Bewussie?
Afgelopen week ontving ik tijdens het kijken van de wedstrijd AJAX-AEK Athene, in het kader van de Champions League, een whatsapp bericht met het woord “bewussie?”. Het betrof een berichtje naar aanleiding van het wondermooie doelpunt van de Argentijnse Ajacied Tagliafico. Als Zeeuw woonachtig in Brabant ben ik geheel onbekend met dit woord. Maar gezien het moment van het bericht was duidelijk wat deze Feyenoorder, woonachtig in Amsterdam, bedoelde. Uit veiligheidsoverwegingen zal ik zijn naam niet vermelden. “Uiteraard een bewussie”, was mijn directe reactie.
Geografische verdeling
Dit nu al voor mij hilarische woord is voor mij de aanleiding geweest om over een onderwerp te schrijven wat mij al langer bezighoudt. Is het een “bewussie” dat in veel trackers en beleggingsfondsen die wereldwijd beleggen nauwelijks posities voorkomen van bedrijven uit landen waarmee het Westen minder bevriend is? Is het toeval dat veel banken en vermogensbeheerders gebruik maken van wereldwijd beleggende beleggingsfondsen en trackers die een geografische verdeling kennen zoals bijvoorbeeld de iShares MSCI World? Houdt de beleggingswereld op bij de landsgrenzen van het traditionele Westen? Ook de Vanguard Total World Stock ETF heeft een geografische verdeling die slechts een klein gedeelte inruimt voor landen buiten het traditionele Westen. Slechts 9,2% weging gaat richting de Emerging Markets en 0,2% richting het Midden Oosten. Veel van de grote fonds- en trackeraanbieders komen uit de VS. De overige komen voornamelijk uit Europa. Ik heb onderstaande tabel gevonden met de wereldwijde marktaandelen per aanbieder. Best een enge verdeling als je er goed over nadenkt. De Amerikanen bepalen hoe het passieve geld belegd wordt. Tegenstanders zullen wijzen op de vrije marktwerking. Wij zijn als belegger niet verplicht om conform de passieve strategieën te beleggen. Maar hoeveel beleggers denken daar goed over na.
De rol van de VS
Is het toeval dat in veel geografische spreidingen de VS een weging heeft van 60% of zelfs meer? Van iedere euro die passief wordt belegd in wereldwijde trackers en beleggingsfondsen gaat circa EUR 0,60 naar bedrijven uit de VS. Daarnaast kennen veel sectorfondsen en trackers eenzelfde verdeling. Laten wij ons als Europeaan, maar ook de beleggers in de rest van de wereld, in slaap sussen? Is dit één van de achterliggende redenen waarom de Amerikaanse beurzen in een onophoudelijk stijgingsproces zijn aanbeland? Op basis van de statistieken van StatisticsTimes (zie onderstaande tabel) is de VS inderdaad het land met het hoogste GDP cijfer. 23,3% van het mondiale GDP komt uit de VS. Dit is echter bij lange na geen 60%! China staat momenteel op plek 2 met 16,1% van het GDP. Maar deze weging is niet terug te vinden in de wereldwijde trackerverdeling. Nu wordt de weging van bepaalde landen niet bepaald op basis van GDP-cijfers. Maar het lijkt mij onwaarschijnlijk dat, alleen rekening houdend met de large caps, de allergrootste ondernemingen in de wereld zich met zo’n groot verschil voornamelijk bevinden in de VS.
Olie- en gasindustrie
Om de huidige verdeling van trackers en/of beleggingsfondsen verder te onderzoeken zoom ik in op de energiesector. De olie- en gasindustrie is wellicht de meest geopolitiek gevoelige sector die er is. Al jarenlang wordt er voor olie en gas oorlog gevoerd in de wereld. Zelfs de twee Wereldoorlogen in de vorige eeuw hadden een belangrijke link met de olie- en gaswinning. Wanneer er op stijgende koersen in die sector wordt ingespeeld, dan wordt er vaak gebruik gemaakt van trackers zoals de iShares STOXX600 Oil & Gas (Europese bedrijven) of de SPDR Energy Select Sector ETF (Amerikaanse bedrijven). De VanEck Vectors Oil Services ETF is ook helemaal gericht op de VS.
