Einde tijdperk! Einde Poetin?
Einde tijdperk! Einde Poetin?
Hoewel soms toch nog het nieuws gaat over besmettingscijfer en het wel of niet een tweede booster, is het coronanieuws achter ons. Maar gezien de huidige berichten over de oorlog in de Oekraïne ga je bijna weer naar het corona nieuws verlangen. De verschrikkingen van de oorlog zijn continue nieuws.
Nu heb ik in de media ook een Golfoorlog meegemaakt in Irak waarbij CNN spreekwoordelijk mee ging met iedere kruisraket en dit uitgebreid in de media bracht. Maar juist doordat het niet in Europa was en er veel lange afstand wapens werden gebruikt, was de oorlog letterlijk en figuurlijk een ver van ons bed show. Echter in het Rusland Oekraïne conflict komen de beelden van straat oorlogen gefilmd door burgers, veel harder en confronterende aan dan toen. Zelfs harder dan Syrië en andere oorlogsgebieden. Nu is het toch onze spreekwoordelijke achtertuin en krijgen we allemaal een ‘wake up call’ dat er toch nog een koude oorlog woed en dat we wel degelijk een sterk leger moeten hebben en voorbereid zijn.
Een aantal harde lessen
We komen door corona en door deze huidige crisis in de Oekraïne erachter, dat geen oorlog en vrijheid voor iedereen minder vanzelfsprekend is dan we dachten. Een andere les die we krijgen is dat de globale wereld met productie op plekken waar de kosten het laagst zijn, zo zijn problemen heeft. We moeten onszelf afvragen of we de globalisatie trend wel kunnen en willen volhouden. Keer op keer worden productieketens verstoort en is er tekort aan eerder vanzelfsprekende zaken. Bij corona waren het bijv. mondkapjes en nu zien we grondstoffen en halffabricaten.
Zo lijken we te komen bij het einde van een periode van deflatie, waarbij energie en vervoer goedkoop waren en door de globalisatie er altijd op de goedkoopste plek geproduceerd werd en dus de consumenten lage prijzen betaalden. Door de huidige problemen worden we weer gedwongen zelf granen te gaan verbouwen, zelf weer te produceren en weer voorraden aan te leggen voor de productiezekerheid. Dit maakt de discussie over het sluiten bijv. het sluiten van Tata steel in IJmuiden, het stoppen met gas uit Groningen, etc. alleen maar gecompliceerder. Ook de voorgenomen energie transitie wordt nog gecompliceerder, want moet je een kolencentrale sluiten als je van Russisch gas af wil? Moet je kerncentrales opstarten? Wat met oude sluitingsplannen? Alle opnieuw bekijken?
Er zullen dus enorme gevolgen zijn van de strijd. Maar voor we filosofisch worden terug gaan naar micro niveau.
Draadbomen tekort
We hebben dus een globale economie, waarbij veel spullen elders gemaakt worden en als je geen draadboom hebt om een auto in elkaar te zetten dan heb je ook geen chips nodig voor die auto. Chips worden sowieso een probleem omdat bepaalde gassen (NEON) en speciale grondstoffen die gebruikt worden voor de productie vaak uit Oekraïne en Rusland komen. Dus zaken worden minimaal duurder.
Nu komt dit alles niet helemaal uit de lucht gevallen en heb hier al tijden voor gewaarschuwd. Maar als niet beurs optimist werd ik ondanks mijn meer dan 35 jaar ervaring, door wijsneuzen die denken dat je altijd de dip moet kopen voor gek verklaart. Nu had het ‘buy on dips’ ook wonderwel lang gewerkt, maar de spreekwoordelijke “lucky fools” weten vaak niet dat ze slechts “lucky fools zijn”. Kortom: Het blind geloven in domme gezegde zoals ‘koop als kanonnen bulderen’ (waar ik me in eerdere columns mijn persoonlijk irritatie deelde) en het niet logisch nadenken over de wereld, laat staan meerdere stappen vooruit denken, zou ook ten einde gekomen moeten zijn…
Nu heb ik het gelukkig gezegd…
Ook in december heb ik gewaarschuwd voor een moeilijk jaar en op diverse sites mijn jaarverwachting uitgesproken, maar ik begrijp ook dat als de ‘lucky fools’ een tijd geluk hebben alle rode seinen negeren. De afgelopen weken heb ik steeds beschermingsconstructie aangeraden en dat doe ik nog steeds. Nu is de volatility reeds had omhoog (opties zijn dus duur) en zijn een aantal aandelen zijn reeds omlaag gegaan. Maar toch moet je rekening houden met een langere neergaande trend. Want er zijn grote gevolgen van de huidige situatie en veel indices staan nog (lees dichtbij) “All time highs”. Kortom je kunt nog steeds put spreads kopen op indices.
