Bas Heijink: Correctiemodus intact

Na een vakantieperiode van 3 weken start ik vandaag de technische analyse weer op. Tijdens deze drie weken is de correctiemodus intact gebleven en ik blijf van mening dat deze in de komende tijd kan worden voortgezet.

Eendaagse overshoot naar 533,20 als startpunt volgende correctie?

De jaartop in veel Europese indices werd in mei dit jaar op de borden gezet. In die periode werd een klassiek topvormingsproces in gang gezet waarbij de 1e correctie van dit jaar werd ingezet. Bij een normale correctie ga ik uit van een tegenreactie van 5% tot 10%. Als we kijken naar de AEX dan zorgde deze 1e correctie voor een daling tot aan de maartbodem van 506,20, een daling van ruim 31 punten. Dit was het startpunt van een krachtige opgaande beweging waarbij de dalende toppenlijnen van deze correctieve beweging opwaarts werden gebroken. Het is daarbij opvallend dat veel andere belangrijke Europese indices, zoals de STOXX Europe 600 en de DAX, hun dalende toppenlijnen nog steeds niet hebben gebroken. Ondanks dat deze 1e correctie in de AEX wel ten einde kwam, betekende dit nog niet het einde van de verwachte langdurige correctieve fase. Ik gaf eerder al aan dat deze fase kon bestaan uit meerdere losstaande correcties. De kans dat recentelijk opnieuw een top is gevormd als startpunt voor de 2e correctie van dit jaar acht ik realistisch. Er werd een top gevormd bij 533,20, net boven de 1e lagere top van 531,60. Toch bleek dit een eendaagse overshoot te zijn en geen structurele doorbraak. Pas een meerdaagse doorbraak boven de 531,60 zou een hertest van de jaartop mogelijk maken.

Grafiek AEX-index op dagbasis

Grote toppatronen nog steeds intact
Als we kijken naar het langetermijnbeeld is de in 2009 gestarte bullmarkt nog steeds intact. Ik acht de kans ook groot dat deze zal worden voorgezet. Toch zijn correctieve bewegingen noodzakelijk om de buitengrenzen van een stijgende trend aan te geven. In december vorig jaar werd een belangrijke hogere middellangetermijnbodem gevormd bij 445,60. Dit was het startpunt van een zeer krachtige en langdurige opgaande beweging die uiteindelijk resulteerde in een hogere top tijdens deze bullmarkt bij 537,80 in mei. In deze periode heeft er geen enkele tegenreactie van meer dan 3% plaatsgevonden. Een periode van 6 maanden zonder (mini-)correcties. We hebben een dergelijk lange periode zonder correctieve tegenreacties in deze lange bullmarkt nog niet eerder meegemaakt. In mei werden echter belangrijke signalen gegeven dat een grotere correctieve fase kon worden gestart. Zo werd de sinds begin dit jaar stijgende bodemlijn neerwaarts gebroken en werden belangrijke omkeersignalen gegeven vanuit de candlesticks. Zo werden op zowel de maand- als de weekgrafiek grote bearish engulfing patronen gevormd. Dergelijke patronen op deze grafieken komen niet veel voor en zijn over het algemeen zeer betrouwbaar. De 1e correctie is inmiddels afgerond, maar een verder vervolg van de correctieve fase acht ik groot. Pas boven de 537,80 worden deze grote toppatronen weer opgeheven.

Vergelijking met correctieve fase van 2015
Deze bearish engulfing patronen in de maandgrafiek zagen we overigens voor het laatst in april 2015. Daar houdt overigens de vergelijking met deze periode niet op. Als we kijken naar de periode april 2015 tot juli 2015 dan zagen we ook een normale correctie vergelijkbaar met de correctie die sinds mei plaatsvond. Hierna vond in 2015 een opleving plaats tot aan de 1e lagere top waarna een zeer lange en zeer forse correctieve beweging werd gestart die uiteindelijk pas in februari 2016 zorgde voor de vorming van een zeer belangrijke hogere langetermijnbodem. Ook nu werd de 1e lagere top opnieuw getest bij 531,60. De eendaagse doorbraak hierboven bleek slechts een overshoot te zijn. Ik acht de kans overigens klein dat ook nu een vergelijkbare zeer forse daling van 130 punten zal plaatsvinden zoals in 2015 plaatsvond, maar een voorzetting tot onder de 506,20 acht ik wel kansrijk. Als we verder nog kijken naar het patroon sinds maart dit jaar dan zien we nog steeds de contouren van een groot hoofd-schoudertoppatroon met de neklijn bij 506,20. Hierbij is de 2e schouder overigens wel aanzienlijk groter dan de 1e schouder, een soort quasimodo patroon, maar het patroon blijft intact maar zal pas onder de neklijn worden geactiveerd.

Patroon van lagere toppen in zeerkortetermijnbeeld
Kijkend naar het kortetermijnbeeld is er de afgelopen weken tijdens mijn vakantieperiode niet heel veel gebeurd qua beweeglijkheid. Een beweging van ongeveer 17 punten tussen de top en de bodem. Wel werd de 1e lagere top dus teruggetest en lijkt daarmee het startpunt te kunnen worden van een volgende correctieve beweging. Verder werd de vanaf de 506,20-bodem opgaande kortetermijnbodemlijn gebroken. Verder zien we alweer een patroon van lagere toppen en bodems in het zeerkortetermijnbeeld en is het 50-daags gemiddelde nog steeds neerwaarts gericht. Ook gaf de MACD een neerwaartse crossing en staat de RSI ook in een correctie modus. De AEX is momenteel in gevecht met de bekende zone 519 – 520. Daaronder ligt de recente bodem bij 516,10 als volgend steunpunt voor de komende week. Daaronder ligt nog een klein punt bij 513,80 maar lijkt de weg weer open te staan voor een hertest van de 506,20. Pas onder dit belangrijke steunpunt wordt het grote hoofd-schouderpatroon geactiveerd en kan een volgende neerwaartse versnelling worden ingezet.

Verdere internationale verslechteringen
Belangrijke verbeteringen treden pas op met een structureel slot boven de 531,60. Daarboven kan de jaartop worden getest en mogelijk al gebroken. Ik verwacht in de komende periode echter nog geen verhoging van de jaartop, pas richting het einde van dit jaar lijkt een verdere verhoging realistisch. Afgelopen vrijdag werd een brede neerwaartse gap gevormd tussen de 519,90 en 523,15. Hierbinnen ligt bij 520,80 nog het 50-daags gemiddelde. Zolang deze gap in de komende dagen open blijft staan, mag een snel verder neerwaarts vervolg worden verwacht. De recent lagere zeerkortetermijntop ligt daarboven als volgende weerstand bij 526,80. Boven deze top lijkt een tijdelijke en bredere zijwaartse tendens te ontstaan. Onderstaand zijn nog de grafieken van een tweetal belangrijke indices te zien. Als eerste de S&P 500 die ondanks recente hogere toppen nu structureel door zowel zijn 50-daags gemiddelde evenals de sinds december vorig jaar stijgende bodemlijn lijkt te zijn gebroken. De 2e grafiek is de STOXX Europe 600 die al sinds mei in een correctiefase zit. Hij heeft daarbij ook een neerwaartse versteiling ingezet. Voor de komende week moeten we bezien wat deze index met de steunlijn in de vorm van het 200-daags gemiddelde gaat doen.

Grafiek S&P 500 Index op dagbasis

Grafiek STOXX Europe 600 Index op dagbasis

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)