Herstelbeweging ten einde?

De laatste twee weken zien we een smalle consolidatiefase in de AEX. Hierdoor lijkt ook de 2e schouder van een hoofd-schoudertoppatroon in de afrondende fase te zitten. De neerwaartse druk neemt steeds verder toe.

Tot op heden werd het dieptepunt tijdens deze terugval twee weken geleden op de borden gezet bij een niveau van 534,60. Met deze terugval werd de belangrijke sinds februari stijgende bodemlijn getest. Tijdens deze terugval vanaf de 557,40-top werden dagelijks ‘rode’ negatieve candlesticks op de borden gezet. We moeten terug naar begin 2016 om dergelijk snelle dalingen te zien met hetzelfde aantal dalingsdagen achter elkaar. Met de test van de sinds februari 2016 stijgende bodemlijn werd ook een bullish engulfing op de daggrafiek gevormd bij 534,60. Ik gaf toen aan dat een beperkt herstel mocht worden verwacht bij het benaderen van een dergelijk belangrijke steunlijn. Deze opleving zou naar mijn mening wel zorgen voor de vorming van een lagere top. De lagere top werd tot op heden vorige week op de borden gezet bij 544,45. Deze top ging gepaard met de vorming van een toppatroon, een dark cloud cover. Als we daarbij overigens kijken naar het afvlakkende 50-daags gemiddelde dan zien we dat elke slotkoers van dit kortetermijnherstel onder dit gemiddelde lag. Het 50-daags gemiddelde ligt momenteel bij 542,30. Buiten de gevormde dark cloud cover zien we de laatste 2 handelsdagen ook enkele shooting stars ontstaan met kleine body’s. Hierbij ligt de slotkoers relatief dicht bij de openingskoers. Momenteel weet de voormalige mei-top bij 537,80 de laatste handelsdagen voor de nodige steun te zorgen, maar ik verwacht dat in de komende week de neerwaartse druk hieronder verder kan toenemen.

Duidelijke en snelle neerwaartse omkeer
Begin november testte de AEX op 6 punten na de belangrijke en zware weerstand van 564. Hier is de dubbele top van 2007 te vinden. Dit was destijds het startpunt van een forse bearmarkt die de AEX tot onder de 200 punten bracht begin 2009. Deze weerstand bij 564 gaf ik eind vorig jaar aan als richtpunt voor 2017. De weg hiernaartoe had ik echter anders ingeschat, met meerdere correctieve bewegingen. Deze bleven dit jaar uit, alleen in de zomermaanden tijdens het grote topvormingsproces vonden een tweetal kleine correcties plaats van respectievelijk 6% en 5%. Dit terwijl we de laatste jaren bijna jaarlijks 5 tot 7 correcties zagen waarbij enkele groter waren van 10%. Met het benaderen van de 564 gaf ik vorige maand aan dat we zeer alert moesten zijn op topvormingssignalen en een krachtige en snelle neerwaartse omkeer in de markt. Deze signalen zagen we begin deze maand ontstaan waarbij er ook sprake was van duidelijke negatieve divergentie. Dit betekent dat de AEX zelf nog hogere koersen vormt maar de RSI juist een dubbele top (bij de toppen van de afgelopen jaren) en daarna een lagere top.

Jaartop lijkt geplaatst bij 557,40
Ondanks dat de algemene opinie de laatste tijd naar zeer hoge niveaus is opgelopen en veel berichten in de media verschenen over het feit dat de maanden november en december vaak de beste beleggingsmaanden zijn, zagen we een duidelijke verslechtering in het kortetermijnbeeld van de AEX. Begin november vormde de AEX bij 557,40 een dubbele top. Deze dubbele top ging ook gepaard met de vorming van toppatronen, de 1e top met een shooting star en de 2e top met een bearish engulfing. Ook de weekgrafiek werd toen afgesloten met een bearish engulfing. We moeten nog 3 dagen wachten op het maandslot van november. Een slotkoers onder de 538,50 zorgt ook op deze grafiek voor een bearish engulfing. Verder zagen we natuurlijk de negatieve divergentie met de RSI begin november en brak hij al snel door de stijgende kortetermijnbodemlijn. Deze startte bij de 506-bodem van augustus en liep langs de oktoberbodem van 540,40. Deze oktoberbodem was de enige en zeer beperkte terugval van slechts 1,5% die tijdens de gehele stijging van 506 tot aan de 557,40 plaatsvond. De doorbraak onder de 540,40 zorgde voor de bevestiging dat een top is geplaatst bij 557,40.

Stijgende middellangetermijnbodemlijn is het te breken niveau bij 535,50
Het jaar 2017 is het jaar van een zeer krachtige versteiling van de middellangetermijntrend die bij de decemberbodem van 445,65 eind vorig jaar begon. In 2 etappes steeg de AEX uiteindelijk 110 punten tot de recente top van 557,40. De eerste etappe van ruim 90 punten tot de mei-top ging gepaard zonder tegenreacties groter dan 3% en ook de 2e etappe vanaf de augustusbodem bij 506 tot aan de novembertop bij 557,40 kende geen tegenreacties groter dan 1,5%. De huidige terugval is nog steeds een mini-correctie van 4%, maar ik acht de kans groot dat dit de 3e correctie van 2017 gaat worden die mogelijk uitmondt in een forsere correctie (ruim 10%). Belangrijk hiervoor is een doorbraak onder de sinds februari 2016 stijgende bodemlijn die momenteel bij 535,50 ligt. Deze bodemlijn loopt maandelijks ongeveer 7 punten op en in de zomermaanden bleef de AEX nipt boven deze steunlijn. Een doorbraak zou een langere correctieve fase starten. Bevestiging treedt hierna op onder de meest recente bodem (en test van deze bodemlijn) bij 534,60. Zolang deze bodemlijn niet wordt gebroken, blijft de euforische opgaande beweging intact en was de huidige terugval opnieuw slechts een rimpeling in de langetermijngrafiek. Verder zien we ook de contouren van een groot hoofd-schouderpatroon waarbij de AEX momenteel de 2e schouder lijkt te vormen. Ook hier geldt een activatie onder de meest recente bodem van 534,60. Dit zou betekenen dat bij een dergelijke neerwaartse doorbraak ook de recent gevormde lagere top bij 544,45 wordt bevestigd. Zolang deze doorbraak niet plaatsvindt, blijft een verdere herstelbeweging nog mogelijk richting de 549,45, maar deze kans wordt steeds kleiner.

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)