AEX test onderkant dalend trendkanaal

Met een 4e neerwaartse gap in de huidige neerwaartse versteiling sinds begin december testte de AEX gisteren bijna de onderkant van het sinds juli aanwezige dalende trendkanaal. Hoe nu verder?

Dit is de laatste technische analyse van 2018. Begin 2019 zal ik de eerstvolgende technische analyse publiceren. Ik wil van de gelegenheid gebruik maken om u alvast hele fijne feestdagen te wensen. Het jaar 2018 zal de boeken ingaan als een turbulent jaar waarin de bijna 10 jaar durende bullmarkt ten einde kwam. Deze bullmarkt startte in maart 2019 en kende enkele forse correctieve tegenreacties. In 2011 en 2015 vonden een tweetal langdurige en zeer forse correcties (dalingen van rond de 25%) plaats. Deze bewegingen zorgden echter voor de vorming van hogere bodems in het langetermijnbeeld. Als we nu kijken naar de logaritmische maandgrafiek dan zien we dat de stijgende bodemlijn sinds 2009 langs deze 2 forse correcties neerwaarts is gebroken. Ik geef al langere tijd aan dat dit een realistisch scenario zou zijn in 2018. We zagen namelijk de vorming van een groot topvormingsproces sinds begin dit jaar. Ondanks de enorme euforie sinds 2017 werd de bovenkant van het 10 jaar durende trendkanaal niet meer bereikt. Ook brak de AEX in januari onder zijn sinds 2016 aanwezige opwaartse versteilingsfase. Deze punten tesamen met de hoge euforie zorgden voor de eerste vermoeidheidsverschijnselen. Daarbij werd in het eerste half jaar ook een meervoudige toppenzone gevormd rond de 574, waarbij telkens toppatronen in de maandgrafiek werden geplaatst. Zo werden een bearish engulfing, een shooting star en een dark cloud cover gevormd. Hiermee kreeg het grote topvormingsproces in het eerste half jaar steeds meer vorm.

Grafiek AEX-index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XV, 20 december 2018

Vervolg bearmarkt in 2019. Doelzone ligt bij 400 – 410
Een ander punt dat we zagen in 2018 waren de forse vrije val bewegingen in de AEX. De eerste vond plaats eind januari en zorgde voor een daling van 10%. Na de vorming van de top in juli bij 576,90 vonden meerdere vrije val bewegingen plaats die uiteindelijk zorgden voor de huidige en al zes maanden durende brede dalende trend. In oktober vond een vrije val plaats van 554,20 naar 500,45 waarbij destijds nog precies de sinds 2009 stijgende bodemlijn werd getest. De huidige vrije val beweging in december startte bij 530 en zorgt inmiddels ook voor een daling van 45 punten. Daarbij werd de belangrijke en cruciale steunzone in het langetermijnbeeld bij 501 – 503 definitief en structureel gebroken. Mijn kortetermijnopinie staat al lange tijd op short, maar de belangrijkste wijzigen waren dit jaar te vinden in de verlagingen van mijn langetermijnopinie in augustus naar Neutral en enkele weken geleden naar Short. We moeten ongeveer 11 jaar terug om een dergelijke langetermijnvisie terug te vinden. Dit overgangsjaar heeft er naar mijn mening voor gezorgd dat de bullmarkt ten einde is gekomen en een nieuwe bearmarkt is gestart. Bearmarkten duren over het algemeen aanzienlijk korter dan bullmarkten maar zijn wel krachtiger en heftiger. In het afgelopen half jaar hebben we al een daling van ruim 90 punten gezien in de AEX waarbij we zijn aangekomen bij de niveaus van begin 2017. In bijna alle indices is er momenteel sprake van een bearmarkt waarbij andere Europese indices al aanzienlijk eerder dan de AEX hun stijgende langetermijntrend braken en ook groter hoofd-schouderpatronen afrondden. In de afgelopen weken zagen we deze neerwaartse doorbraken ook in de S&P 500 en de Nasdaq 100 waarbij ook deze indices in de afgelopen dagen een krachtig vervolg gaven met de neerwaartse afronding van grote hoofd-schouderpatronen. Met een daling van al 90 punten in de AEX is het nu de vraag waar de richtpunten voor deze bearmarkt liggen. Een belangrijke richtzone is bij 400 – 410 te vinden, dit is mijn richtzone voor het komende jaar. Het is echter onmogelijk te zeggen of deze zone zal worden behaald of mogelijk zelfs doorbroken naar nog lagere niveaus. Daarvoor blijft het belangrijk om te kijken naar de trends en omkeerpatronen. Net zoals een bullmarkt op een gegeven moment ten einde komt, zal het met een bearmarkt ook zo gaan.

Reële kans op bodem in het kortetermijnbeeld voor de start van een tijdelijke herstelbeweging 
Als we verder kijken naar het kortetermijnbeeld dan zien we in de maand december opnieuw een zeer krachtige neerwaartse beweging na de eerdere herstelbeweging. Deze herstelbeweging in november zorgde voor de vorming van een dubbele toppenzone bij 530 – 534,20 waarna de AEX in december in een volgende vrije val tot op heden ongeveer 45 punten terugviel. Hiermee is de AEX nu bijna aanbeland bij de onderkant van het sinds juli aanwezige dalende trendkanaal. De dalende bodemlijn ligt vandaag bij 481 waar vlak onder nog de horizontale steun van 480 ligt. Ook zien we een viertal neerwaartse gaps waarbij de laatste gisteren werd gevormd tussen de 489,55 en 493. Met het bereiken van de onderkant van het brede trendkanaal en de vorming van een zeer steile neerwaartse wig sinds begin december (toppen dalen sneller dan de bodems) moeten we alert zijn op de vorming van bodempatronen in de komende dagen. De kans dat een tijdelijke (lagere) bodem wordt gevormd is realistisch waarna een herstelbeweging mag worden verwacht voor de vorming van een volgende lagere top. Zodra de neerwaartse gap tot aan de 493 wordt opgevuld en de toppenlijn van de dalende wig wordt gebroken bij 498, lijkt een verder herstel mogelijk. Deze dalende toppenlijn van het wigpatroon daalt dagelijks overigens ruim 2 punten. De kans is echter groot dat het daaropvolgende herstel beperkt zal blijven. Zodra de 480 – 481 echter neerwaarts wordt gebroken, ontstaat een verdere versteiling in de AEX richting de 458 – 466 puntenzone. Kijkend naar de technische indicatoren, is er nog steeds neerwaartse ruimte aanwezig aangezien de vorige bodems van zowel de RSI als de MACD lager lagen. Toch noteert de AEX richting oversold niveaus en is hieruit een kans aanwezig dat een tijdelijke bodem gevormd kan worden. Kortom: onder de zone 480 – 481 ontstaat een volgende neerwaartse versnelling richting de 458 – 466. De kans is naar mijn mening echter realistisch dat in de komende dagen een tijdelijk bodempatroon wordt gevormd rond de 480 – 481 waarna een herstelbeweging wordt ingezet voor de vorming van de volgende lagere top in het middellangetermijnbeeld.

Grafiek AEX-index op maandbasis

Bron: Reuters Metastock XV, 20 december 2018

Visie technische analyse:

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)