AEX verzwakking

Met een forse neerwaartse beweging brak de AEX gisteren door de stijgende zeerkortetermijnbodemlijn. Deze startte bij de recente bodem van 535,30 en was gisteren bij 548,70 te vinden. Is hiermee de top gezet?

Doorbraak van de sinds de novemberbodem stijgende kortetermijnbodemlijn

De neerwaartse doorbraak van gisteren is een eerste duidelijke verzwakking in het zeerkortetermijnbeeld. Ook krijgt het gevormde toppatroon van de afgelopen dagen hiermee een krachtig vervolg. De vorming van de top van deze week bij 555,10 ging namelijk gepaard met een dark cloud cover. We zagen toen in veel indices de vorming van dit soort toppatronen, veelal een dark cloud cover of een bearish engulfing. Belangrijk om een dergelijk toppatroon te bevestigen, is het vervolg in de dagen erna. In de AEX werd zowel de bodem van dit toppatroon evenals de stijgende zeerkortetermijnbodemlijn gebroken. Met deze beweging van gisteren werd ook de recente en 2e opwaartse gap tussen de 548,70 en 551,15 volledig gesloten. Het laatste nog openstaande deel van de 1e gap van de afgelopen twee weken lag tussen de 544,70 en 545,65. Met een dieptepunt gisteren bij 545,20 werd ook opnieuw een deel van deze 1e opwaartse gap gesloten. Daarbij ondernam de AEX ook een poging om het 50-daags gemiddelde bij 546 onder druk te zetten. Uiteindelijk sloot de AEX hierboven, maar met de huidige verzwakking acht ik de kans reeel dat de neerwaartse druk in de komende dagen verder kan worden opgevoerd. Het belangrijkste te breken niveau ligt bij de 542. Hier ligt het cruciale kantelpunt in het stijgende middellangetermijnbeeld, de sinds februari 2016 stijgende bodemlijn. Een doorbraak hieronder zou een duidelijke verdere verzwakking inzetten.

Drievoudige toppenzone sinds begin november
Als we kijken naar het middellangetermijnbeeld dan zien we met de top van deze week eigenlijk een drievoudige toppenzone rond de 555 – 557,40. De hoogste (jaar)toppen werden begin november op de borden gezet. Hiermee werd ook op ongeveer 6 punten na de zeer belangrijke weerstand van 564 getest. Er is eigenlijk sprake van een geslaagde test van deze weerstand met de gevormde 3-voudige top er vlak onder. Bij de 564 ligt de dubbele top uit 2007. Dit was destijds het startpunt van een forse en lange bearmarkt die de AEX tot onder de 200 punten terugbracht begin 2009. Deze bodem van begin 2009 was daarna het startpunt van de huidige en lange bullmarkt. Zolang deze bullmarkt intact blijft, acht ik de kans groot dat de jaartoppen volgend jaar verder kunnen worden opgehoogd boven de 564 punten. De hierboven liggende doelen zijn bij 590 en 610 te vinden. Zolang de genoemde stijgende middellangetermijntrend bij 542 niet neerwaarts wordt gebroken, blijft de mogelijkheid bestaan dat de AEX in de komende weken alsnog boven de 564 breekt, maar ik acht de start van een diepere correctie aanzienlijk groter.

Krachtig verlopen 2017, maar is de euforie (te) hoog?
Het jaar 2017 is een zeer sterk jaar gebleken voor de aandelenmarkten. Ik gaf dit jaar al meerdere keren aan dat er sprake is van een toenemende euforie, een risico-indicator. We zagen al dat steeds meer huishoudens zijn gaan beleggen dit jaar en dat de koersdoelen steeds verder worden opgehoogd door analisten. Ook in de afgelopen dagen zien we geregeld euforische vooruitzichten voor 2018. De beperkte tegenreacties worden steeds vaker gezien als flinke correcties met instapgelegenheden. Dit zijn naar mijn mening allemaal tekenen van euforie die wijzen op een belangrijke top in de markt en de verhoogde kans op een forsere correctie. Dit jaar kenmerkt zich ook door slechts een tweetal correcties van 5% en 6% in de zomermaanden en de recente mini-correctie in november. In de afgelopen jaren zagen we meestal rond de 6 correcties waarbij er vaak een correctie aanzienlijk forser was dan 10%. Dit jaar is de AEX verder in een tweetal etappes gestegen zonder noemenswaardige tegenreacties. De eerste startte een jaar geleden bij 545,65 en zorgde voor een top in mei bij 537,80. De tweede startte bij de meervoudige bodem in augustus bij 506 en zorgde voor een stijging tot de recente jaartop van 557,40 in november.

Cruciale stijgende bodemlijn bij 542
Om een forsere correctie in te zetten is het belangrijk dat meerdere indices ongeveer gelijktijdig door hun stijgende middellangetermijnbodemlijnen breken. Voor de AEX ligt deze bij 542. Maandelijks stijgt hij ongeveer 7 punten. Zowel in de zomermaanden evenals bij de recente novemberbodem werd deze bodemlijn getest maar niet gebroken. Een structurele doorbraak en bevestiging daarna onder de recente bodemzone van 534,60 – 535,30 is noodzakelijk om een krachtige omkeer in de AEX te bevestigen en een forsere correctie te starten. In dat scenario zou in eerste instantie ruimte vrijkomen voor een beweging richting de 510. Buiten de meervoudige toppenzone bij 555 – 557,40 zien we ook dat hier de nodige toppatronen zijn gevormd. De toppen in de daggrafiek gingen gepaard met een shooting star, een bearish engulfing en deze week een dark cloud cover. Dergelijke patronen zagen we ook op de week- en maandgrafiek. Een structureel slot boven de 557,40 zorgt voor de opheffing van deze patronen. Eerste weerstand ligt nu bij de gisteren gebroken stijgende bodemlijn van nu 549,60.  Steunpunten zijn te vinden bij het 50-daags van 546, het laatste deel van de openstaande gap tussen 544,70 en 545,20 en natuurlijk de zeer belangrijke 542. Ik verwacht dat de kans groot is dat deze stijgende bodemlijn in de komende dagen/weken onder druk wordt gezet en uiteindelijk wordt gebroken.

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)