Lager top lijkt te zijn gezet
De AEX zit momenteel al ruim een week gevangen in een brede consolidatiefase. De kans is naar mijn mening het grootst dat deze consolidatie zal zorgen voor een eerste lagere top na de recente extreme vrije val.
Extreme bewegingen in het eerste kwartaal van 2020
Het eerste kwartaal van 2020 zit er alweer op. Een kwartaal waarin zeer forse bewegingen plaatsvonden. Eerst werd een hogere top geplaatst bij 632 in de stijgende middellangetermijntrend, waarna medio februari een duidelijk topvormingsproces plaatsvond en een extreme vrije val werd gestart die in enkele weken tijd zorgde voor een terugval van ongeveer 240 punten. Dit betekende een terugval van bijna 40% in slechts enkele weken tijd. Nadat in het laatste kwartaal van 2018 de bijna 10 jaar durende bullmarkt neerwaarts werd beëindigd vond in 2019 een tegen mijn verwachting in, zeer krachtige herstelbeweging plaats van ongeveer 160 punten. Deze beweging ging gepaard met slechts 2 beperkte correcties van minder dan 10%. Deze opleving, vooral in de 2e helft van 2019, zorgde voor een zeer hoog niveau van euforie in de markt, een contrair signaal.
Vooral begin dit jaar zagen we steeds meer analisten hun koersdoelen zeer fors verhogen. De bewegingen sinds augustus vorig jaar zorgden voor steeds meer opwaartse versteilingen in de markt. Elke kleine terugval van 2% tot 3% werd gezien als ‘forsere’ terugval, een markt die steeds verder overspannen raakt. Vanuit de intermarktindicatoren zagen we al zeer tegenstrijdige signalen die niet wezen op een krachtige en langdurige verdere stijging van de aandelenmarkten. Ook in de technische indicatoren was al maandenlang een situatie van negatieve divergentie te zien. Medio februari werden in slechts enkele dagen meerdere steeds steilere opwaartse versteilingen gebroken. Tesamen met de neerwaartse afronding van de sinds augustus 2019 stijgende wig op de weekgrafiek was een top gevormd en ontstond de vrije val. Mijn ruim een jaar geleden afgegeven koersdoel van 400 – 410 zou weer in zicht kunnen komen. Binnen enkele weken werd dit doel echter al behaald waarna een volgend koersdoel bij 380 kwam te liggen.
Visie technische analyse:
| korte termijn | lange termijn | steunniveaus | weerstandniveaus |
| Short | Short | 455 / 425 / 410 – 400 / 398 | 482 – 483 / 486 / 507 – 510 / 513 / 528 |
Grafiek AEX-index op dagbasis
Bron: Reuters Metastock XVII, 1 april 2020, Zie ook onze uitleg van technische begrippen
Vrije val van 240 punten zorgt voor een 50% correctie van de bijna 10 jaar durende voormalige bullmarkt
Als we kijken naar de Fibonacci-retracementniveaus tussen de bodem van 2009 (start bullmarkt) en de top van begin dit jaar bij 632 dan heeft de AEX in slechts enkele weken tijd al ruim 50% gecorrigeerd van deze voormalige bullmarkt. Een extreme vrije val die we alleen zien tijdens bearmarkten. Dergelijke terugvallen vinden vaker plaats in een bearmarkt, maar niet in zo’n kort tijdsbestek. De eerdere blow-off bewegingen vanaf augustus 2019 tot begin 2020 gaven, tesamen met de eerdergenoemde signalen, al enkele maanden aan dat een belangrijke top in het verschiet lag. Toch moeten de signalen vanuit de grafiek zelf komen en deze vonden plaats in de 2e helft van februari.
