Aandelen kunnen nog veel verder stijgen: Melt Up
Markt visie : Marco Knulst op 20-01-2018
Steeds vaker duikt de term “melt-up” op. De definitie van deze Engelstalige term is: een dramatische en onverwachte verbetering van de beleggingsprestaties van een beleggingscategorie, deels aangedreven door een stormloop van beleggers die niets willen missen van de stijging in plaats van door fundamentele verbeteringen in de economie. Winsten gecreëerd door een melt-up worden beschouwd als een onbetrouwbare indicatie van de uiteindelijke richting van de markt en gaan vaak vooraf aan melt-downs.
Uitgerekend Jeremy Grantham, de Britse investeerder van het gerenommeerde Amerikaanse beleggingshuis Grantham, Mayo & Van Otterloo (GMO) voorziet een melt-up in aandelen. Specifiek benoemt hij in zijn recent verschenen rapport “Bracing yourself for a possible near-term melt-up” de S&P500 Amerikaanse aandelenindex als zeer kansrijk. Grantham wordt beschouwd als een zeer goed geïnformeerde belegger op verschillende aandelen-, obligatie- en grondstoffenmarkten en wordt al jaren opgemerkt vanwege zijn “juiste” voorspellingen van verschillende bubbels. Hij is ook een groot criticus van verschillende overheidsreacties op de wereldwijde financiële crisis van 2007-2009.
Juist Grantham waarschuwt nu voor een scherpe stijging van de aandelenbeurzen. Iets wat je totaal niet zou verwachten, gezien de historisch hoge waarderingen van dit moment. In het 3de kwartaalrapport 2017 van GMO werd nog onderstaande tabel gepubliceerd.
GMO verwacht voor Amerikaanse aandelen de komende 7 jaar een voor inflatie gecorrigeerd negatief jaarrendement. Wat GMO betreft is er de komende 7 jaar maar één regio waar geld kan worden verdiend en dat is in de Emerging Markets. Nadat wereldwijde aandelenprijzen vorig jaar met $9 biljoen in waarde zijn gestegen, verwacht hij dat dit nog maar het begin van de koopclimax is. Hij gebruikt in zijn rapport verschillende data van Nobelprijswinnaar voor de Economie Robert Shiller. Shiller hield recent weer een enquête onder beleggers. Een enquête met als uitkomst dat 90% van de beleggers een stijgende beurs verwacht in 2018. Onder institutionele partijen zou de uitslag zelfs 100% zijn. Grantham denkt dat de beurs nog maar net is begonnen aan de laatste euforische fase van de huidige bullmarkt die al bijna 9 jaar duurt. Na in 2000 te hebben voorspeld dat de komende 10 jaar niets te verdienen valt met aandelen en in 2007 gewaarschuwd te hebben voor een crash op de huizenmarkt, zegt hij nu doodleuk dat de slagroom nu pas op de taart zal worden gespoten.
Hij heeft het in zijn rapport over de “base camp”. De spreekwoordelijke referentie naar het kamp waar de bergbeklimmers een tijdelijke rustpauze inlassen om vervolgens aan hun tocht naar de top van de berg te beginnen. Vanaf medio 2014 tot ca. begin 2017 was er sprake van stagnatie. Beleggers hebben circa 2,5 jaar moed bij elkaar verzameld om aan de laatste fase deel te nemen. De beleggers zijn volgens Grantham vertrokken om de nieuwe top, over circa 21 maanden, te bereiken.
Vanaf base camp op de Mount Everest is de top zichtbaar. Alleen het pad er naartoe is voor de beklimmers zwaar en vol ontberingen. Die van de belegger ziet er een stuk prettiger uit. Dagelijks naar zijn portefeuille overzicht starend, zal hij of zij gedurende de beklimming steeds enthousiaster worden. Wat de belegger er in zal steunen om alles in te zetten wat in zijn mogelijkheid ligt. Elke risicomijdende belegging die niet of nauwelijks profiteert zal worden ingeruild om van de melt-up te gaan profiteren.
Met zijn sterke neus voor bubbles in het verleden, vertrouwt Grantham op zijn expertise en durft nu zelfs de uitspraak te doen dat de huidige euforische beursfase nog wel even zal aanhouden. In de onderstaande afbeelding laat hij zien dat bubbles veel overeenkomsten hebben. Volgens zijn studies duurt de bergbeklimming van de belegger, van base camp tot de top en terug naar base camp, circa 3 tot 3,5 jaar. Zoals ook bij het echte bergbeklimmen duurt de stijgingsfase langer dan het afdalen. Het bereiken van de top duurt circa 21 maanden. Hij ziet vooral in de versnelling van koerswinsten in de S&P500 een bevestiging dat de top wordt benaderd. Maar hij schat in dat hij base camp nog maar circa 6 maanden geleden heeft verlaten. En dat bevreemd mij.
