AEX: Spanning op de aandelenmarkten

Met trots kan ik u mededelen dat ik gisteren de Gouden Stier voor beste technisch analist 2017 in ontvangst heb mogen nemen. Deze publieksprijs heb ik mede door uw stem gewonnen. Ik wil u hartelijk danken voor uw stem.

Gisteren vond een relatief forse neerwaartse beweging plaats als we kijken naar de laatste maanden. We moeten terug naar de zomermaanden om een dergelijk grote neerwaartse daguitslag te zien in de AEX. Toch wist de AEX nog net boven de sinds augustus stijgende bodemlijn te blijven. Deze bodemlijn werd overigens met een intraday-bodem bij 550 wel precies aangeraakt. De vraag die nu opdoemt, is of deze bodemlijn behouden zal blijven en dit het volgende raakpunt wordt, of dat de neerwaartse druk in de komende dagen zal zorgen voor een verzwakking in de aandelenmarkt. Vandaag is deze opgaande bodemlijn opgelopen naar een niveau van 550,80. De slotkoers van vandaag zal dan ook belangrijk kunnen zijn voor het verdere verloopt in de komende week. Een slotkoers onder deze stijgende bodemlijn opent de weg voor een verdere daling richting de 540,40. Hier ligt de meest recente en belangrijke bodem van medio oktober. Een eventuele beweging onder deze bodem zou de bevestiging geven dat een top voor de komende tijd is geplaatst en de AEX een verdere daling kan inzetten. Met de recente dubbele top bij 557,40 kan bijna gesproken worden van een test van de zware weerstand bij 564. Dit niveau gaf ik vorig jaar af als volgend langetermijndoel. Hier ligt de dubbele top uit 2007 wat destijds het startpunt was van een forse bearmarkt die ervoor zorgde dat de AEX uiteindelijk onder de 200-puntengrens terecht kwam.

Spanning op de aandelenmarkten
Na de lange periode van stijgingen is de spanning op de aandelenmarkt behoorlijk opgelopen. Het elastiek werd steeds verder uitgerekt waardoor de kans groot is dat binnenkort een forse tegenreactie wordt gestart. Vanaf de decemberbodem bij 445,65 is de AEX in 2 etappes ruim 110 punten opgelopen. In de periode van december tot en met mei steeg de AEX ruim 90 punten zonder correctieve tegenreacties en vanaf de augustusbodem bij 505,90 was de AEX tot begin deze week ruim 50 punten opgelopen. Alleen in oktober vond een korte onderbreking plaats, een tegenreactie van slechts 1,5%. Tussenliggend (mei tot en met augustus) leek de AEX een grote topformatie te vormen. Belangrijke en zeldzame toppatronen werden toen gevormd waarbij een klassieke topformatie werd afgerond. Toch kreeg deze formatie geen vervolg en werd de opwaartse weg vervolgd tot de recente top bij 557,40. De vraag is nu wanneer een krachtige tegenreactie wordt ingezet, deze kans acht ik namelijk nog steeds groot in deze euforische markt, vooral nu de zware weerstand bij 564 bijna is getest.

Steeds meer ‘rode’ signalen
In de afgelopen week werd een dubbele top gevormd bij 557,40. De eerste top van eind vorige week ging gepaard met de vorming van een shooting star en deze week werd de dubbele top afgerond met een bearish engulfing. Dit waren de eerste signalen dat een top in de maak was, vooral door het vervolg in de afgelopen dagen na de vorming van de bearish engulfing. Verder zagen we dat de MACD een neerwaartse crossing maakte en de RSI bezig was met een groot toppatroon waarbij duidelijke negatieve divergentie zichtbaar was. Ook de algemene opinie was (te) positief geworden de afgelopen periode. Beleggers werden steeds positiever en gaven aan dat de kans op een correctie steeds kleiner werd. Ook het feit dat de groei van het aantal beleggers uitkomt op niveaus van het jaar 2000 – 2001 is als contra-indicator te zien. De spanning werd dus steeds verder opgevoerd waarmee de kans op een langere en forsere correctieve tegenreactie ook is toegenomen. De toppatronen en de negatieve divergentie waren daarbij de eerste signalen. Een eventuele doorbraak onder de sinds augustus stijgende bodemlijn zou een volgende verzwakking betekenen. Maar om een krachtige vervolgcorrectie te starten moet de AEX onder de sinds februari 2016 stijgende bodemlijn breken. Deze werd in de zomermaanden nog onder druk gezet, maar bleef uiteindelijk intact. Vandaag is deze opgaande langere bodemlijn te vinden bij 532. Maandelijks stijgt deze bodemlijn ongeveer 7 punten.

Internationale situatie is aan het verslechteren
Niet alleen de situatie in de AEX is van belang. Bevestiging van een verslechtering in de markt zou ook moeten komen uit de andere indices. Vooral de voorlopende DJ Transport Index (divergentie vanuit de Dow Theorie) gaf enkele weken geleden al een verkoopsignaal met de vorming van een bearish engulfing, de neerwaartse doorbraak onder de stijgende bodemlijn en de afronding van een hoofd-schoudertoppatroon. Gisteren braken ook de S&P 500 en de STOXX Europe 600 onder hun sinds augustus stijgende bodemlijnen. De DAX testte hem (net als de AEX) precies. Verdere verzwakkingen en bevestiging in de internationale indices is dan ook belangrijk. Zolang deze niet optreden, blijft de kans aanwezig dat slechts een korte terugtest plaatsvond en de AEX de aanval opnieuw op zijn jaartop bij 557,40 tot mogelijk de 564 gaat inzetten. Ik acht de kans echter groot dat deze opbouw van spanning kan zorgen voor een krachtige neerwaartse tegenreactie in de komende tijd. Een slotkoers onder de stijgende bodemlijn van vandaag 550,80 zou een duidelijke verzwakking opleveren en de weg daarbij openen naar 540,40 (vorige bodem). Daaronder wordt de top bevestigd en kan de AEX naar de belangrijke sinds 2016 stijgende bodemlijn terugvallen bij 532. Daar ligt het belangrijke kantelpunt waaronder een krachtig en langer durend neerwaarts vervolg kan worden ingezet.

Grafiek STOXX Europe 600 Index op dagbasis

Grafiek DJ Transport Index op dagbasis

Visie technische analyse:

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)