Maakt u deze fouten niet!

Het einde van het jaar is altijd weer een geliefde periode om de eigen aandelenportefeuille eens kritisch onder de loep te nemen. Voor sommigen spelen hierbij belastingoverwegingen een rol en kan het nemen van een verlies op bepaalde aandelen winstbelasting op andere aandelen (deels) te niet doen. Voor anderen speelt psychologie een veel grotere rol. Deze mensen zien de periode rond kerst en het oud en nieuw als een uitgelezen kans om oud zeer te verwerken en het nieuwe jaar met een schone lei te beginnen. Net zoals het maken van goede voornemens besluiten deze beleggers dat het tijd is om schoon schip te maken.

De pijn van verlies 

Een veel gezien verschijnsel op de aandelenmarkten is dan ook dat in december veel beleggers hun papieren verlies realiseren en in januari opnieuw instappen. Onderzoek dat vanuit een psychologisch oogpunt naar beleggersgedrag kijkt heeft echter uitgewezen, dat het voor veel beleggers erg moeilijk is om hun verlies te nemen. Hierbij spelen een aantal processen een rol. Ten eerste is er de invloed van de beroemde “Prospect Theory” van Kahneman en Tversky, welke stelt dat beleggers meer pijn ervaren van verliezen dan dat ze plezier ervaren van winsten van dezelfde omvang. Beleggers die hiervoor gevoelig zijn zullen dan ook moeite hebben met het realiseren van een papieren verlies en zijn geneigd dit aandeel nog enige tijd aan te houden. Immers, de prijs van het aandeel zou weleens weer kunnen stijgen en dat biedt hen de mogelijkheid van een “break-even”. Omdat deze optie in het “winstgebied” ligt, is deze aantrekkelijker dan het realiseren van het (nu nog) papieren verlies.

Liever overhevelen 

Ten tweede speelt het zogenaamde “mental accounting” hier een rol. Mental accounting houdt in dat beleggers in hun gedachten voor ieder aandeel in hun portefeuille een denkbeeldige rekening (account) bijhouden, met daarin de oorspronkelijke aanschafprijs en de huidige koers. Deze verschillende rekeningen worden vervolgens beoordeeld vanuit “Prospect Theory” –achtige gedachten en de mogelijke interactie tussen deze rekeningen wordt hierbij vergeten. Het met verlies moeten afsluiten van een mental account is voor de meeste beleggers dusdanig pijnlijk, dat men vergeet dat men met de opbrengsten van een verliesgevend aandeel kan bijkopen voor een mental account wiens aandeel het wel goed doet. Een mogelijke oplossing hiervoor is niet te praten in termen van het verkopen van een verliesgevend aandeel en het aankopen met de opbrengsten hiervan van een ander aandeel, maar te spreken van een “transfer of assets” oftewel het overhevelen van bezittingen. Hierbij worden deze twee beslissingen samengevoegd tot één beslissing die veel minder pijnlijk is in die zin dat een belegger niet daadwerkelijk opdracht hoeft te geven een verlies te realiseren maar slechts de magische woorden “transfer my assets” hoeft uit te spreken.

Spijt 

Dit brengt ons bij de derde factor die het realiseren van verlies zo moeilijk maakt voor veel beleggers: spijt. Het verkopen van een verliesgevend aandeel betekent toe te moeten geven dat de initiële beslissing om tot aankoop over te gaan een beoordelingsfout was of op zijn minst ongelukkig heeft uitgepakt. Een “transfer of assets” leidt niet tot spijtgevoelens, maar is gewoon een nieuwe beleggingsbeslissing. Dat er als gevolg van deze beslissing een aandeel met verlies wordt verkocht doet verder niet ter zake en daar zal de belegger in kwestie waarschijnlijk ook niet over (willen) praten. In de volgende column zal ik verder ingaan op de handvatten die behavioral finance aanreikt om deze transfer of assets specifiek in te vullen: oftewel, welk soort aandelen moeten we dan gaan kopen zonder (zelf) spijt te gaan krijgen?

Dr. Arvid O. I. Hoffmann werkt als assistent-professor aan het departement Financiering van de Universiteit Maastricht. Hij schrijft deze column op persoonlijke titel.

Bron: koersalarm.nl