Neerwaarts vervolg AEX

Met een forse neerwaartse candlestick brak de AEX gisteren onder de bodemzone van de smalle en tijdelijke consolidatiefase. Een hertest van de belangrijke steunzone bij 516 – 517 kan nu snel plaatsvinden.

In mijn opinie van gisteren gaf ik aan dat de kans het grootst was dat de neerwaartse weg op korte termijn kon worden vervolgd. Hiervoor moest de onderkant van de smalle consolidatiefase bij 530 worden gebroken. Hieronder lagen slechts een beperkt aantal steunpunten die overigens ook een beperkte waarde hebben. Zo was er een klein steunpunt te vinden bij 528 en daaronder pas bij 519,50. De smalle consolidatiefase was tussen de 530 en 540,70 te vinden en duurde ongeveer 2 weken. Deze consolidatie vond overigens plaats rond het steeds verder afvlakkende 200-daags gemiddelde dat bij 535,20 is te vinden. Dit neerwaartse vervolg geeft naar mijn mening aan dat het proces voor de vorming van een dubbele lagere top verder is afgerond. Na de eerdere vrije val beweging vonden sinds 10 februari een tweetal bijna identieke herstelbewegingen plaatst. Deze zorgden voor de vorming van dubbele (lagere) top tot op heden in de zone 539,75 – 540,70. Hiermee werd ook een eerdere neerwaartse gap van de vrije val beweging bijna volledig opgevuld, er staat nu nog minder dan 0,10 punt van deze gap open. Dit is overigens de 2e neerwaartse gap van de eerdere vrije val beweging. De eerste neerwaartse gap (545,10 – 549,95) werd gevormd op de dag dat ook de zeer belangrijke en 2 jaar durende opgaande middellangetermijnbodemlijn neerwaarts werd gebroken. Met de vorming van de dubbele lagere top lijken nu ook de contouren van de dalende middellangetermijntrend duidelijker te worden.

Grafiek AEX-index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XV, 22 maart 2018

Druk richting de dubbele bodemzone 516 – 517 opvoeren
De vrije val beweging vond plaats nadat de jaartop bij 572,80 op de borden werd gezet. Dit was tevens de top van een zogenoemde blow-off beweging die in de eerste drie weken van januari plaatsvond. Dergelijke zeer steile opgaande bewegingen zien we geregeld aan het einde van een langere stijgende trend. We zagen deze klassieke blow-off bewegingen in veel aandelenindices. Een dag na de vorming van de jaartop werd deze blow-off beweging neerwaarts afgebroken onder de 569,50. Deze beweging had tevens de contouren van een stijgende wig. Enkele dagen later werd onder de 553 ook de stijgende en 2 jaar durende middellangetermijntrend neerwaarts gebroken met een gap. Dit was het definitieve bevestigingssignaal van een trendomkeer in het middellangetermijnbeeld. Uiteindelijk zorgden de eerste twee maanden van 2018 ook voor de vorming van een grote bearish engulfing op de maandgrafiek. Een zeldzaam en belangrijk toppatroon dat pas boven de 572,80 wordt opgeheven. De vrije val beweging die hierna plaatsvond duurde slechts 2 weken maar zorgde wel voor een terugval van 10%. Hiermee werd mijn eerste doelzone (505 – 510) bijna bereikt. Hij vormde een bodem bij 516 waarna de 1e herstelbeweging plaatsvond, een normale en verwachte reactie na de krachtige terugval. Deze terugval zorgde destijds ook voor een forse oversold conditie in de technische indicatoren. Inmiddels hebben een tweetal herstelbewegingen plaatsgevonden die zorgden voor zowel een dubbele bodem bij 516 – 517 evenals een dubbele top in de zone 539,75 – 540,70. Toch verwacht ik dat de dubbele bodemzone op korte termijn weer kan worden opgezocht en uiteindelijk wordt doorbroken. Voor de komende tijd houd ik in eerste instantie rekening met een test van de zone 505 – 510. Hier liggen de bodems van de enige 2 kleine correcties uit de zomermaanden van 2017, maar ook de belangrijke toppenzone uit 2015. Toch acht ik de kans groot dat de AEX verder zal corrigeren richting mijn 2e doelzone van 475 – 485.