Kijk eens naar bovenstaande afbeeldingen en vergelijk dit met de grafiek van de S&P500 (2e afbeelding van dit artikel). Ik ben dan geneigd om te zeggen dat de melt-up fase niet begin 2017 is begonnen, maar begin 2016. Hij tekent immers de beginpunten toch duidelijk in het dal van de base camps. Mijn inziens is dat begin 2016, om precies te zijn medio februari. Volgende maand zou het volgens deze beredenering dus 24 maanden geleden zijn dat de beleggers zijn vertrokken van hun base camp op hun weg naar de top. Het is dus heel belangrijk waar de telling begint om te bepalen wanneer het vermoedelijke hoogste niveau zal worden bereikt. Volgens de telling van Grantham zelf verwacht hij dat de huidige melt-up fase zal voortduren tot eind dit jaar en mogelijk zelfs tot in 2019. De dag dat de vlag op het hoogste punt kan worden geplant ligt volgens zijn berekeningen over 9 tot 18 maanden. Daarbij heeft hij de verwachting dat de S&P500 dan op 3.400 tot 3.700 punten noteert. Dat is 21% tot 32% boven het niveau van vandaag! 2018 wordt, met andere woorden, een prachtig beursjaar.
Het bereiken van base camp werd de afgelopen 9 jaar omschreven als het bestijgen van “the wall of worry”. De laatste 21 maanden worden echter feest. In dit kader is het ook de moeite waard om de uitspraken van John Templeton in relatie tot bull markets te omschrijven. Opgaande markten worden geboren onder het gesternte van pessimisme, groeien in een fase van skepsis, worden optimistisch volwassen en gaan dood met een euforisch gevoel. Zowel Templeton als Grantham zullen de huidige fase omschrijven als euforisch.
Euforische fases zijn volgens Grantham te herkennen aan “concentration”. Een steeds kleinere groep aandelen duwt de kar. “The winner takes it all”. Het is vanuit dit oogpunt belangrijk om te analyseren of de stijgende trend nog steeds wordt gedragen door zoveel mogelijk aandelen binnen de index. De advance/decline line is nog steeds stijgend, wat er op wijst dat wij nog niet in de omslagfase zijn aanbeland.
Het tweede kenmerk volgens Grantham is “outperformance of quality en low beta stocks”. In de laatste fase van de cyclus gaan kwaliteits- en low-volatility aandelen de benchmark verslaan. Hij ziet in het huidige verloop vroege signalen die hierop wijzen. De door GMO gecategoriseerde groep van kwaliteitsaandelen verslaat de S&P500 index.
Volgens de inzichten van Grantham zal de melt-up fase circa 50% tot 60% koerswinst opleveren. Wanneer dit daadwerkelijk de melt-up fase is, dan zal deze volgens hem met 90% zekerheid gevolgd worden door een melt-down fase van naar alle waarschijnlijkheid 50%. Hiermee geeft één van de grote bubble voorspellers aan dat er weer een grote correctie aan zit te komen, maar eerst verder naar boven. Uitgaande van zijn laagste koersdoel van 3.400 voor de S&P500, zou het begin van de melt-up moeten hebben gelegen net boven de 2.200 punten. Dit stemt overeen met het begin van de telling rond januari 2017.
Echter, stel dat Grantham abuis is. En dat medio februari 2016 het startpunt was van de melt-up. Toen noteerde de S&P500 op 1.800 punten. Inmiddels noteert de S&P500 1.000 punten hoger, oftewel 55%! Dit is vrijwel gelijk aan de winst van de melt-up fase van de Japanese Equity Bubble en de S&P 500 Tech Bubble. Het is ook bijna 24 maanden geleden, wat iets langer is dan de gemiddelde stijging van 21 maanden. Ik hoop dat Grantham gelijk heeft op korte termijn. Voor de komende 7 jaar verwacht GMO tenslotte een negatief rendement voor Amerikaanse aandelen (zie de eerste afbeelding van dit artikel). Blijven dansen tot de muziek stopt (voor bergbeklimmers: klimmen tot de top is bereikt).