Volgens Wikipedia is de olie- en gasproductie, op basis van cijfers van het Energy Information Administration (EIA), conform de onderstaande 2 tabellen verdeeld. Als wij de reserves per land zouden gebruiken als uitgangspunt, dan zou de VS behoorlijk dalen in de rankings. Daarentegen stijgen landen zoals Rusland, Iran, Venezuela en Qatar.
Volgens Wikipedia is de gecombineerde ranking in de grootste olie- en gasbedrijven conform onderstaande tabel. De olie- en gaswereld is blijkbaar veel groter dan enkel de Amerikaanse en Europese oliebedrijven. Toch zijn de meest aangeboden trackers en beleggingsfondsen exclusief de bedrijven van de geopolitieke vijand van het Westen. China, Rusland, Iran, Irak, Venezuela etc. worden niet gezien als vrienden van het Westen.
Westers kapitaal
Is het om die reden dat bedrijven uit deze landen vrijwel niet voorkomen in portefeuilles van beleggingsfondsen en trackers? Heeft u überhaupt weleens het advies gekregen om in één van deze bedrijven uit die landen te beleggen? Trump is zeer ontstemd dat Duitsland een gasdeal heeft met Rusland. Dat Duitsland grote sommen geld betaalt voor Russisch gas, terwijl de VS Duitsland met grote defensie-uitgaven beschermt tegen Rusland. Opname van Russische bedrijven in trackers en beleggingsfondsen, maar ook van andere bedrijven, zou betekenen dat er ook geld stroomt naar de beurskoersen van die ondernemingen. Waardoor het indirect voor die bedrijven makkelijker wordt om aan Westers kapitaal te komen.
De SPDR MSCI World Energy UCITS ETF is een mooi voorbeeld van een wereldwijd beleggende tracker in bedrijven uit de energiesector. Waarom kiest aanbieder SPDR er dan toch voor om als toevoeging te vermelden dat het enkel bedrijven betreffen uit de ontwikkelde markten waardoor onderstaande geografische verdeling volgt?
Opnieuw een weging van meer dan 56% voor Amerikaanse bedrijven. Toeval? En waarom is de weging voor Exxon Mobil Corp en Chevron zo hoog in vergelijking met de weging van Total, Royal DutchShell en BP?
Geen plek voor de Russen
Op basis van de omzet over 2017 valt deze verdeling niet te rechtvaardigen. Het zal grotendeels te verklaren zijn vanwege marktkapitalisatie. Maar wat gebeurt er als je Amerikaanse bedrijven een hoge weging geeft in trackers en beleggingsfondsen? Dan wordt de marktkapitalisatie en dus de weging vanzelf nog groter.
De iShares Global Energy ETF zit wat dichter bij de werkelijke wereldwijde verhoudingen op olie- en gasgebied. Zij kennen geen beperking voor bedrijven uit de ontwikkelde landen maar kunnen ook bedrijven buiten de regio opnemen. De wegingen zijn echter gering voor de bedrijven uit andere delen van de wereld. En een Gazprom of Lukoil komen niet in de positielijst van de tracker voor. Voor Russische ondernemingen is blijkbaar geen plek, hoe groot de onderneming ook mag zijn binnen de sector. Waarschijnlijk is het weerwoord dat er allerlei handelsbelemmeringen zijn. Belemmeringen die naar alle waarschijnlijkheid zijn opgetuigd door het Westen en niet door de Russen.
Hoge weging Amerikaanse bedrijven ‘bewussie’?
Waarom de wegingen en geografische verdeling niet overeenkomt met de werkelijke gegevens is voor mij niet te achterhalen. Net zo min of ik kon bepalen of het prachtige doelpunt van Tagliafico van afgelopen woensdag een bewussie was. Toch mogen wij onszelf deze vragen best stellen. Is de hoge weging van Amerikaanse bedrijven in allerlei beleggingsfondsen en trackers een bewussie? Ontstaat hierdoor een soort van piramidespel waarbij de beurskoersen van Amerikaanse bedrijven bij voorbaat veel beter performen? Is het bewust dat het marktaandeel van fondsenhuizen uit de VS extreem veel groter is dan dat van buitenlandse concurrenten? Worden wij in slaap gesust door de hegemonie van de Amerikaanse financiële sector?
“Bewussie”, het blijft een leuk woord. Tijd om dit woord op te nemen in de Dikke van Dale in Zuid-Nederland. Het “Trumpertje” circuleert inmiddels ook al op internet.
