1e lagere top gevormd

Heeft de herstelbeweging in de afgelopen dagen gezorgd voor de 1^e duidelijke lagere top? Deze kans acht ik reeel nadat belangrijke weerstanden werden getest. De neerwaartse druk kan weer snel toenemen.

Voorzetting bearmarkt realistisch in de komende maanden

Tijdens de zeer krachtige vrije val sinds 17 februari vond een enorme terugval plaats van ongeveer 240 punten. Dit betekende een terugval van bijna 40% in ongeveer een maand tijd. De laatste keer dat een dergelijke neerwaartse beweging plaatsvond was in 2008. Toch is de snelheid van de deze terugval opvallend. Dergelijke zeer forse terugvallen vonden in het verleden bijna nooit plaats in zo’n kort tijdsbestek. Nadat aan het einde van 2018 de bijna 10 jaar durende bullmarkt neerwaarts werd gebroken vond in 2019 een onverwacht krachtig herstel plaats met slechts een tweetal kleine correctieve tegenreacties.

De AEX vormde medio februari 2020 een top bij 632. Vooral sinds vorig jaar augustus zagen we een steeds steilere opgaande beweging, die zorgde voor een klassieke blow-off beweging begin dit jaar. Er waren destijds al genoeg risicosignalen in de markt te zien. Zo was er maandenlang sprake van negatieve divergentie met de technische indicatoren (RSI en MACD) en zagen we vanuit de intermarktindicatoren (olieprijs, goud, rente) bepaalde ontwikkelingen die niet wezen op een verder en langdurig opgaande beweging in de aandelenmarkten. Dit zorgde uiteindelijk voor het startpunt van de huidige bearmarkt in de aandelenmarkten sinds medio februari.

Ook werden er grote toppatronen in de langere grafieken gevormd. Zo zagen we een dark cloud cover in de weekgrafiek medio februari en werd op de maandgrafiek een bearish engulfing gevormd. Ook werden in snel tempo meerdere en steeds steilere opgaande bodemlijnen gebroken vanaf de bodem van vorig jaar augustus. Als we kijken naar de weekgrafiek dan werd medio februari ook een grote stijgende wig neerwaarts gebroken. Hiermee werd de neerwaartse omkeer in het langere beeld bevestigd.

Visie technische analyse:

Grafiek AEX-index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XVII, 25 maart 2020, Zie ook onze uitleg van technische begrippen

Vervolg neerwaartse trend realistisch richting de 380 en mogelijk de 340
Het dieptepunt van deze bearmarkt werd tot op heden bij 389,60 op de borden geplaatst op 16 maart. Ik gaf vorige week al aan dat de kans op een krachtige herstelbeweging groot was. Dit kwam mede door de extreem lage stand in de technische indicatoren. We zagen namelijk oversold niveaus in deze indicatoren die in de afgelopen 100 jaar niet vaak zijn voorgekomen. Tijdens deze vrije val werden in totaal ook een 5-tal gaps gevormd. Dit zijn ‘gaten’ in de grafiek tussen 2 handelsdagen waarin geen handel plaatsvond. De laatste gap werd op 16 maart gevormd waarna die dag ook het huidige dieptepunt van deze terugval op de borden werd gezet.

Een dag later werd deze gap alweer gesloten, waardoor deze gap mogelijk de laatste (‘exhausting’) gap leek te zijn. Dit soort gaps zien we vaak aan het einde van een bepaalde beweging. Toch is hiermee naar mijn mening nog niet het dieptepunt van deze bearmarkt op de borden gezet. Mijn eerste doelen werden al wel (bijna) behaald, te weten de zone 400 – 410 en de 2016-bodem van 380. Opvallend is verder dat deze vrije val al ruim 50% heeft gecorrigeerd van de gehele stijging sinds 2009 (van onder de 200 punten tot aan de recente 632). Dit niveau lag rond de 415 punten. Het gaat hier dus om een extreme neerwaartse beweging in een zeer kort tijdsbestek. Ondanks dat gisteren al veelvuldig de term ‘nieuwe bullmarkt’ werd genoemd aangezien er al bijna een 20% stijging plaatsvond, ben ik het daar absoluut niet mee eens. Een richting (bull of bearmarkt) wordt bepaald door de trend en niet door een bepaald percentage. Datzelfde geldt voor de opwaartse beweging van afgelopen week waardoor meerdere analisten al aangeven dat een bodem in de markt is gevormd.

