Consumentenvertrouwen op historisch dieptepunt
Het Nederlandse consumentenvertrouwen is in april gedaald naar het laagste niveau ooit. Nog nooit eerder in de historie, sinds het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) startte met de metingen, waren consumenten zo somber. Het consumentenvertrouwen daalde van -39 naar -48. Het vorige dieptepunt lag op -41 in maart 2013, tijdens de eurocrisis. Consumenten hebben dus steeds minder vertrouwen in haar eigen financiële situatie maar ook in die van de algemene economische ontwikkelingen. Dit zet een rem op de koopbereidheid. Deze kwam in april uit op -26, het laagste niveau in 8,5 jaar.
Niet alleen in Nederland laat het consumentenvertrouwen een enorme duik zien. Ook Duitsland heeft in mei een flinke knauw gekregen en is verder gedaald van -15,7 naar -26,5. Ook hier betreft het de laagste waarde ooit. En aangezien Duitsland de grootste economie van de EU is, is dit zeker een waarschuwingssignaal wat serieus genomen moet worden. Sowieso is het vertrouwen van de Europese consumenten in hun eigen financiën én die zij hebben voor de toekomst zwaar gekelderd de laatste 2 maanden. Terwijl het vertrouwen vanaf half 2020 tot halverwege 2021 nog gestaag aan het toenemen was, na de val die werd veroorzaakt door de uitbraak van de coronapandemie.
Terug naar Nederland. Al 8 maanden daalt het vertrouwen van de Nederlandse consument. Waarbij duidelijk zichtbaar is dat de laatste 2 maanden het sentiment sneller daalt. Dit zal te maken hebben met het begin van de oorlog in Oekraïne. Daarnaast lijkt het vertrouwen ook negatief gecorreleerd met de richting van de inflatie.
En juist in Nederland, na de 3 Baltische staten, stijgt de inflatie het hardst van het hele eurogebied. Het gemiddelde inflatieniveau in het Eurogebied lag in april op 7,5% terwijl het prijsniveau in Nederland 11,2% hoger ligt dan een jaar geleden. Inflatie is een ‘sluipmoordenaar’ van de koopkracht van burgers. Volgens de bekende beursgoeroe Warren Buffett geldt inflatie zelfs als de ultieme belasting. “Het tast de koopkracht aan zonder dat mensen zelf doorhebben dat er sprake is van een vorm van belasting”, is zijn bekende uitspraak. Inflatie belast degene die vertrouwen hebben in geld.
Zowel de energie- als voedselprijzen stegen in Nederland harder dan het gemiddelde in het Eurogebied. De voedselprijs is al sinds oktober 2021 aan het stijgen. Waarbij er vanaf november/december een versnelling in prijsstijgingen heeft plaatsgevonden. Ook deze negatieve ontwikkeling tast direct de koopkracht en dus het vertrouwen van de consument in hun financiële toekomst aan.
Een afnemend vertrouwen heeft consequenties voor de economie. Consumenten houden de hand op de knip en stellen duurdere aankopen uit. Dit heeft ook weer gevolgen voor het bedrijfsleven, die daardoor minder goederen en producten kunnen verkopen. Wat weer gevolgen kan hebben voor de werkgelegenheid waardoor het vertrouwen nog meer onder druk komt te staan etc.
Wij verwachten dat het negatieve sentiment aanhoudt en waarschijnlijk zelfs verder gaat verslechteren. Hieraan liggen een paar belangrijke oorzaken ten grondslag. De grondstoffen- en voedselprijzen zullen blijven stijgen. In onze videoboodschap van december 2020 kondigden wij al de grondstoffensupercyclus aan. En deze supercyclus kan zelfs tot 2045 duren. Dit heeft direct effect op de koopkracht én financiën van huishoudens. Door de energietransitie en daaraan gekoppeld overheidsbeleid hebben olie- en gasproducten de laatste 10 jaar steeds minder geïnvesteerd wat geresulteerd heeft in minder voorraad. Voor het produceren van zonnepanelen, windturbines en andere ‘duurzame’ energievoorzieningen zijn veel fossiele brandstoffen nodig, wat de vraag alleen maar verder opdrijft. En zolang Europa en Amerika wapens en munitie blijven leveren aan Oekraïne, verwachten wij voorlopig ook geen einde aan de oorlog. Wij zijn zelfs van mening dat deze oorlog het eerste zichtbare bewijs is dat de Derde Wereldoorlog is begonnen. Ook de handelssancties hebben een kostenverhogend effect.
En als wij de berichtgevingen van de Europese Commissie en de Nederlandse media mogen geloven, dan zijn de corona gerelateerde beperkingen nog niet ten einde. Dit alles resulteert inmiddels in een stijging van het aantal faillissementen. Veel ondernemers worstelen nog met de financiële gevolgen van het coronabeleid. Eén van de maatregelen hield in dat bedrijven uitstel van belastingbetaling kregen. Deze coronasteun is inmiddels afgelopen en zij dienen de komende tijd nog 18 miljard euro aan achtergestelde belasting terug te betalen. Dit zal niet iedere ondernemer kunnen.
Vertrouwen komt te voet en gaat te paard, is een bekend gezegde. En dit geldt voor consumenten in de hele wereld.
Voor de historie van onze Grafieken van de Dag, dient u te beschikken over een abonnement. Aanmelden voor abonnement Beursvisie.
