BERNARDS WEEKLY: Wij van de Randschtad adviseren Randstad!
Terwijl het mondiale economische nieuws alleen maar positief is, (zelfs Brazilië kruipt uit het dal), de Bitcoin zich als een tulpenbol gedraagt en de sneue Trump weer een nagel aan zijn politieke doodskist bijgespijkerd krijgt, kijken strategen diep in het volgende jaar. Zoals we zien is de werkloosheid in Europa nog steeds dalend en in Duitsland zelfs op een nog verdere ‘all time low’.
Is dit nu goed of slecht voor de uitzendbranche? De uitzendbranche is traditioneel een sterke indicator voor de staat van de economie. Als er een recessie is, en Adecco of Randstad meldt een aantrekkende hoeveelheid uitzendbanen, dan is dat meestal een eerste signaal van een aantrekkende economie. Omgekeerd hetzelfde natuurlijk. Daarom loopt de koers van een dergelijk bedrijf vaak ver vooruit op de economische werkelijkheid.
Op dit moment draait de wereldeconomie voluit. Amsterdam lijkt een derde Gouden Eeuw door te maken, 10 jaar na de Grote Recessie. Wereldbank, IMF en rating agentschappen als S&P, buitelen over elkaar heen om juichende rapporten te lanceren over de wereldeconomie. Natuurlijk is dit eindig, maar voorlopig nog niet.
De uitzendsector verdient aan het uitzenden van tijdelijk personeel. Dan moet het personeel er wel zijn natuurlijk. Gevaar voor de toekomst is dat de grondstof arbeid schaarser wordt (terwijl iedereen bang is vervangen te worden door een robot) en daarmee de kans op omzet en winststijging. Toch leidt de dalende werkloosheid nog niet tot krapte op de arbeidsmarkt en daarmee looninflatie. Zoals we weten, zijn de statistische methoden verouderd. Door flexibilisering van de economie is moeilijk vast te stellen of iemand werkloos is, ZZP-er in de bouw of ondernemende fietskoerier bij Deliveroo. In mijn Amsterdamse bubbel is het Engels als voertaal al in elke winkel doorgedrongen. Vaak kun je niet eens in het Nederlands je koffie of pizza bestellen en ik vind het nog normaal ook.
Daar profiteert Randstad van. Randstad heeft vestigingen in vrijwel elk Europees land en op elk continent. Het vrije verkeer van arbeid en goederen komt, in dit Europa van economische herstel en hoogtij, nu echt op gang. Er zijn genoeg landen met getrainde hersenen die in Nederland waarde kunnen toevoegen in hoogwaardige sectoren. Ook komen er nog steeds veel Europeanen naar Nederland om in horeca, kassen of bouw te werken. Randstad is ideaal gepositioneerd om hierin een coördinerende rol te spelen. Looninflatie lijkt nog wel even te kunnen wachten en als de economie blijft groeien, groeit Randstad mee. Wat opvalt aan de koers van Randstad en andere uitzenders, is dat de hoogste koers alweer van bijna twee jaar geleden is (EUR 64 t.o.v. EUR 51 nu). Toen schoot het enthousiasme over een herstel van de economie door. Inmiddels is het herstel er al lang en breed, maar blijft de koersontwikkeling achter. Winsten zijn de afgelopen jaren sterk gegroeid en met een pay-out ratio van steevast 50%, stijgen de dividenden mee. Met een dividendrendement van ca. 3,7%, bij een K/W van 11 op de verwachte winst van volgend jaar, is Randstad niet erg duur te noemen. Als je dan ook nog ziet dat Randstad minder volatiel is dan de gehele beurs (een bèta van 0,83 zoals dat heet) dan is dit bedrijf of de gehele sector aan een herwaardering toe. Tenzij de stagnerende koers een voorbode is van een abrupte neergang. Maar wie gelooft dat nog?
Week 48
Omzet uitzendbranche stijgt verder
In het derde kwartaal van het jaar hebben uitzendbureaus, arbeidsbemiddelaars en payrollbedrijven 1 procent meer omgezet dan in het kwartaal ervoor. De stijging is minder groot dan in de voorgaande periode, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag.
