Hét thema voor 2024: Verkiezingen

Dit wordt het jaar van de verkiezingen. Bijna de helft van de bestaande democratieën, een wat eufemistisch woord voor sommige landen, kiest een nieuwe leider.

De aftrap wordt verzorgd door Taiwan, het sluitstuk is de verkiezing van de nieuwe Amerikaanse president in november.

Hier, op wikipedia, zie je de volledige lijst maar we focussen ons, beurstechnisch, natuurlijk op de belangrijkste.

• 13 januari: Taiwan
• 8 februari: Pakistan
• 14 februari: Indonesië
• 1 maart: Iran
• 17 maart: Rusland
• 31 maart: Oekraïne (als t doorgaat..)
• april-mei: India
• 2 juni: Mexico
• 9 juni: België
• 6-9 juni: EU
• 5 november: Verenigde Staten
• x december: Venezuela

Taiwan: wereld kijkt mee

Taiwan bijt het spits af, onderaan dit artikel lees je daar een uitgebreide voorbeschouwing over. De vraag is of de zittende macht, die meer naar de VS leunt dan naar China, een nieuw mandaat krijgt.

In de peilingen is de oppositie ongeveer even groot. Deze wil meer samenwerken met China.

Omdat TSMC een heel belangrijke speler is op AI-gebied en sowieso op chipgebied, kijkt de wereld angstvallig mee. Sowieso is het de vraag of de VS gaat ingrijpen als China een move maakt richting Taiwan.

Analisten denken dat China in ieder geval zal wachten tot na de Amerikaanse verkiezingen, omdat bij winst van Trump de kust een stuk veiliger is voor Xi. Trump zal naar verwachting geen Amerikaanse levens opofferen voor een oorlog om Taiwan.

Rusland en Oekraïne

In Rusland zal het naar verwachting niet spannend worden met wederom een overwinning voor de zittende president Poetin.

Zelensky moet in maart opnieuw de macht herbevestigen maar bronnen melden dat hij, vanwege het oorlogsgeweld, die verkiezingen wil uitstellen.

India

Hiervan hoeven we zoals het er nu naar uitziet weinig te vrezen. India had een topjaar, ziet veel werk vanuit China binnenkomen en de huidige president Narendra Modi is erg populair en zal weinig moeite hebben zijn macht te consolideren.

EU

Begin juni is het de beurt aan de EU. De verkiezing van de leden van het Europees Parlement wordt eens in de 5 jaar gehouden.

Er bestaat binnen Europa geen uniforme verkiezingsprocedure voor het Europees Parlement. Ook de stemming vindt niet in alle lidstaten op dezelfde dag plaats. In Nederland is die verkiezing op 6 juni.

Het tegenwoordige Europees Parlement bestaat uit 705 zetels uit 27 lidstaten. Uit iedere lidstaat is een vast aantal parlementariërs afkomstig; afhankelijk van het aantal inwoners. 29 Europarlementariërs vertegenwoordigen de Nederlandse EU-burgers.

Afgevaardigden voor het Europees Parlement worden per land gekozen. In het parlement zitten geen afzonderlijke nationale partijen, maar Europese partijen. Vaak gaat het om nationale partijen die een verbinding zijn aangegaan met partijen uit (minimaal) 7 andere lidstaten.

Omdat er in verschillende landen een ruk naar rechts is gemaakt kan het zijn dat de EU-verkiezingen ook een andere wind gaan doen waaien in Brussel; een veel EU-sceptischer wind that is.

Thema’s hier zijn, in volgorde van belangrijkheid bestrijding armoede, gezondheidszorg en klimaatverandering. Immigratie was in oktober nog niet zo’n hot item maar zal ongetwijfeld aan belangrijkheid winnen.

Klap op vuurpijl: Verenigde Staten

Het gehele jaar zal sowieso in het teken staan van de Amerikaanse verkiezingen. Komt Trump terug in het zadel, of doet hij helemaal niet mee? En wat gaat Joe Biden doen? Halen beide mannen uberhaupt de eindstreep gezien hun gevorderde leeftijd?

Trump ligt voor in de peilingen op Biden en heeft ook binnen de Republikeinse Partij een voorsprong op concurrenten als Nikki Haley en Ron DeSantis, maar ondertussen wordt ook op juridische wijze aan zijn machtsbasis geknabbeld.

Trump mag in Maine waarschijnlijk niet meedoen (deze staat winnen de Republikeinen overigens nooit) en dat maakt ook niet uit voor de einduitslag, maar deze juridische haarkloverij moet zich niet uitbreiden naar andere, belangrijkere staten voor Trump.

Kortom, het wordt een jaar vol met wel dan geen verrassingen, waar vooral onevenredig veel aandacht naar uitgaat.

Kijkend naar het langetermijnplaatje van de S&P500 is nergens een verkiezingsuitslag te bekennen. Ja, in 2016 met Trump schrok de beurs even, om daarna met zevenmijlsstappen omhoog te gaan.

Kortom, vooral een feest voor de media.

