resulteerde in een zeer forse daling van ongeveer 40%. We hebben dit soort extreme dalingen zonder duidelijke herstelbewegingen eerder gezien, onder andere in 2008 richting het einde van de bearmarkt destijds. Toch valt ditmaal de snelheid van de daling op. Een terugval van bijna 40% in slechts 1 maand tijd is nog niet vaak voorgekomen. De terugval in 2008 was vergelijkbaar, maar destijds duurde deze terugval aanzienlijk langer dan een maand. Door deze snelheid zagen we ook een extreem laag niveau in enkele technische indicatoren, een zware oversold conditie. Deze technische indicatoren zijn vanaf het dieptepunt in de markt van begin vorige week nu enigszins aan het herstellen. Door het behalen van bijna mijn volgende koersdoel en de extreem lage waarden in de technische indicatoren, gaf ik vorige week al aan dat een herstelbeweging in de AEX kansrijk was. Dit om enerzijds de verkoopdruk vanuit de technische indicatoren te verminderen en anderzijds om een lagere top in de AEX te vormen. De gehele daling in de AEX vanaf de jaartop heeft namelijk plaatsgevonden in een zeer forse vrije val beweging waarin zelfs een vijftal grote gaps werden gevormd. De laatste gap (vorige week maandag) leek daarbij op een ‘exhausting’ gap. Vaak zien we in dergelijke situatie de start van een tijdelijke herstelbeweging, een omkeermoment. De vraag daarbij is tot hoever kan de AEX herstellen voordat een lagere top wordt gevormd?
| korte termijn | lange termijn | steunniveaus | weerstandniveaus |
| Short | Short | 425 / 410 / 398 / 389,60 / 380 | 449 / 467 / 472 / 482 |
Bron: Reuters Metastock XVII, 23 maart 2020, Zie ook onze uitleg van technische begrippen
Richtpunten voor een verdere herstelbeweging liggen bij 449, 467 en 483
Bij een dergelijke zeer snelle en heftige bearmarkt zijn draaipunten altijd lastig aan te geven. Wel zijn er meerdere richtpunten in de AEX te zien voor de recent ingezette herstelbeweging. Eind vorige week werd een top geplaatst bij 449. Dit is nu de eerste weerstand in de markt. Maar een verder herstel in de komende tijd acht ik zeker mogelijk. Pas een krachtig herstel in een langere periode van enkele weken zal ervoor zorgen dat de steilheid van deze dalende trend wordt afgevlakt en er een duidelijkere dalende trendontwikkeling ontstaat in plaats van alleen een vrije val. Een gedeeltelijke opvulling van de gevormde 4e neerwaartse gap is een belangrijk richtpunt voor de herstelbeweging. Deze gap is te vinden tussen de 467 en 482. Maar zelfs een beweging tot boven de 500 (richting de 3e neerwaartse gap) zou geen verandering aanbrengen in de neerwaartse trendmatigheid. Na de vorming van een lagere top acht ik de kans groot op lagere niveaus tot onder de bodem van 389. Wat ook een belangrijk signaal is voor de verwachte verdere herstelbeweging is de afstand tot aan het dalende 200-daags gemiddelde. Vanuit het verleden weten we dat zodra de afstand tot aan dit gemiddelde tussen de 10% en 15% ligt, de kans op een tegenreactie groot is. Dit gemiddelde is momenteel bij 574 te vinden waardoor een zeer grote afstand was ontstaan wat zorgde voor een krachtige oprekking van het elastiek tot aan dit gemiddelde. Hierdoor is de kans op een grotere herstelbeweging natuurlijk realistisch. Opvallend daarbij is verder dat vorige week ook een dead cross plaatsvond. Dit betekent dat het 50-daags gemiddelde neerwaarts door het 200-daags gemiddelde breekt. Als we verder kijken naar de Fibonacci-retracementniveaus tussen de top van 632 en de bodem bij 389 dan zien we het eerste (38,2%) niveau liggen bij 483, ofwel bijna gelijk aan de bovenkant van de 4e neerwaartse gap. Het is dus onmogelijk aan te geven tot waar een herstelbeweging zal plaatsvinden in de komende tijd. Wel moeten we zeer alert zijn op de vorming van een toppatroon in de komende tijd. De genoemde niveaus zijn slechts richtpunten waarbij de trend neerwaarts gericht blijft.
Na de vorming van een lagere top is een verder vervolg van de bearmarkt realistisch tot onder de 389
De recente test van bijna mijn 2e koersdoel betekent ook een test van het dieptepunt van 2016. Zodra de AEX in de komende tijd geen duidelijke lagere top vormt en weer onder de 389 terecht komt, is de kans groot op een verdere neerwaartse beweging richting het volgende doel bij enkele toppen en bodems uit het jaar 2012. Dit doel is bij 340 te vinden. Als we overigens kijken naar de Fibonacci-niveaus van de voormalige bijna 10 jaar durende bullmarkt (vanaf de 2009 bodem net onder de 200 punten) dan ligt verder nog het 61,8% niveau van deze bullmarkt bij 360. We hebben in de afgelopen weken al ruim 50% (bij 415) gecorrigeerd op deze voormalige bullmarkt en dat slechts in een maand tijd. Mijn langetermijnopinie staat inmiddels al anderhalf jaar op Short, waarbij sinds augustus vorig jaar een zeer krachtige en steeds verder versteilende opwaartse trend ontstond. Tijdens deze krachtige opwaartse beweging zagen we geen terugvallen in de index waarbij ook de euforie (contrair signaal) tot ongekende hoogtes opliep. Tesamen met de langere negatieve divergentie en de blow-off beweging van begin dit jaar leek een duidelijke en langetermijntop in de maak. Vooral ook als we keken naar de tegenstrijdigheden die we zagen met de intermarktindicatoren (zoals de renteontwikkeling, de olieprijs en de goudprijs). In het langetermijnbeeld werden daarbij veel toppatronen gevormd, zoals de bearish engulfing op de maandgrafiek en de dark cloud cover in de weekgrafiek. Vlak na de vorming van de jaartop op 17 februari werd ook de langere stijgende wig in de weekgrafiek gebroken. Een krachtig samenvallend technisch plaatje dat zorgde voor de start van een langere en forse neerwaartse beweging. Kortom: na deze zeer forse vrije val tot aan de 389 is de kans het grootst op een verdere opwaartse beweging in de komende tijd voor de vorming van een lagere top. Inmiddels is de AEX al 60 punten hersteld (tot aan de 449) en moeten we daarbij wel zeer alert blijven op toppatronen die de start aangeven van een volgende en verdere neerwaartse beweging.
