Gas- en kolenprijzen op torenhoge niveaus
Wekelijks grondstoffenoverzicht Saxo Bank
Gas- en kolenprijzen op torenhoge niveaus
De wereldwijde energiecrisis blijft aanzwellen. Sinds de Chinese regering haar “koste wat het kost”-bevel uitvaardigde, steeg de prijs van Nederlands TTF-gas, de Europese benchmark, woensdag met meer dan 80% tot 155 euro per MWh. Daarna volgde een scherpe correctie tot 115 euro, een weerspiegeling van een steeds moeilijkere marktsituatie.
De geringe voorraden van de meeste brandstoffen over de hele wereld en de beperkte tijd die nog rest om de voorraden aan te vullen vóór het piekseizoen van de vraag, hebben ervoor gezorgd dat consumenten over de hele wereld steeds meer blootgesteld zijn aan een bevoorradingscrisis, mochten we een koudere winter krijgen dan normaal. Nu gas en steenkool verhandeld worden op vraagvernietigende niveaus, zien we de volgende fase van deze energieschaarste.
Bron: Saxo
De rally, die enkele maanden geleden in Europa begon, heeft zich de afgelopen maanden als een lopend vuurtje naar de rest van de wereld verspreid. De combinatie van een tekort aan gas en een lager dan verwachte elektriciteitsproductie uit zonne- en windenergie heeft nutsbedrijven ertoe gedwongen steenkool te kopen om de vereiste basislast op het elektriciteitsnet te handhaven.
Tekort in China
De bezorgdheid over brandstoftekorten deze winter nam verder toe, nadat de Chinese vicepremier Han Zeng de grootste energiebedrijven van het land opdroeg om de bevoorrading voor deze winter tegen elke prijs veilig te stellen. China heeft, net als de rest van de wereld, een tekort aan brandstoffen om de winter door te komen. De door de centrale bank en de regering aangedreven overstimulering van de wereldeconomie in de afgelopen 18 maanden heeft geleid tot een sterke stijging van de vraag naar consumptiegoederen, waarvan er veel in China worden geproduceerd.
Dit heeft geleid tot stijgende transportkosten, verstoringen van de bevoorradingsketen en een sterke stijging van de Chinese en wereldwijde vraag naar elektriciteit. Bovendien werd China op de proef gesteld door zijn strikte en lage stroomtarieven, wat heeft geleid tot stroomtekorten. Kolencentrales hebben de productie stilgelegd. Zij wilden geen geld verliezen door dure steenkool te kopen en met verlies elektriciteit te produceren.
In energiebeheer is de term basislast de permanente minimumhoeveelheid die een elektriciteitssysteem moet produceren om te voldoen aan de fundamentele vraag naar elektriciteit door de klanten. In het verleden werd die basislast geleverd door conventionele elektriciteitscentrales zoals steenkool- en kerncentrales, maar met de transformatie van groene energie in Europa zijn veel van deze conventionele elektriciteitscentrales gesloten en vervangen door hernieuwbare energieproductie. Gas is de brandstof waar men op terugvalt als de productie van hernieuwbare energiebronnen wegvalt.
Hoogtepunt voor steenkoolprijs
Om de huidige hoge prijzen in Europa in perspectief te plaatsen: de prijs van Nederlands TTF-gas voor de eerste maand bereikte vorige week een record van 155 euro per MWh of 52,5 dollar per MMBtu. Dit is ongeveer acht keer meer dan het gemiddelde van de voorbije vijf jaar. De Duitse stroomprijzen voor levering in 2022 zijn gestegen tot €155 per MWh en meer dan vier maal het vijfjarig gemiddelde. Het krappe aanbod van gas heeft de elektriciteitsproducenten ertoe gedwongen een beroep te doen op steenkool, waardoor de prijs van in Rotterdam geleverde steenkool vorige week tot een meerjarig hoogtepunt van $182 werd opgedreven, alvorens terug te zakken tot de huidige $165 per ton.
Een verlichting van de huidige druk zou kunnen komen van verschillende ontwikkelingen:
- Een milde winter
- Hoge prijzen die een vermindering van de vraag afdwingen, vooral bij energie-intensieve productie, waardoor de opslagsituatie stabiliseert
- Gazprom voltooit zijn herinjectie in binnenlandse opslagfaciliteiten tegen het einde van deze maand, waardoor meer gas naar Europa kan stromen
- De Nord Stream 2-pijpleiding krijgt toestemming om gas rechtstreeks naar Duitsland te transporteren
- EU-beleidsmakers voeren tijdelijke maatregelen in om emissiekosten te verlagen
De Europese Unie zei woensdag dat zij de opzet van haar elektriciteitsmarkt onder de loep zou nemen en voorstellen zou overwegen om de EU-regelgeving te herzien, nu de Europese Commissie probeert zijn plannen om de klimaatverandering aan te pakken op schema te houden te midden van de recordhoge energiekosten.
De conclusie is dat het oude gezegde ‘de beste remedie tegen een hoge prijs een hoge prijs is’, deze keer misschien niet werkt. De focus op ESG en groene transformatie heeft de normale lange termijn reactie van producenten op stijgende prijzen en een stijgende vraag verminderd.
Zonder reactie van de producenten is de enige andere optie dat de prijzen een niveau bereiken die leidt tot vernietiging van de vraag. Dat is de fase waarin we nu zijn beland. Het resultaat is een scherpe ommekeer in de opwaartse beweging van het afgelopen jaar en het besef dat inflatie allesbehalve van voorbijgaande aard is.
Ole Hansen, Hoofd Grondstoffenstrategie Saxo Bank