Ik acht de kans juist groot op een verdere daling in de komende maanden naar nieuwe lagere dieptepunten. Richtpunten hiervoor zijn te vinden bij de 380 en 340. De herstelbeweging die ik sinds vorige week mogelijk achtte, lijkt zijn top te hebben gezet. Er bestaat natuurlijk altijd een kans dat de huidige opwaartse beweging zal worden voortgezet naar hogere niveaus. Maar zelfs een ruime beweging tot boven de 500 punten zou geen verandering aanbrengen in mijn langere visie.

Lagere top tot op heden gevormd bij zone 482 – 483
Vorige week gaf ik aan dat een belangrijk richtpunt bij 482 – 483 was te vinden. Hier lag de bovenkant van de 4^e neerwaartse gap (die nu gesloten is) en het eerste (38,2%) Fibonacci-retracementniveau van de gehele daling. Buiten de eerdergenoemde punten voor de start van tijdelijke herstelbeweging was deze ook te zien vanuit de afstand tussen de koers en het 200-daags gemiddelde. Deze afstand was tot zeer grote hoogtes opgelopen. Vanuit het verleden weten we namelijk dat een afstand tussen de koers en dit gemiddelde van 10%-15% vaak zorgt voor een tegengestelde reactie. Ook zagen we recentelijk een dead cross. Dit is een negatief vervolgsignaal waarbij het 50-daags gemiddelde neerwaarts door het 200-daags gemiddelde breekt. Met de test gisteren van de zone 482 – 483 lijkt een einde te zijn gekomen aan deze krachtige herstelbeweging en de vorming van een 1^e lagere top.

De technische indicatoren hebben een krachtig herstel doorgemaakt waarmee de eerdere oversold conditie is verdwenen. Mocht de AEX toch structureel door de 483 breken dan ontstaat een verder opwaarts potentieel richting de 3^e neerwaartse gap tussen de 513 – 528 maar ook in dat scenario veranderd mijn neerwaartse gerichte visie niet. Wel zou het dan aanzienlijk langer kunnen duren voordat het dieptepunt bij 389 weer in zicht komt. We zien deze herstelbewegingen van de afgelopen week overigens in de meeste indices, maar veelal minder krachtig dan in de AEX. Aan de onderkant zijn door de vrije val weinig steunpunten te zien in de AEX. Meer bevestiging van de vorming van de lagere top treedt op met een slotkoers onder de 463,50 en 466,80. Dit zijn 2 punten die recentelijk werden gevormd ten tijde van de 4^e neerwaartse gap. Daaronder ontstaat weer ruimte richting de oude bekende zone 400 – 410, de 389,60 en de 380. Aan de bovenkant ligt de belangrijkste weerstand nog steeds bij de 482 – 483. Daaronder ligt verder nog de 472.

Grafiek AEX op weekbasis

Bron: Reuters Metastock XVII, 25 maart 2020

Technische analyse maakt deel uit van de risicoanalyse van het ING Investment Office

¹ Contra-indicator, zeer negatief sentiment kan beoordeeld worden als positief.
² Technische analyse (TA) is een manier om de koersontwikkeling op financiële markten te voorspellen en is één van de signalen die onze risicobarometer stuurt. Alle signalen (waaronder het TA-signaal) worden onafhankelijk van elkaar bepaald en opgeteld tot één (totaal) risicosignaal. Dit signaal is bepalend voor onze tactische assetallocatie.

Meer weten over technische analyse?
Zie onze uitleg van technische begrippen.

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)