Grote gevolgen
Afgelopen donderdag publiceerde ik nog een column met de gevolgen voor Russische aandelen, die soms naar bijna nul gegaan zijn. Maar ook voor de rest van de wereld zijn de gevolgen heel groot. Kijk bijvoorbeeld eens naar de gas futures op ICE (London). Een rechte streep omhoog.
Brandstof
Dus door energie prijzen: vervoer (Scheepvaart) vanuit bijv. China wordt duurder. Maar ook vervoer per land vrachtwagen wordt duurder. Maar ook voor vissers wordt het veel duurder uit te varen, bakkers hebben hogere kosten met hun over, tuinders met hun kassen te verwarmen, etc.
Maar door veel hogere graanprijzen (veel graan komt uit Oekraïne/Rusland) zullen de bakkers nog duurder uit zijn, de brouwers, makers ontbijtproducten, etc. Allemaal zullen ze veel duurder uit zijn en deze kosten proberen door te zetten naar de consumenten en dus inflatie.
Inflatie betekend normaal een hogere rente. Maar de optimisten denken dat een recessie de huidige lage rente nog weer lager moet maken. Echter optimisten er zijn ook economische scenario’s mogelijk waarbij je geen groei hebt en ondertussen ook hoge inflatie hebt we hebben er zelfs een naam voor Stagflatie. De mogelijke crisis en de hogere energieprijzen moeten linksom omdat burgers minder te besteden hebben dan wel via rente verhogingen (dan wel beide) een direct effect op de huizenmarkt hebben, wat weer een direct effect heeft op de economie.
Roze bril?
Nu worstelen we soms in de VS nog met of het nu positief is voor de beurs want die verkopen wapens, hebben een hoge dollar, hebben zelf olie en verwachten ineens minder hogere rentes… Toch is het kijkende naar de grafieken ook niet positief voor hen.
De Russell 2000 heeft in de Twindicator nog steeds verkoopsignalen.
Tech
De Nasdaq100 futures geven ook nog steeds verkoopsignalen en dus heeft het er alle schijn van dat we zelfs als we kleine herstel bewegingen krijgen moeten verkopen en zeker nog niet kopen.
Lange termijn?
Kijk maar eens naar het lange termijn plaatje van de Nasdaq Composite index. We hebben een bijna loodrechte stijging acht er rug en zijn in zeer korte tijd (minder dan 2 jaar) verdubbeld. Een correctie op zo’n grote stijging is zelfs niet meer dan normaal. Of moeten beleggers met te veel risico steeds maar beschermd worden. Net als dat we consumenten die variabel contracten afsluiten op de energie nu willen beschermen tegen de hogere prijzen. Wat wordt de volgende stap gaan we ook huiseigenaren met een variabele hypotheek die jarenlang zeer lage rentes hadden ook beschermen tegen hogere rente?
We dwalen af
Maar zelfs als we een minder lange periode nemen en bijv. naar de Sp500 kijken dan zien we dat we uit de opgaande trend zijn gevallen en gemakkelijk een verdere stap omlaag kunnen doen.
Humanitair
We hebben het dus voor ons gehad over de enorme impact van Rusland op inflatie, maar goed is het toch ook even te hebben over het drama voor de gewone Rus. Als je dan ziet dat bijv. de IKEA in Rusland ging sluiten en er plotsklaps 15.000 mensen hun baan kwijt raakte. Plus alle aanleveringsbedrijven, transport bedrijven etc. en dat is maar 1 bedrijf. Ondertussen is de lijst van bedrijven die wil vertrekken iedere dag langer en langer. De gewone Rus wordt hierdoor enorm hard geraakt en dit is een enorme humanitaire ramp. Daarnaast rijst bij mij de vraag of deze mensen ooit weer fan van westerse producten zullen worden maar dat zien we dan wel weer.
Terwijl het volk dus heel veel pijn heeft kopen wij nog gewoon voor honderden miljoenen euro’s aan gas van Poetin. Oké natuurlijk snap ik dat we niet 1,2,3, van het gas af kunnen maar het is niet zo dat iemand de kachel een graadje lager zet of een minuut minder doucht.
Terug naar eigen land
De AEX ging afgelopen vrijdag behoorlijk terug op de angst voor nucleaire problemen en of een herhaling van Tsjernobyl wat ook in de Oekraïne was. De AEX zakte door de 700 punten heen en versnelde even omlaag.
In detail
Als we meer in detail kijken en inzoomen dan zien we dat we eerder in de week nog even probeerde om uit de neergaande trend te komen maar die poging niet lukte en daarmee er een nieuwe poot omlaag neergezet werd. Of we nu op een echt steun niveau zijn beland durf ik te betwijfelen.
De Duitsers
Helemaal als je de Duitse Dax grafiek erbij pakt die nu nog (vrijdag) boven de dertienduizend bivakkeert. Je zou niet direct verwachten dat we klaar zijn met de daling en pas rond de 11.500 en of zelfs 9.500 punten een steun verwachten.