Een belangrijke verdere bevestiging (buiten de intermarktindicatoren en de technische indicatoren) is het feit dat alle indices dezelfde signalen gaven in februari. Hierdoor zijn de jaren 2018 en 2019 belangrijke overgangsjaren gebleken die het einde aangaven van een grote en langdurige bullmarkt. Na de doorbraak eind 2018 onder de sinds 2009 stijgende bodemlijn op de logaritmische maandgrafiek was het einde van de bullmarkt al aangegeven ondanks de krachtige herstelbeweging in 2019. Buiten de doorbraak in februari onder de stijgende wig (weekgrafiek) en de doorbraak onder alle sinds augustus opgaande bodemlijnen werden ook grote toppatronen gevormd. Zo werd in de weekgrafiek een dark cloud cover gevormd en in de maandgrafiek een bearish engulfing. Tijdens de vrije val bewegingen werden in de meeste indices 5 tot 6 neerwaartse gaps gevormd. Zelfs op de weekgrafiek werden enkele gaps gevormd, een situatie die vrij uniek is op de weekgrafiek. Verder vond recentelijk een dead cross in de meeste indices plaats waarbij het 50-daags gemiddelde neerwaarts door het 200-daags gemiddelde breekt. Dit is een bevestiging van de bearmarkt die was ontstaan.
Lagere top lijkt te zijn gezet rond de 483, bevestiging vindt plaats onder de 455. Komende maanden hertest 389 en lager?
Tijdens deze vrije val werd een bodem tot op heden bij 389,60 geplaatst. Hiermee was de AEX op 9 punten na bij mijn 2e koersdoel van 380 aangekomen. Tesamen met de unieke stand van de technische indicatoren (RSI en MACD) waar een extreme ‘oversold’ conditie was ontstaan was de tijd rijp voor een krachtige herstelbeweging. Ook bleek de laatste neerwaartse gap (op de dag dat de 389,60 werd geplaatst) een zogenoemde exhausting gap te zijn, een laatste gap voordat een tegenreactie plaatsvindt. Een krachtig herstel was naar mijn mening ook belangrijk voor de vorming van een 1e lagere top na de terugval van ongeveer 240 punten. Als laatste was de afstand tot het 200-daags gemiddelde zeer fors opgelopen. Normaal ontstaat bij een afstand tussen de koers en het 200-daags gemiddelde van 10% tot 15% geregeld een tegenreactie plaatst. Maar bearmarkten zijn vaak krachtiger en sneller dan een bullmarkt waardoor in een dalende tendens de afstand tussen de koers en het gemiddelde vaker groter kan zijn dan 15%.
De huidige afstand blijft nog steeds relatief zeer groot aangezien het dalende 200-daags gemiddelde nu rond de 570 ligt. De grote vraag is nu tot waar deze herstelbeweging zal plaatsvinden. Een belangrijk richtpunt dat ik had aangegeven lag rond de 483. Hier ligt de bovenkant van de gevormde 4de neerwaartse gap maar ook het 38,2% Fibonacci-retracementniveau van de vrije val. Deze bovenkant is nu meerdere keren getest, met 2 dagen geleden een kortstondige intraday-overshoot tot aan de 486. Pas een structurele slotdoorbraak hierboven maakt ruimte vrije richting de 510 – 520. Waar meerdere weerstanden zijn te vinden. Een dergelijke beweging is niet uit te sluiten, maar de kans dat de top in deze herstelbeweging is geplaatst blijft momenteel mijn voorkeursscenario. De huidige brede consolidatie van de afgelopen week kent een onderkant bij 455. Een slotkoers hieronder rondt het consolidatieproces af en geeft aan dat de 1e lagere top is geplaatst. In dat scenario kan de AEX in een snel tempo verder dalen richting de 410 en lager. Mijn doelen voor de komende maanden liggen bij 380 en daaronder bij 360 en 340. Er blijft dus genoeg neerwaartse ruimte over.
