Neerwaartse druk AEX neemt toe

De herstelbeweging in het kortetermijnbeeld van de AEX lijkt op zijn laatste benen te lopen. Ik acht de kans reeel dat de neerwaartse druk in de komende week zal toenemen richting de belangrijke en cruciale steunzone.

De laatste handelsmaand van het jaar begint vandaag, een maand waarin ik de kans groot acht dat de correctieve fase doorgang zal kunnen vinden onder de belangrijke sinds begin 2016 stijgende bodemlijn. Met een maandafsluiting van nipt boven de 540 heeft de AEX een groot toppatroon in de maandgrafiek afgerond. Dit is uiteindelijk net geen bearish engulfing geworden, daarvoor had de AEX onder de 538,50 moeten sluiten. Maar hij rondde wel een grote dark cloud cover af in de maandgrafiek. Hiermee is opnieuw een belangrijk signaal van topvorming gegeven. In alle tijdstermijnen zijn nu duidelijke toppatronen gevormd. Het begon in de daggrafiek begin deze maand. Daar werd een dubbele top gevormd bij 557,40. De 1e top werd gevormd met een shooting star en de tweede top met een klassieke bearish engulfing. Die handelsweek werd op de weekgrafiek een bearish engulfing gevormd. Duidelijke signalen in de grafiek dat een terugval kon worden gestart. Tijdens de herstelbeweging van de afgelopen twee weken werd recent ook bij de intraday-top van 546,60 een dark cloud cover op de daggrafiek gevormd. En nu dus de afronding met eenzelfde patroon op de maandgrafiek. Hiermee zien we veel vergelijkbare toppatronen die we ook aan het begin van het grote topvormingsproces in de maanden mei tot en met augustus zagen. Dat topvormingsproces werd destijds tegen mijn verwachting in, echter niet doorgezet. Dit proces werd destijds in september beëindigd met een krachtige opwaartse beweging. We hebben nog wel bevestiging nodig onder de stijgende langere bodemlijn van nu 537,50.

Grafiek AEX-index op dagbasis

Veel rode seinen in november
Buiten de gevormde toppatronen in alle tijdstermijnen zagen we deze maand meer duidelijke signalen van topvorming. Allereerst was er de negatieve divergentie met de RSI. De AEX vormde tot begin december steeds hogere jaartoppen. De RSI vormde tot begin november eerst een dubbele top bij de toppen van de afgelopen jaren en daarna vormde de RSI de eerste lagere top. Dit betekende dat de koopdruk afnam. In de grafiek zelf was ook een steil oplopende bodemlijn te zien die startte bij het dieptepunt van de correctie in augustus bij 506. Deze opgaande bodemlijn liep langs de 540,40 en werd begin november neerwaarts gebroken. Bevestiging van de top ontstond na de neerwaartse doorbraak onder deze laatste bodem bij 540,40. In een snelle neerwaartse beweging vanaf de dubbele jaartop bij 557,40 viel de AEX terug naar de 534,60. Hiermee werd opnieuw de sinds begin 2016 stijgende bodemlijn getest op de logaritmische maandgrafiek. Een test van deze bodemlijn zagen we ook tijdens het topvormingsproces in de zomermaanden. Toen bleek deze bodemlijn te sterk en was het topvormingsproces uiteindelijk een rimpeling op de langere maandgrafiek. Om dit opnieuw te voorkomen, is het belangrijk dat deze opgaande bodemlijn in de komende weken wordt gebroken.

Sinds begin 2016 stijgende bodemlijn nu bij 537,50 te vinden
Wat we ook zagen in november was een (bijna) test van het volgende langetermijnkoersdoel bij 564. Hier ligt de dubbele top uit 2007 wat destijds het startpunt was van een lange en zeer forse bearmarkt. Met het bereiken van dit doel gaf ik ruim een maand geleden aan dat we zeer alert moesten zijn voor een plotselinge draai in de markt. Tot op heden is er sprake van een zeer krachtig verlopen jaar, een periode van euforie naar mijn mening. De algemene opinie is zeer positief en kleine neerwaartse bewegingen zien beleggers momenteel al als flinke correctie. Dit jaar hebben we echter slechts 2 kleine correcties gehad van 5% en 6% in de zomermaanden en de huidige terugval tussen top en bodem is slechts 23 punten, een mini-correctie van 4%. Toch verwacht ik dat de kans groot is dat de neerwaartse beweging doorzet en kan uitmonden in een forsere correctie van 10% of meer. Daarvoor moet wel de sinds 2016 stijgende bodemlijn worden gebroken. Deze loopt maandelijks ongeveer 7 punten op en is momenteel te vinden bij 537,50. Een slotkoers onder deze bodemlijn kan een neerwaartse versnelling inzetten. Verder zien we ook de contouren van een hoofd-schouderpatroon, een toppatroon dat onder de 534,60 wordt geactiveerd.

Meer bevestiging vanuit internationale beeld
In het zeerkortetermijnbeeld zien we een klein stijgend trendkanaaltje, een vlagpatroon voor de vorming van een lagere top. De kans dat deze top is geplaatst bij 546,60 is realistisch. Het vlagpatroon wordt geactiveerd onder de stijgende  zeerkortetermijnbodemlijn van nu 539,60. Daaronder ligt alleen nog de oude bekende mei-top bij 537,80, een niveau dat de afgelopen week als steunpunt werd gebruikt. Dit zijn de enige steunpunten tot aan de stijgende bodemlijn, het cruciale kantelpunt voor de komende tijd. Aan de bovenkant ligt bij 543 het afvlakkende 50-daags gemiddelde. Daarboven ligt de recente top van deze herstelbeweging bij 546,60 en de eerdere oktobertop bij 549,45. Pas een structureel slot boven zowel de 557,40 evenals de 564 zorgt voor de start van de volgende fase in de stijgende langetermijntrend. Ook in andere Europese indices zien we dezelfde bewegingen, een topvormingsproces en de vorming van een lagere top. Als laatste zagen we de afgelopen dagen een forse neerwaartse draai in de SOX en de Nasdaq100. Daarbij werden de meest steil oplopende bodemlijnen gebroken. Steeds meer bevestiging van topvorming in het internationale speelveld.

Grafiek AEX Index op maandbasis

Grafiek Philadelphia Semiconductor Index (SOX) op dagbasis

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)