Alles correleert
Maar niet alleen de Europese en de Amerikaanse beurzen dalen ook China en Hongkong gaan mee omlaag. Kortom wees voorzichtig met alle aandelen beleggingen als is aan elkaar verbonden. Zelfs die bedrijven die nog geen problemen lijken te hebben, kunnen door beleggers verkocht worden om cash te maken.
Shell trading company
Shell deed haar naam eer aan door eerst in het begin van de week net al BP een belang in Rusland af te schrijven om vervolgens later in de week weer een belang (lees olie) in Rusland te kopen. Of dit nu de reden voor de daling van vrijdag durf ik te betwijfelen maar ik vind er wel wat van. Gelukkig kan ik me achter de Twindicator verschuilen en heb een verkoopsignaal.
Cyber securities
Het conflict met de Russen zorgt ook voor veel problemen met computer netwerken en dus zou je ook verwachten dat aandelen die in de cyber security business werkzaam zijn heel gevraagd zijn maar nee soms kan je net de verkeerde hebben. Nu was ik fan van Atos, het aandeel had reeds een behoorlijke daling achter de rug en dus dacht ik dat het na een halvering koopwaardig werd. Maar het bleef dus gewoon dalen. Omdat het mijn tip voor 2022 is hou ik er nog even aan vast en drink nog niet de spreekwoordelijke gifbeker leeg. Zo zien we maar weer dat spreiding essentieel is en dat je voorzichtig moet zijn met vallende messen.
Plug en Go
Door de energie transitie zijn aandelen zoals Plug Power weer heel interessant kijk ook eens naar de opties op deze aandelen. Je kunt door middel van een put verkopen de aandelen kopen, maar ook kan je de aandelen kopen en direct een call verkopen.
Oude liefde roest niet
First Solar is ook een oude optie liefde waarbij je steeds leuk call kunt verkopen op je aandelen en of puts verkopen om aandelen binnen te krijgen. Natuurlijk kan je ook gewoon aandelen kopen nu de wereld in deze sector enorm veranderd is in korte tijd. Maar bedenk ook of er tekorten zijn in de grondstoffen (silicium) die benodigd zijn om zonnepanelen te maken? Nu is China de grootste producent, maar Rusland is op 1 na de grootste…
Allemaal elektrisch?
Tesla (lees Musk) leverde internet aan Oekraïne en start binnenkort de mega fabriek in Duitsland voor batterijen op. Echter of dit nu gaat lukken vraag ik me af, want zijn alle grondstoffen leverbaar tegen een goede prijs? Daarnaast kwam Tesla met berichten dat ze snel met zelfrijdende taxi’s willen gaan komen. Maar iedereen die af en toe onderweg is weet dat navigatie (techniek) niet altijd goed werkt en computers niet feilloos zijn. Om het al helemaal niet te hebben over praten tegen een computer die spraak dan in tekst gaat omzetten… kortom ik ben even sceptisch.
De grafiek is in ieder geval duidelijk en heeft nog verkoopsignalen.
Boycot met de B van Bitcoin?
De Bitcoin lijkt de manier om buiten de sancties om te gaan. Dat is aan een kant de kracht van deze munt, maar ook het probleem. Immers de overheden zouden dat natuurlijk niet willen. Volgens mij is overigens iedere transactie herleidbaar en naar ik begrepen heb is het blockchain proces te langzaam om een alternatief te zijn voor het normale betalingsproces, dus of het echt een alternatie is…
De Bitcoin dook dit weekend weer onder de Twindicator lijn (38.916) en we hebben zelf even bijna 38.150 USD gezien. Kortom maandag even kijken of de weekend trend doorzet.
Kortom?
Het blijft allemaal een moeilijk verhaal en zoals de WallStreet-legende Jeremy Grantham eerder waarschuwde voor de vierde “superzeepbel” zo blijf ik ook nog negatief.
Bescherming onder een portefeuille blijft nodig. Op een (referentie) AEX van 671,73
Kan je bijv. een AEX put maart 660 kopen en dan ook direct verkoop een put AEX uitoefenprijs 600. Je hebt dan een put spread en op expiratie (derde vrijdag van maart) ga je onder de 660 verdienen. Maximale winst is op of onder de 600. Risico je investering verliezen als we niet omlaag gaan. Let wel maart is nog twee weken dus als de daling niet doorzet moet je snel doorrollen naar April.
- heeft u al eerder naar mijn put advies geluisterd pak dan je winst in de korte opties en rol door naar verdere maanden bijv. April.
Om af te sluiten met een dooddoener: Van winst nemen is nog nooit iemand arm geworden.
Disclaimer:
Deze Column/blog is op persoonlijke titel geschreven door: Cees Smit en wordt mede in het licht van zijn Actief Offensief portefeuille (ook wel de Guardian strategie) gepubliceerd op de Today’s website en verschijnt ook op andere websites. Deze absolute return strategie is geheel onafhankelijk van de andere portefeuilles/strategieën van de Today’s Group en speelt met regelmaat ook in op dalingen en is daarmee niet voor iedere belegger geschikt.