Grafiek AEX op weekbasis
Bron: Reuters Metastock XVII, 23 maart 2020
Technische analyse maakt deel uit van de risicoanalyse van het ING Investment Office
| Risicobarometer ING Investment Office | |||
| Signaal | = | ||
| Macro-economie | =/- | Negatieve gevolgen virusuitbraak worden komende maanden pas echt zichtbaar | |
| Liquiditeit/ rente | ++ | Centrale banken draaien de geldkraan vol open | |
| Waardering | =/+ | ‘Veilige’ beleggingen hooggewaardeerd, aandelen aantrekkelijker geworden | |
| Sentiment¹ | – | Negatief sentiment op aandelen-, obligatie- en valutamarkten | |
| Technische analyse² | – | Steunniveaus gebroken, verschillende signalen op ‘oversold’ | |
1 Contra-indicator, zeer negatief sentiment kan beoordeeld worden als positief.
² Technische analyse (TA) is een manier om de koersontwikkeling op financiële markten te voorspellen en is één van de signalen die onze risicobarometer stuurt. Alle signalen (waaronder het TA-signaal) worden onafhankelijk van elkaar bepaald en opgeteld tot één (totaal) risicosignaal. Dit signaal is bepalend voor onze tactische assetallocatie.
| Disclaimer Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld door Bas Heijink, technisch analyst, en is en uitgebracht en voor het eerst verspreid op dinsdag 24 maart 2020 om 10:27 door het ING Investment Office, onderdeel van ING Bank N.V. Voor het opstellen van deze beleggingsaanbeveling is gebruik gemaakt van de volgende wezenlijke informatiebronnen: BofA Securities, Goldman Sachs, Bloomberg, CreditSights, Standard & Poor’s, Moody’s, Fitch, ING FM, Citi, J.P. Morgan, Thomson Reuters Datastream, Sustainalytics, UBS en/of Reuters Metastock. Deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd op de volgende waarderingsgrondslagen, methoden en aannames: koerswinstverhouding, koersboekwaardeverhouding en/of net asset value (NAV). Voor deze beleggingsaanbeveling zijn geen beschermde modellen gebruikt. Een beschrijving van het ING-beleid ten aanzien van informatiebarrières en belangenverstrengeling kunt u hier vinden. Tenzij anders vermeld, zal ING Bank N.V. de beleggingsaanbeveling niet actualiseren. Ontwikkelingen die zich na het opstellen van deze beleggingsaanbeveling hebben voorgedaan, kunnen van invloed zijn op de juistheid van de aannames waarop deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd. Beleggingsaanbevelingen worden over het algemeen 2 tot 4 keer per jaar herzien. Deze beleggingsaanbeveling behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren en vormt geen uitnodiging tot het aangaan van welke overeenkomst of verbintenis dan ook. Deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd op aannames en vormt geen garantie voor een bepaalde ontwikkeling of resultaat. Aan deze beleggingsaanbeveling kunnen geen rechten worden ontleend. Beslissingen op basis van deze beleggingsaanbeveling zijn voor uw eigen rekening en risico. Noch ING Bank N.V. noch ING Groep N.V. noch enige andere rechtspersoon die tot de ING Groep behoort, aanvaardt aansprakelijkheid voor enige schade in welke mate dan ook die voortvloeit uit het gebruik van bovenstaande beleggingsaanbeveling of de daarin opgenomen informatie. Beleggen brengt risico’s en kosten met zich mee. U kunt uw inleg of een deel ervan verliezen. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. ING Bank N.V. is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934, respectievelijk de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, en evenmin in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika (hierna tezamen: ‘Amerikaanse beleggingswetgeving’). Deze beleggingsaanbeveling is niet gericht tot en niet bestemd voor ‘U.S. Persons’ in de zin van de Amerikaanse beleggingswetgeving. Kopieën hiervan mogen niet worden verzonden of worden meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan U.S. Persons. ING Bank N.V. is statutair gevestigd te Amsterdam, handelsregister nr. 33031431 Amsterdam en staat onder toezicht van Autoriteit Financiële Markten AFM. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Alle rechten voorbehouden. Deze beleggingsaanbeveling mag niet worden verveelvoudigd, gekopieerd, gepubliceerd, opgeslagen, aangepast of gebruikt in welke vorm dan ook, online of offline, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ING Bank N.V. ©2019 ING Bank N.V., Amsterdam. |
Meer weten over technische analyse?
Zie onze uitleg van technische begrippen.