Ook het aantal uitzenduren nam in het derde kwartaal opnieuw toe. Het aantal uitzenduren in langlopende contracten, zoals detachering en payrolling, steeg met 0,4 procent in het derde kwartaal. In het tweede kwartaal was de stijging 2,6 procent. Deze uitzenduren zijn sinds 2012 nagenoeg onafgebroken toegenomen, merkt het statistiekbureau op. Het aantal uren in kortlopende contracten nam eveneens met 0,4 procent toe in het derde kwartaal. Ook deze toename is kleiner dan in het voorgaande kwartaal, toen met 4,6 procent de grootste stijging in bijna zeven jaar werd gerealiseerd.
Vast dienstverband
Het aantal banen groeide in het derde kwartaal met 51.000 ten opzichte van het tweede kwartaal. De laatste vier kwartalen kwamen er telkens meer dan 50.000 banen bij. Hierdoor is de toename ten opzichte van het derde kwartaal een jaar eerder 223.000. De grootste banengroei trad, met 80.000, opnieuw op bij de uitzendbureaus.
Verder was de stijging op jaarbasis van het aantal werknemers met een vast dienstverband de grootste sinds begin 2009. Het aantal vacatures is in het derde kwartaal met 9000 gestegen ten opzichte van het voorgaande kwartaal.
Aantal werkloze Duitsers verder gedaald
Het aantal werklozen in Duitsland is in november verder afgenomen dankzij de aanhoudende groei van de economie. Dat blijkt uit cijfers die het Duitse federale arbeidsbureau publiceerde.
Het aantal werklozen zakte met 18.000 naar ruim 2,47 miljoen in vergelijking met een maand eerder. In zowel het oosten als het westen van Duitsland nam het aantal mensen zonder werk af. In oktober ging het aantal werklozen volgens een nieuwe raming met 12.000 omlaag. De cijfers zijn aangepast voor seizoenseffecten.
Het werkloosheidspercentage in de grootste economie van Europa bleef ongewijzigd op het historisch lage niveau van 3,6 procent.
Industrie eurozone groeit sterk
De bedrijvigheid in de industrie van de eurozone heeft in november een sterke groei laten zien. Dat meldde marktonderzoeker Markit op basis van definitieve cijfers.
De inkoopmanagersindex voor de industrie in het eurogebied kwam uit op een stand van 60,1, tegen 58,5 in oktober. Dat is het hoogste niveau sinds april 2000. Bij een voorlopige schatting werd een stand gemeld van 60 en economen hadden gemiddeld verwacht dat dit cijfer gehandhaafd zou worden. Een niveau van 50 of meer wijst op groei. De groei van de industrie is breed gedragen in Europa. Volgens Markit is in alle grote EU-landen sprake van een stevige vooruitgang van de industriële bedrijvigheid, met name in Duitsland. Ook in Nederland draait de industrie op volle toeren.
Inflatie eurozone stijgt licht
De inflatie in de eurozone is in november licht gestegen naar 1,5 procent op jaarbasis, van 1,4 procent in oktober. Dat blijkt uit een voorlopige raming van het Europese statistiekbureau Eurostat.
Economen hadden in doorsnee voorspeld dat de inflatie zou stijgen naar 1,5 procent. De kleine stijging van de inflatie hangt vooral samen met de gestegen energieprijzen. In Duitsland steeg de inflatie naar 1,8%.
Brazilië krabbelt verder op na recessie
De economie van Brazilië is in het derde kwartaal opnieuw gegroeid, waarmee de grootste economie van Zuid-Amerika verder herstel toont van de zwaarste recessie ooit.
De economie groeide met 0,1 procent in vergelijking met de voorgaande periode. Het is het derde kwartaal op rij met groei voor het land. Wel viel de groei zwakker uit dan economen hadden verwacht, want zij rekenden in doorsnee op een vooruitgang met 0,3 procent. In 2015 en 2016 was nog sprake van diepe krimp van de Braziliaanse economie. Naar verwachting zal de economie dit jaar met 1 procent groeien, waarna het groeitempo in 2018 verder versnelt.