Toppatronen candlesticks en hoofd-schouderpatroon
Buiten de grote bearish engulfing op de maandgrafiek werd de recente top op de daggrafiek aan het einde van de 2e herstelbeweging ook gevormd met een relatief zeldzaam toppatroon, een driedaagse ‘evening star’. Aan de onderkant werd verder bij de dubbele bodem een bullish engulfing gevormd. Toch verwacht ik dat de neerwaartse druk verder zal toenemen en deze dubbele bodem op korte termijn kan worden gebroken waarna de volgende fase in de dalende middellangetermijntrend aanbreekt. Als we verder kijken naar het technische beeld sinds november vorig jaar zien we ook de contouren van een groot complex hoofd-schoudertoppatroon met de neklijn in de zone 510 – 512. Dit patroon is complex aangezien de 2 herstelbewegingen van de afgelopen anderhalve maand hebben gezorgd voor een dubbele rechterschouder. Dit patroon wordt echter pas geactiveerd onder de neklijn. Verder geven de technische indicatoren ook een verdere neerwaartse draai aan. In de RSI bleef de herstelbeweging beperkt en werd een stijgende wig gevormd en de MACD kan vandaag weer een neerwaartse crossing maken. Als laatste zagen we al in veel Europese indices een neerwaartse crossing tussen het 50-daags en 200-daags gemiddelde. In de AEX komt deze crossing ook steeds dichterbij. Het 50-daags gemiddelde daalt snel en de afstand tussen deze gemiddelde is nog ongeveer 6,5 punt. De trend blijft dus neerwaarts en lagere bodems lijken realistisch op korte termijn.

STOXX Europe 600 Index: op weg naar de volgende neerwaartse doelzone
De breed samengestelde STOXX Europe 600 Index kende in de eerste weken van januari ook een klassieke blow-off fase maar bleef daarbij net onder de toppenzone uit 2015. Na de vorming van de jaartop bij 403,70 werd zowel de blow-off beweging evenals de langere stijgende bodemlijn met een neerwaartse gap gebroken eind januari. Tot op heden werd een meervoudige bodemzone rond de 366 gevormd. Hiermee testte hij precies mijn eerste doelzone voor deze correctieve tegenreactie. Toch bleef de terugval beperkter dan in veel andere indices. In belangrijke indices in China, de VS en onder andere de Europese DAX waren de terugvallen veelal 12% tot 15%. In de STOXX Europe 600 Index bleef deze beperkt tot minder dan 10%. In de afgelopen weken zagen we na de vrije val beweging meerdere herstelbewegingen. In tegenstelling tot de AEX zien we in de STOXX Europe 600 dat elke herstelbeweging zorgde voor een lagere top. Inmiddels testte deze index gisteren alweer de belangrijke bodemzone rond de 366, hij vormde een intraday-dieptepunt bij 367. Zodra deze zone bij 366 neerwaarts wordt gebroken, wordt de volgende fase in de dalende middellangetermijntrend gestart. Net zoals bij de meeste andere indices houd ik rekening met een verdere neerwaartse beweging in de STOXX Europe 600 in de komende tijd met nog een (aanzienlijke) verlaging van de jaarbodems. De volgende doelzone in deze index is te vinden bij 350 – 352. Overigens zou onder de 365 ook het 38,2% Fibonacci-retracementniveau van de forse opwaartse beweging over de afgelopen 2 jaar neerwaarts worden gebroken. Ook zien we dat er al een negatieve crossing tussen het 50-daags en 200-daags gemiddelde heeft plaatsgevonden. De seinen blijven dus op rood staan en de recente herstelbewegingen hebben voor een lagere top gezorgd. Weerstand in het kortetermijnbeeld is te vinden bij het recente topje van 380, de horizontale weerstand bij 382 en de 1e lagere top van 384. Ik acht de kans op een hertest van deze niveaus echter beperkt en houd rekening in de komende dagen met een verdere verlaging van de jaarbodems.

Grafiek STOXX Europe 600 Index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XV, 22 maart 2018

Visie technische analyse:

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)