Slotkoers AEX onder zone 500-501

De AEX zette zijn neerwaartse beweging gisteren verder door naar een lager intraday niveau van 493,60. Ook zagen we gisteren de eerste slotkoers onder de 500 punten en daarmee onder de cruciale steunzone.

De grootste wijziging die ik doorvoer, is de verlaging van de langetermijnopinie naar ‘Short’.

We moeten terug naar de periode 2008 tot begin 2009 om een dergelijke opinie in het langetermijnbeeld te zien. Destijds werd in maart een bodem van net onder de 200 punten geplaatst, waarna in de daaropvolgende maanden een krachtige opwaartse omkeer plaatsvond als startpunt van een nieuwe langetermijnbullmarkt. Ik heb toen mijn visie verhoogd naar Long en deze bleef bijna 10 jaar intact. De 10-jarige bullmarkt lijkt hiermee definitief ten einde te zijn gekomen. Veel andere indices gaven deze signalen al eerder in de afgelopen maanden, zoals de Xetra DAX en de STOXX Europe 600 Index. Ook voorlopende Amerikaanse indices als de DJ Transport Index, de Russell 2000 en de SOX gaven enige tijd geleden al duidelijke langetermijnverkoopsignalen. Ik geef verder al langere tijd aan dat 2018 een overgangsjaar lijkt te zijn en in 2019 een bearmarkt kan worden doorgezet. Als doelzone voor 2019 houd ik de zone 400 – 410 aan. Om deze beweging te kunnen voorzetten, moest de AEX alleen nog onder de cruciale zone 500 – 501 terecht komen en sluiten. Na een eerste poging in oktober en de daaropvolgende herstelbeweging, lijkt in de laatste maand van dit jaar deze beweging dan toch plaats te vinden. We moeten overigens ook terug naar begin 2017 om de huidige standen van de AEX terug te vinden, de AEX staat dus op een niveau van ruim anderhalf jaar geleden. Inmiddels heeft in een ruime week tijd een vrije val plaatsgevonden van ongeveer 36 punten.

Overgangsjaar 2018 zorgt voor groot topvormingsproces
In het langetermijnbeeld zagen we begin dit jaar al de eerste verzwakkingen. De AEX wist niet meer in de buurt te komen van de bovenkant van het bijna 10 jaar durende stijgende trendkanaal. De laatste test van de onderkant van dit stijgende trendkanaal vond in 2016 plaats. Destijds werd na een forse terugval van ongeveer 25% een bodem bij 378 geplaatst. Dit was toen het startpunt van een 2 jaar durende krachtige opgaande versteiling. Tijdens deze versteiling vonden slechts enkele kleine correctieve tegenreacties plaats van 5% tot 6%. De markt werd steeds euforischer waarbij elke kleine terugval werd gezien door beleggers als ‘forse’ correctie en instapgelegenheid. Vaak vindt een dergelijke vorm van euforie aan het einde van een bullmarkt plaats. Begin dit jaar werd de opgaande bodemlijn van deze 2 jaar durende versteiling gebroken. Het eerste duidelijke verzwakkingssignaal. In de gehele periode tot en met eind juli werd een drievoudige en zware toppenzone gevormd (net boven mijn langetermijnkoersdoel van 564) in de zone rond 574. Elke top ging daarbij gepaard met een klassiek topvormingspatroon in de maandgrafiek. Zo werden een bearish engulfing, een shooting star en een dark cloud cover gevormd. De nipte verhoging van de jaartop in juli naar 576,90 betekende een tijdelijke overshoot, een laatste poging om deze zone te doorbreken die vals bleek te zijn. In augustus heb ik toen voor het eerst in jaren mijn langetermijnopinie al verlaagd naar Neutral. Inmiddels is de AEX vanaf de juli-top al 83 punten teruggevallen waarbij geregeld vrije val bewegingen plaatsvinden. De meest recente herstelbeweging zorgde ruim een week geleden voor de 4e lagere top bij 530 waarna de AEX in ongeveer 7 handelsdagen 36 punten terugviel. Als we overigens kijken naar de buitenlandse indices, zijn de terugvallen in sommige gevallen nog groter. De Duitse DAX en de STOXX Europe 600 braken al eerder hun stijgende langetermijnbodemlijnen en rondden al eerder grote hoofd-schouderpatronen neerwaarts af. Daar was al eerder de bevestiging van een bearmarkt. Kijken we overigens naar de S&P 500 en de Nasdaq 100 dan werden daar al de sinds 2016 krachtige opgaande bodemlijnen gebroken en staan deze indices ook op het punt om grote hoofd-schouderpatroon neerwaarts af te ronden ofwel te activeren. De neerwaartse weg is nog aanzienlijk groot en de neerwaartse druk blijft fors.

Breed dalend trendkanaal, onderkant bij 485 te vinden
De cruciale steunzone 500 – 501 bestond uit het 38,2%-Fibonacci-retracementniveau van de gehele stijging vanaf de 378-bodem maar hier lag ook de sinds 2009 stijgende bodemlijn en de eerdere bodem van oktober dit jaar. Kijken we overigens naar de gehele stijging sinds begin 2009 dan ligt het 38,2%-niveau net onder de 430. Als we verder kijken naar het neerwaartse potentieel in het kortetermijnbeeld dan zien we een breed dalend trendkanaal sinds de juli-top. Aan de bovenkant zien we nu een viertal lagere toppen. De onderkant van dit kanaal is bij 485 te vinden. Een test van deze onderkant acht ik zeker mogelijk in de laatste handelsweken van dit jaar. Houd er echter wel rekening mee dat tussentijdse herstelbewegingen fors kunnen zijn. De enige bovenliggende horizontale steun is rond de 490 te vinden. Aan de bovenkant zien we nu de eerste weerstand bij 500 – 501 liggen. Een opwaartse doorbraak hierboven zou echter niets aan mijn visie veranderen. Een eerste verbetering treedt pas op boven de dalende toppenlijn van nu 530. Overige weerstanden die bij een kortstondige herstelbeweging in zicht zouden kunnen komen, zijn de eerdere bodem van 506,90 en de brede (en 2e) neerwaartse gap van de afgelopen week tussen de 511 en 516. Zolang deze gap in de komende tijd (deels) open blijft staan, blijft de neerwaartse druk groot en lijkt een test van de onderkant van het dalende trendkanaal van nu 485 dit jaar nog goed mogelijk.

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)