Opnieuw een bearish engulfing voor AEX

De herstelbeweging van de afgelopen dagen stokte enkele dagen geleden bij de 570,80. Is hiermee de 1^e lagere top gevormd in het kortetermijnbeeld? Bij deze top werd wel opnieuw een toppatroon gevormd.

Zowel bij de recente top van 584,30 evenals bij de top van 570,80 werden grote toppatronen gevormd. Het betrof hier beide keren een grote bearish engulfing. Vooral de lengte van de ‘rode’ candlesticks van deze tweedaagse patronen viel beide keren op. Deze negatieve handelsdagen kenden een grote afstand tussen de openings- en slotkoers. De kans dat hiermee twee dagen geleden een 1^e lagere top werd gevormd, is realistisch. Kijken we naar het langere technische beeld dan zien we in de AEX een dubbele top rond de 584,30 – 586,30. Deze toppen werden begin oktober en eind juli op de borden gezet. Beide toppen zorgden voor een kortstondige doorbraak boven de meermaals geteste toppenzone van 572 – 577. Er was echter geen sprake van een structurele doorbraak boven de 577. Beide doorbraken bleven beperkt tot enkele handelsdagen boven de 577, er lijkt dus sprake te zijn geweest ‘valse’ doorbraken. Eenzelfde beweging zagen we overigens in juli vorig jaar toen de AEX kortstondig boven de zone 572 – 574 brak en een top vormde bij 577. Dit was destijds het startsein van een lange en forse correctieve beweging tot aan de 472 in december vorig jaar. Deze correctieve beweging zorgde destijds voor de beëindiging van de bijna 10 jaar durende bullmarkt. Dit gebeurde na de neerwaartse doorbraak onder de sinds maart 2009 stijgende bodemlijn op de logaritmische maandgrafiek. De krachtige herstelbeweging die dit jaar zorgde voor een beperkte verhoging van de jaartoppen is naar mijn mening geen nieuwe bullmarkt danwel een hervatting van de voormalige bullmarkt. De AEX bevindt zich, net als veel andere indices in een nieuwe technische situatie, waarbij er sprake is van een langdurig topvormingsproces.

Afronding topvormingsproces onder de 534,50 in het laatste kwartaal van dit jaar?
Het topvormingsproces duurt inmiddels al ruim anderhalf jaar, waarbij het dieptepunt tot op heden bij de 472 op de borden werd gezet. Ik acht de kans reeel dat deze bodem in het komende jaar verder zal worden verlaagd en de bearmarkt in de aandelenmarkten een vervolg krijgt. Ondanks dat het topvormingsproces langer duurt dan verwacht. Een belangrijke stap in het middellangetermijnbeeld zou een neerwaartse doorbraak onder de horizontale steun van 534,50 zijn. Dit is een beweging die ik dit kwartaal realistisch acht. Hieronder wordt een topvormingsproces afgerond dat sinds maart in ontwikkeling is. Dit is in tegenstelling tot veel andere analisten die uitgaan van een krachtig opwaarts vervolg van de AEX en juist een groot omgekeerd hoofd-schouderpatroon in de AEX zien. Het patroon is zeker te zien, maar dit is een bodempatroon en niet een valide patroon dat aan de bovenkant na een lange bullmarkt wordt gevormd. Onder de 534,50 is een koersdoel te berekenen dat rond de 470 ligt. De recente neerwaartse doorbraak onder de 534,50 bleek ook een eendaagse valse doorbraak te zijn. Hiermee is de kracht van deze steun wel toegenomen, maar dat past ook nog steeds in het grote topvormingsproces, vooral na de vorming van een dubbele top in het langetermijnbeeld. Ook op de maandgrafiek werden grote toppatronen gevormd rond deze dubbele top bij 584,30 – 586,30. In juli werd namelijk op de maandgrafiek een grote shooting star gevormd maar het is nog de vraag hoe de maand oktober wordt afgerond. Een eventuele doorbraak door de 586,30 zou mijn langetermijnvisie niet wijzigen. In dat scenario is een verdere stijging richting de zone 600 – 610 mogelijk. Dit zou naar mijn mening alleen zorgen voor uitstel van een verdere daling in 2020.

Opwaartse ruimte in aandelenmarkten lijkt beperkt te zijn
De technische indicatoren bevestigen de vorming van een dubbele top en een verdere daling richting in eerste instantie de 534,50 in de komende weken. In zowel de RSI als de MACD zagen we in de afgelopen maanden negatieve divergentie ontstaan. De AEX vormde een dubbele top en deze indicatoren een lagere top. Ook werd in de MACD al een neerwaartse crossing gemaakt. Verder werd ten tijde van de vorming van de 1^e top bij 586,30 niet alleen een bearish engulfing op de borden gezet, maar werd ook de sinds december stijgende bodemlijn neerwaarts gebroken. Deze opgaande bodemlijn liep langs de bodems van 472,30 en 534,50 (eind mei). Dit zorgde voor een krachtige neerwaartse beweging. De herstelbeweging die hierna volgde zorgde niet alleen voor de vorming van een dubbele top, maar bleek ook een precieze terugtest te zijn naar deze voormalige stijgende bodemlijn. Voor de komende dagen is het nu de vraag of de herstelbeweging ten einde is gekomen. Er werd een lagere top bij 570,80 gevormd, met opnieuw een bearish engulfing. Een beweging boven de 570,80 zorgt voor de opheffing van dit toppatroon en zou ruimte vrijmaken richting de 573 tot mogelijk zelfs een 3^e test van de zone 584,30 – 586,30. Zolang hij hier blijft, is de kans reeel dat de neerwaartse druk verder gaat toenemen in de komende dagen. Het eerste steunpunt is bij het neerwaarts draaiende 50-daags gemiddelde te vinden bij 560. Daaronder ligt het recente dieptepunt van afgelopen week bij 553,85 en de belangrijke voormalige toppenzone bij 551. Zodra een lagere bodem onder de 553,85 in het kortetermijnbeeld wordt gevormd, kan de neerwaartse druk op de zeer belangrijke middellangetermijnsteun bij 534,50 weer toenemen. Pas onder deze steun zal een volgende neerwaartse fase in zowel het middellange- evenals het langetermijnbeeld kunnen worden opgestart. Hieronder ontstaat een aanzienlijk verder neerwaarts potentieel richting in eerste instantie de 510.

Technische analyse maakt deel uit van de risicoanalyse van het ING Investment Office

¹ Contra-indicator, zeer negatief sentiment kan beoordeeld worden als positief.
² Technische analyse (TA) is een manier om de koersontwikkeling op financiële markten te voorspellen en is één van de signalen die onze risicobarometer stuurt. Alle signalen (waaronder het TA-signaal) worden onafhankelijk van elkaar bepaald en opgeteld tot één (totaal) risicosignaal. Dit signaal is bepalend voor onze tactische assetallocatie.

Meer weten over technische analyse?
Zie Ing’s uitleg van technische begrippen.

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)