Slim beslissen onder druk
Slim beleggen ondanks verliesaversie
Ik wil u vragen binnen 15 seconden de volgende beslissing te nemen. U kunt kiezen voor een kans van 85% om 1000 euro te verliezen (met een kans van 15% om niets te verliezen) of kiest u voor een zeker verlies van 800 euro? Als u de neiging hebt voor de kans van 15% te gaan, reageert u zoals de overgrote meerderheid van de mensen. Wat u hier ziet is een resultaat van verliesaversie. Verliesaversie is het fenomeen dat mensen meer risico gaan nemen bij verliezen en risico-avers worden bij winsten. Het maakt onderdeel uit van de vooruitzichttheorie (beter bekend als de prospect theory over hoe we onder druk beslissingen nemen) en heeft belangrijke implicaties voor beleggers – niet zonder reden won de psycholoog Kahneman de nobelprijs van de economie. Hoe werkt verliesaversie door in beleggingsbeslissingen en wat kunt u eraan doen?
Verliesaversie
Als u een keuze moet maken tussen optie A en B, dan maakt u een afweging tussen de door u waargenomen specifieke kenmerken van de twee opties. Maar hoe en waarom doet u dat? Lang werd gedacht dat mensen situaties rationeel banaderen en zo tot een rationele beslissing kwamen. Een reeks experimenten toonde echter aan dat dit niet het geval was (statistisch gezien had u altijd uw verlies moeten nemen bij de vraag in de eerste alinea). We zijn geneigd de status quo (onterecht) een hogere waarde toe te kennen in verhouding tot (een objectief hogere) kans op verbetering. Ook ervaren we meer pijn bij verliezen, dan plezier van winsten (ongeveer 1.5 keer zoveel). Een gevolg is dat we risico-avers zijn bij winst, maar juist meer risico nemen bij verlies. U zult begrijpen dat dat implicaties heeft voor u als belegger en voor het resultaat dat u boekt.
Beleggen en verliesaversie
De eerste onderzoeker die aantoonde dat verliesaversie en een te hoge portie aan zelfvertrouwen het beleggingsresultaat negatief beïnvloedde was Terry Odeon. Hij onderzocht alle transacties van een groep van 66 duizend in individuele effecten handelende beleggers (bijna 3.2 miljoen transacties). In de meetperiode van 7 jaar bleken de keuzes van de beleggers overwegend slecht. Gemiddeld leverde een individuele transactie een negatief jaarrendement van -3.2% (voor kosten) op. In het artikel, “Trading Maybe Hazardous to your health”, toonde hij aan dat de meest actieve handelaren de minste resultaten boekten. In de onderzoeken tekende zich langzaam een patroon af: beleggers denken steeds te weten wat ze moeten kopen, maar zitten er steeds naast (over confidence bias). Ze verkochten de winnaars te vroeg en hielden irrationeel lang vast aan hun verliezers.
Wat kunt eraan doen?
In een vorige column schreven we over de werking van ons brein. Toen suggereerde ik dat het voor ons reptielenblein en de beperkingen ervan, beter is niet te actief met beleggen bezig te zijn. We deden u de suggestie periodiek te gaan beleggen en vooral niet meer dan periodiek naar uw beleggingen te kijken –goed voor uw rust. Zeven jaar aan data van meer dan 60 duizend beleggers wijst uit dat actief handelen niet goed is voor uw financiële gezondheid. Handel dus minder, doe dat het liefs geautomatiseerd periodiek (dus zonder emotie) en kijk er vooral niet te veel naar. Mocht dat allemaal niet baten of om andere redenen niet werken, dan kunt u altijd nog aan een of uw vrouw vragen wat u moet doen. Vrouwen beleggen namelijk veel beter – zo toonde het onderzoek Boys will be Boys van Odeon en Barber aan.
Bronnen
-Brad M. Barber en Terrance Odeon, Trading Is Hazardous to Your Wealth: The Common Stock Investment Performance of Individual Investors, in: The Journal of Finance Vol 55, N02 April 2000. en Brad M Barber en Terry Odeon, Boys will be Boys, in: The Quarterly Journal of Economics, (February 2001).
-Daniel Kahneman, Ons Feilbare denken, Thinking Fast and Slow (Amsterdam 2014) aldaar pp 470-485