Het echte verhaal dit jaar, voor wat betreft de beurs, zal waarschijnlijk meer over teruglopende inflatie, een dalende rente en een haperende economie gaan. Maar dat is minder interessant.

Hieronder lees je een uitgebreide blik op de Taiwanese verkiezingen van volgende week vrijdag.

Taiwan: voor of tegen China?

Op vrijdag 13 januari gaan de inwoners van Taiwan naar de stembus. Dat zal voor de achtste keer zijn. De wereld kijkt met samengeknepen billen toe hoe Taiwan stemt over haar eigen toekomst: gaat het verder afdrijven van het Chinese vasteland of zoekt het juist naar meer bescherming van Xi Jinping?

Xi heeft in zijn nieuwjaarstoespraak al gezegd dat Taiwan en China onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Verwacht wordt dat China de komende jaren steeds meer van dit soort retoriek zal uiten en uiteindelijk een keer een move zal maken om het onwillige eiland weer in te lijven.

Dat kan goedschiks of kwaadschiks, wat vooral afhangt van de verkiezingen. De huidige regerende partij, de DPP, wil minder China en zoekt bescherming bij de Amerikanen.

De huidige president zit er al acht jaar en is daarom niet herkiesbaar: zijn tweede man Lai Ching-te is daarom genomineerd. Als running mate heeft Lai de man geselecteerd die de vertegenwoordiger voor de VS is.

Er zijn twee uitdagers: de huidige grootste oppositiepartij  Kuomintang (KMT) is meer China-gezind. De leider hier is de burgemeester van New Taipeh, Hou Yu-ih. De KMT zoekt juist wel naar meer contact met China.

Dan is er nog een vreemde eend in de bijt, de TPP, Taiwan People’s Party, geleid door de voormalige burgemeester van Taipei, Ko Wen-je. Deze staat een beetje tussen beide voornoemde partijen in, is vooral pragmatisch en zoekt naar een middenweg.

Deze drie partijen staan in de peilingen ruwweg op een 30-30-20 verhouding.

China belangrijkste thema

Hoewel er een reeks nationale issues zijn die de mensen in Taiwan bezighouden, zoals de economie, energiebeleid en woningen, gaat het toch vooral om de verhouding met China.

Taiwan ziet nu al dat haar belangrijkste exportproduct, de chips van TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company) onder vuur liggen. Door afnemers wordt geëist dat TSMC fabrieken neerzet in andere werelddelen (Amerika).

Dat gaat ten koste van de lokale economie. En als de vete tussen China en het Westen verergert zal Taiwan daar als handelsnatie steeds meer last van krijgen.

Teruggaan naar het vasteland is echter ook geen populaire optie: de vrijheid die de Taiwanezen nu genieten zal dan in het geding zijn. En met Hongkong als voorbeeld, waar China in 30 jaar tijd gewoon alles overgenomen heeft is dat geen prettig vooruitzicht.

De opties

Hoewel er veel belang aan de uitslag zal worden gehecht, is het allerminst zeker dat welke uitslag dan ook meteen gevolgen zal hebben. China zelf zal voordat er meer actie richting Taiwan wordt ondernomen, waarschijnlijk liever wachten op hét event van 2024: de Amerikaanse verkiezingen.

Met Trump als president zal het voor China een stuk gemakkelijker zijn om Taiwan weer in te lijven. Trump wil geen Amerikaanse levens offeren voor een oorlog ver weg, zoveel is wel duidelijk.

Dat geldt voor Oekraïne, maar zeker ook voor Taiwan straks.

Dus zal bij welke uitkomst dan ook, China waarschijnlijk eerst nog even afwachten hoe de hazen in de VS gaan lopen.

We zullen volgende week zien hoe de uitslag is en hoe er op gereageerd wordt. Vaak is er vooral veel over te doen en gaan we daarna weer over tot de orde van de dag.

Wie meer wil weten hierover raad ik aan deze podcast te luisteren:

Meer over de verkiezingen in Taiwan:https://t.co/7Igx04Bf9R

— Nico A. Inberg (@NicoInberg) January 2, 2024

In onderstaande YouTube video zie je ook een aardig inkijkje in die verkiezingen:

Dat wordt hét thema van 2024, naast inflatie (ebt weg), rente (zakt weg) en recessie (wel of niet?).

Kortom, dit wordt zeker geen saai jaar, maar wat de beurs er uiteindelijk mee zal doen en of deze er zich iets van zal aantrekken? Time will tell.

De foto’s komen uit deze brochure van de Taiwanese ambassade in Nederland. Hier vind je veel meer informatie over Taiwan.

Historie 

Nederland speelt nog een kleine rol in de historie van Taiwan. Rond 1624 installeerde de Oost-Indische Companie een basis in Zuid-West-Taiwan. De Nederlanders zetten Chinese werkkrachten aan het werk op de rijstvelden en suikerplantages van Taiwan.

Een paar jaar later deden de Spanjaarden hetzelfde in het Noorden maar de Hollanders verjoegen hun in 1642. De Nederlanders werden op hun beurt weer verdreven door nazaten van de Ming dynastie in 1662.