Grafiek AEX op weekbasis
Bron: Reuters Metastock XVII, 1 april 2020
Technische analyse maakt deel uit van de risicoanalyse van het ING Investment Office
Risicobarometer ING Investment Office
| Signaal | = | ||
| Macro-economie | =/- | Negatieve gevolgen virusuitbraak worden komende maanden pas echt zichtbaar | |
| Liquiditeit/ rente | ++ | Centrale banken draaien de geldkraan vol open | |
| Waardering | =/+ | ‘Veilige’ beleggingen hooggewaardeerd, aandelen aantrekkelijker geworden | |
| Sentiment¹ | – | Negatief sentiment op aandelen-, obligatie- en valutamarkten | |
| Technische analyse² | – | Steunniveaus gebroken, verschillende signalen op ‘oversold’ |
1 Contra-indicator, zeer negatief sentiment kan beoordeeld worden als positief.
² Technische analyse (TA) is een manier om de koersontwikkeling op financiële markten te voorspellen en is één van de signalen die onze risicobarometer stuurt. Alle signalen (waaronder het TA-signaal) worden onafhankelijk van elkaar bepaald en opgeteld tot één (totaal) risicosignaal. Dit signaal is bepalend voor onze tactische assetallocatie.
| Disclaimer Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld door Bas Heijink, technisch analyst, en is en uitgebracht en voor het eerst verspreid op donderdag 2 april 2020 om 10:03 door het ING Investment Office, onderdeel van ING Bank N.V. Voor het opstellen van deze beleggingsaanbeveling is gebruik gemaakt van de volgende wezenlijke informatiebronnen: BofA Securities, Goldman Sachs, Bloomberg, CreditSights, Standard & Poor’s, Moody’s, Fitch, ING FM, Citi, J.P. Morgan, Thomson Reuters Datastream, Sustainalytics, UBS en/of Reuters Metastock. Deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd op de volgende waarderingsgrondslagen, methoden en aannames: koerswinstverhouding, koersboekwaardeverhouding en/of net asset value (NAV). Voor deze beleggingsaanbeveling zijn geen beschermde modellen gebruikt. Een beschrijving van het ING-beleid ten aanzien van informatiebarrières en belangenverstrengeling kunt u hier vinden. Tenzij anders vermeld, zal ING Bank N.V. de beleggingsaanbeveling niet actualiseren. Ontwikkelingen die zich na het opstellen van deze beleggingsaanbeveling hebben voorgedaan, kunnen van invloed zijn op de juistheid van de aannames waarop deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd. Beleggingsaanbevelingen worden over het algemeen 2 tot 4 keer per jaar herzien. Deze beleggingsaanbeveling behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren en vormt geen uitnodiging tot het aangaan van welke overeenkomst of verbintenis dan ook. Deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd op aannames en vormt geen garantie voor een bepaalde ontwikkeling of resultaat. Aan deze beleggingsaanbeveling kunnen geen rechten worden ontleend. Beslissingen op basis van deze beleggingsaanbeveling zijn voor uw eigen rekening en risico. Noch ING Bank N.V. noch ING Groep N.V. noch enige andere rechtspersoon die tot de ING Groep behoort, aanvaardt aansprakelijkheid voor enige schade in welke mate dan ook die voortvloeit uit het gebruik van bovenstaande beleggingsaanbeveling of de daarin opgenomen informatie. Beleggen brengt risico’s en kosten met zich mee. U kunt uw inleg of een deel ervan verliezen. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. ING Bank N.V. is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934, respectievelijk de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, en evenmin in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika (hierna tezamen: ‘Amerikaanse beleggingswetgeving’). Deze beleggingsaanbeveling is niet gericht tot en niet bestemd voor ‘U.S. Persons’ in de zin van de Amerikaanse beleggingswetgeving. Kopieën hiervan mogen niet worden verzonden of worden meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan U.S. Persons. ING Bank N.V. is statutair gevestigd te Amsterdam, handelsregister nr. 33031431 Amsterdam en staat onder toezicht van Autoriteit Financiële Markten AFM. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Alle rechten voorbehouden. Deze beleggingsaanbeveling mag niet worden verveelvoudigd, gekopieerd, gepubliceerd, opgeslagen, aangepast of gebruikt in welke vorm dan ook, online of offline, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ING Bank N.V. ©2019 ING Bank N.V., Amsterdam. |
Meer weten over technische analyse?
Zie onze uitleg van technische begrippen.
