Grootste vrijhandelsverdrag ooit getekend

Afgelopen zondag werd het grootste vrijhandelsblok ter wereld gevormd door het tekenen van een historisch vrijhandelsverdrag. Vijftien landen tekenden dit weekend het Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP) gedurende een virtuele conferentie in Hanoi, Vietnam.

De RCEP is een vrijhandelsakkoord gericht op het faciliteren van internationale handel in het gebied. Het akkoord bevat onder meer bepalingen over de hoogte en toelaatbaarheid van bepaalde handelstarieven. Het ziet daarnaast op bepaalde handelsprocedures en reguleert bepaalde zaken zoals investeringen en intellectuele eigendommen. Het verdrag verbindt de Associatie van Zuidoost-Aziatische Naties groep (ASEAN) met China, Japan, Zuid Korea, Australië en Nieuw Zeeland.

Het akkoord

Al in 2011 werd een dergelijke overeenkomst voor het eerst geïnitieerd door China en Japan. Intussen hebben er in 9 jaar tijd meer dan dertig onderhandelingen plaatsgevonden in de diverse landen. Opvallend is het feit dat voor het eerst in de geschiedenis China en Japan tot een bilateraal akkoord zijn gekomen wat betreft het reduceren van handelstarieven. Ook is het voor het eerst dat China, Japan en Zuid Korea gezamenlijk een handelsakkoord sluiten.

India had zich vorig jaar teruggetrokken uit de onderhandelingen, omdat het volgens haar geen rekening houdt met de problemen van India zoals bijvoorbeeld het handelstekort met China. De RCEP leden geven aan dat zij vooralsnog open staan tot toetreding van India in de toekomst.

Het is het tweede grote handelsakkoord in Azië. Eerder al werd de Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership (CPTPP) gesloten. Dit akkoord volgde uit mislukte onderhandelingen over een Trans-Pacific Partnership (TPP) waar de Verenigde Staten zich onder leiding van Trump uit terugtrok na zijn benoeming als President. Hieronder kunt u zien dat de schaal van het huidige akkoord aanzienlijk is en het overtreft dan ook de grootte van het eerder gesloten CPTPP-akkoord.

Het doel

Het doel van het akkoord is het faciliteren en bevorderen van de internationale handel in het gebied. Daarnaast moet het akkoord het economisch herstel van de regio bevorderen. De komende jaren zullen handelstarieven in veel gebieden worden gereduceerd. De officiële samenvatting van het verdrag luidt:

“De Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP) -overeenkomst is een overeenkomst om de betrokkenheid van ASEAN met Australië, China, Japan, Korea en Nieuw-Zeeland te verbreden en te verdiepen. Samen vertegenwoordigen deze RCEP-deelnemende landen ongeveer 30% van het mondiale BBP en 30% van de wereldbevolking. Het doel van de RCEPA-overeenkomst is een modern, alomvattend, kwalitatief hoogstaand en wederzijds voordelig economisch partnerschap tot stand te brengen dat de uitbreiding van regionale handel en investeringen zal vergemakkelijken en zal bijdragen aan wereldwijde economische groei en ontwikkeling. Dienovereenkomstig zorgt het voor markt- en werkgelegenheidskansen voor bedrijven en mensen in de regio. De RCEP-overeenkomst werkt naast en ondersteunt een open, inclusief en op regels gebaseerd multilateraal handelssysteem” 

Om de inhoud van het akkoord nader te illustreren, hieronder een infographic van het ministerie van handel en industrie van Singapore:

ASEAN

De economische invloed van ASEAN is enorm toegenomen de afgelopen jaren. Hieronder in de grafiek kunt u zien dat het BBP van deze landen in tien jaar tijd bijna is verdubbeld. ASEAN haalde in het eerste kwartaal van dit jaar de Europese Unie in als grootste handelspartner van China. De langdurige handelsoorlog met economische dreigingen van de VS heeft China er toe aangezet zijn handelsopties te diversifiëren en de afhankelijkheid van de Amerikaanse markt te verminderen.

Intra-Aziatische handel

“De RCEP zou het middel kunnen zijn dat Azië nodig heeft om te herstellen van de door de pandemie veroorzaakte inzinking”, zegt Stuart Tait, regionaal hoofd Commercial Banking Asia-Pacific bij HSBC. “Intra-Aziatische handel, die al groter is dan de Aziatische handel met Noord-Amerika en Europa samen, zal de wereldwijde economische groei blijven stimuleren en het economische zwaartepunt naar Azië trekken.”

Het akkoord is niet het enige grote handelsakkoord in de regio maar is voor de Intra-Aziatische handel een historische mijlpaal. Hieronder een overzicht met de huidige stand van zaken wat betreft de handelsverdragen:

China

Met betrekking tot China zei de heer Chan, minister van handel en industrie in Singapore, dat de RCEP veel van de Chinese bedrijven in staat zal stellen te investeren in de regionale markten, terwijl de andere landen ook zullen profiteren van toegang tot de “enorme” Chinese markt. De RCEP zal ook helpen bij het aantrekken van investeerders buiten de regio, aangezien de Chinese en regionale markten zullen worden gezien als een “geïntegreerde markt” en de export naar de rest van de wereld “veel competitiever” zal worden, voegde hij eraan toe.

Conclusie

Meerdere analisten stellen dat dit akkoord de politieke en economische invloedssfeer van China zal versterken. Het geeft daarnaast aan dat Aziatische economieën niet willen kiezen tussen de Verenigde Staten en China wanneer het aankomt op handel en diplomatie. Landen met sterke diplomatieke relaties met de Verenigde Staten, zoals bijvoorbeeld Japan en Zuid Korea, maken deel uit van dit akkoord.

Hoewel het akkoord historisch te noemen is zijn er ook enkele kanttekeningen te plaatsen. Enkele analisten stellen dat de handelstarieven tussen veel van deze landen al erg laag zijn en dat de directe impact van het akkoord gelimiteerd is. Daarbij wordt gewezen op het feit dat meer dan 70% van de handel tussen de ASEAN landen zonder het akkoord al met een nihiltarief plaatsvindt. Desalniettemin versterkt het akkoord de economische samenwerking in de regio en legt een basis voor meer intensievere samenwerkingen in de toekomst.

Jordy Beuving (bekijk profiel en disclaimer)