Economie Verenigde Staten groeit door
De economie in de Verenigde Staten trekt verder aan. Dat gebeurde de afgelopen periode in een ,,bescheiden tot gematigd tempo”, blijkt uit het Beige Book van de Federal Reserve. De prijzen stegen en de arbeidsmarkt werd krapper. Bedrijven hadden een rooskleuriger beeld van de toekomst en er wordt veel verwacht van de verkopen rond de feestdagen. Door het hele land nam de productie toe en bedrijven verwachten dat die groei doorzet. De huizenmarkt blijft moeilijk met weinig groei van nieuwbouw en verkopen.
In het grootste deel van de VS hadden werkgevers moeite om geschikt personeel, van laag- tot hoogopgeleid, te vinden. De salarisgroei bleef echter beperkt. Veel werkgevers zetten ook andere middelen in om personeel te vinden, zoals tekenbonussen.
Japanse kerninflatie licht omhoog
De Japanse kerninflatie is in oktober licht opgelopen ten opzichte van de voorgaande maand, door hogere kosten voor energie en water. De consumentenprijzen, exclusief vers voedsel, klommen op jaarbasis met 0,8 procent, tegen een stijging met 0,7 procent in september. De Japanse centrale bank heeft een inflatiedoelstelling van 2 procent. De gewone inflatie toonde juist een behoorlijke dip, naar 0,2 procent van 0,7 procent. Verder werd gemeld dat de werkloosheid in Japan onveranderd bleef op 2,8 procent.
Groei luchtvrachtvervoer zwakt af
De groei in de vraag naar luchtvrachtvervoer is in oktober weer iets lager uitgevallen. Er werd nog altijd 5,9 procent meer vracht vervoerd dan een jaar eerder, maar de stijging in september van 9,2 procent werd niet gehaald, maakte de internationale brancheorganisatie van luchtvaartmaatschappijen IATA vrijdag bekend.
De groei in de capaciteit nam in oktober met 3,7 procent toe, waardoor de bezettingsgraad van vrachtvliegtuigen toeneemt. IATA benadrukt dat het al de vijftiende maand op rij is dat de vraag harder stijgt dan de capaciteit.
Toch denkt de brancheorganisatie dat groei van de vraag over zijn piek heen is. Die piek werd gevoed doordat bedrijven hun voorraden versneld aanvulden, maar dat is nu gebeurd. Voor 2018 verwacht IATA dan ook een lagere groei.
Nobelprijswinnaar pleit voor verbod bitcoin
Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz vindt dat de bitcoin verboden moet worden. Dat zei de econoom in een interview met persbureau Bloomberg. Volgens Stiglitz, die in 2001 de Nobelprijs voor de Economie won, dankt de digitale munt zijn populariteit uitsluitend aan zijn mogelijkheden voor witwassers vanwege het gebrek aan toezicht. ,,Het dient geen enkel maatschappelijk nut.” Stiglitz sloot zich ook aan bij het kamp van critici die waarschuwen dat de digitale munt een bubbel is.
De econoom liet zich al eerder kritisch uit over de bitcoin, maar is niet tegen digitale valuta an sich. Sterker nog, eerder pleitte hij voor een afschaffing van gewoon geld ten faveure van digitaal geld, omdat digitale geldstromen makkelijker te volgen zijn. Dat zou helpen om corruptie en belastingontwijking tegen te gaan.
Grote risico’s
De waarde van de bitcoin zit al maanden explosief in de lift. Dinsdag werd de mijlpaal van 10.000 dollar voor het eerst bereikt. Een dag later is de 11.000 dollar al in zicht. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) en De Nederlandsche Bank (DNB waarschuwden onlangs in Nederland voor de grote risico’s van beleggen in bitcoins en soortgelijke munten. Zo wordt er geen toezicht gehouden op zogeheten initial coin offerings, een soort crowdfunding waarbij investeerders een nieuwe digitale munt krijgen en krijgen spaarders verloren tegoeden in bitcoins niet vergoed. Bij spaargeld op de bank is dat tot zeker een ton wel zo.
Voor voorstanders van de bitcoin is het gebrek aan toezicht juist een van de voordelen. De grote koersschommelingen betekenen dat er grote winsten mee kunnen worden behaald. Bovendien kunnen overheden niet bij tegoeden of de waarde van de bitcoin kunstmatig bijsturen door bijvoorbeeld geld bij te drukken.
De week vooruit: welke invloedrijke cijfers worden de komende week gepubliceerd?
