AEX Top gezet?

Na de eerdere neerwaartse doorbraken eind februari trad eind vorige week de bevestiging op dat een top lijkt te zijn geplaatst bij 544,90. We zien deze neerwaartse vervolg bewegingen in bijna alle belangrijke aandelenindices.

Langere trend blijft neerwaarts, is bij 544,90 een belangrijke top gezet?

Visie technische analyse: In de afgelopen weken zagen we al een duidelijke afvlakking van de eerdere zeer krachtige opgaande trend sinds eind december. Deze opgaande beweging zorgde voor een stijging van ongeveer 72 punten vanaf de jaarbodem van 2018 bij 472,20. Deze bodem werd eind december op de borden gezet waarna een in december ontwikkelde dalende wig opwaarts werd gebroken. Ondanks dat destijds een krachtig herstel mocht worden verwacht, bleek dit herstel aanzienlijk krachtiger dan ik had voorzien. Ik had rond de zone 511 – 517 al de vorming van een top verwacht. De AEX brak eind januari hierboven wat ook betekende dat de eerdere dalende toppenlijn vanaf de juli-top van 576,90 opwaarts werd gebroken. Dit zorgde voor een krachtig verder vervolg. Toch zorgde dit niet voor een verandering van mijn langetermijnvisie. Vanuit deze visie verwacht ik een vervolg van de vorig jaar ingezette dalende langere trend. Door de recente en 2 maanden durende herstelbeweging heeft er wel een verandering plaatsgevonden in de neerwaartse trendmatigheid. De steilheid van deze neerwaartse trend zal aanzienlijk verminderen waarbij de kans wel realistisch is dat een volgende belangrijke top in de maak is, danwel al gezet in de afgelopen weken. Ik acht de kans op een vervolg in de loop van dit jaar naar de eerdere bodem van 472,20 realistisch. De opgaande beweging van 72 punten in slechts 2 maanden tijd blijkt een van de krachtigste opgaande bewegingen in een dergelijk tijdsbestek van de afgelopen jaren. Dit zorgde er ook voor dat de euforie onder beleggers en analisten weer helemaal terug is naar niveaus die we in de eerste helft van 2018 ook zagen. De eerste neerwaartse richtpunten voor de komende weken liggen bij het 50-daags gemiddelde van 519,50 en de oude bekende zone van 516 – 517.

Klassieke terugtest naar het 200-daags gemiddelde, vergelijking met periode 2007 – 2008

In het langetermijnbeeld blijkt 2018 een belangrijk overgangsjaar te zijn geworden tussen de bijna 10 jaar durende bullmarkt en een nieuwe bearmarkt. Een opgaande trend gaat namelijk niet oneindig door. Tussentijdse en soms krachtige bearmarkten treden eens in de zoveel jaar op. We zagen in de eerste 9 maanden van vorig jaar een duidelijk topvormingsproces in de AEX. Veel andere indices lieten de vorming van grote hoofd-schoudertoppatronen zien. De AEX vormde een drievoudige toppenzone in de eerste zes maanden van 2018 rond de 574. Hiermee werd mijn voormalige koersdoel in het opgaande langetermijnbeeld bij 564 (top van 2007) ruimschoots behaald. Elke top rond de 574 ging verder gepaard met de vorming van een groot toppatroon in de maandgrafiek. Zo werden een bearish engulfing, een shooting star en een dark cloud cover gevormd. In het laatste kwartaal van 2018 werd zowel het grote topvormingsproces neerwaarts afgerond evenals de sinds 2009 stijgende bodemlijn op de logaritmische maandgrafiek gebroken. Dit zorgde voor een duidelijke verzwakking en afronding van een bullmarkt in het langetermijnbeeld. Eerdere terugvallen, zoals in 2015 waren forser dan de terugval in de 2^e helft van vorig jaar. In 2015 wist de AEX echter boven zijn stijgende langetermijnbodemlijn te blijven. Opvallend is de vergelijking die momenteel te maken is met de situatie in 2007- 2008. Destijds werd na de vorming van een meervoudige top rond de 564 een krachtige neerwaartse beweging gestart (waarbij ook de lange stijgende bodemlijn werd gebroken) die zorgde voor een terugval naar de 400 punten. Hierna vond in 2008 een zeer forse herstelbeweging plaats naar de 500 punten. Deze beweging zorgde destijds ook voor een tijdelijke en kortstondige doorbraak boven het 200-daags gemiddelde. Deze situatie zien we momenteel ook, waardoor de recente herstelbeweging te zien is als terugtest naar het nog steeds dalende 200-daags gemiddelde. Inmiddels sloot de AEX eind vorige week weer onder zijn 200-daags gemiddelde. Dit gemiddelde is momenteel te vinden bij 535,60. De enorm gestegen euforie onder beleggers (na de zeer forse daling in de 2^e helft van vorig jaar) is ook een contrair signaal  wat niet wijst op een nieuwe en volgende bullmarkt. De opgaande beweging was te zien als tegenreactie op de te grote afstand die ontstaan was tussen de koers eind vorig jaar en het 200-daags gemiddelde. Zodra deze afstand boven de 10% ligt, is de kans op en krachtige tegenreactie groot. Eind vorig jaar was in veel indices deze afstand opgelopen tot ongeveer 15%.

Op weg naar lagere niveaus in de komende weken

Sinds 7 februari zagen we al de eerste vermoeidheidsverschijnselen ontstaan. De AEX wist daarna niet meer de bovenkant van het slechts 10 punten brede opgaande kortetermijntrendkanaal te bereiken. Ook werd sinds die dag de vorming zichtbaar van een stijgende wig. Dit zijn geregeld toppatronen waarbij de bodems sneller oplopen dan de toppen. Zowel de onderkant van deze wig evenals de sinds eind december stijgende bodemlijn werden eind februari neerwaarts gebroken. De beweging eind vorige week onder de bodemzone van 533 – 534 zorgde voor de bevestiging van de eerder gevormde top bij 544,90. Pas een duidelijk slot hierboven zorgt voor een verder opwaarts potentieel maar deze kans is aanzienlijk afgenomen. Tegelijk met de vorming van de stijgende wig zagen we ook duidelijke negatieve divergentie ontstaan in de RSI en een neerwaartse crossing in de MACD. Beide indicatoren bereikten enkele weken geleden al de toppen van de afgelopen jaren. Weerstand is nu te vinden bij het 200-daags gemiddelde van 535,60. Overige weerstanden zijn te vinden bij 537 – 538, de 543 en bij 544,90. Aan de onderkant ligt nu als eerste steun de oude decembertop van 530 en de februaribodem van 526,70. Daaronder ligt als eerste belangrijke richtpunt het 50-daags gemiddelde van nu 519,50. Toch acht ik de kans groot dat de AEX in de komende weken een verdere daling zal doormaken waarbij herstelbewegingen normaal zijn voor de vorming van lagere toppen.

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)