Echokamer. Plafond. Olifant.
Echokamer. Plafond. Olifant.
Doen we eens lekker dissident? Spelletje truth ánd dare? Neen?, o jawel hoor. Wij durven immers warse waarheden aan, én de echo chamber trotseren, die bubbel waarin het gonst van Inflatie, dat gegoogeldste woord. Hoor het tegen de plinten klotsen, achter het behang krioelen, tot voorbij de wandelgangen weerkaatsen, en Temptationgewijs zuchten en kreunen – ‘Inflation … inflation …’. Een cascade van echo’s, een inflatie aan inflatie. En dan die opgeblazen zusjes van haar: kosteninflatie, winstinflatie, bestedingsinflatie, loonkosteninflatie, geïmporteerde inflatie. En bespaar ons de krimpinflatie: die zak chips kost evenveel als vorig jaar, maar vandaag is ’t zaaien naar de kleinere zak, dus minder chips. En meer gebakken lucht.
Over chips gesproken. Het wereldwijde tekort aan halfgeleiders weegt op de productie van auto’s, gameconsoles, weefgetouwen, zonneluifels. Dus. Flessenhalzen in de productie- en ‘just in time’ bevoorradingsketens? Prijzen omhoog. En hup, inflatie!
Gehamster van hout, koper of tarwe (Arabische Lente redux, iemand)? Duurder. Inflatie!
Werkkrachten tekort op de arbeidsmarkt? Hogere lonen. Inflatie!
Terrasje? Pintje? Koffietje? Coronatoeslag. Komt ie. Inflatie!
Maar.
Wat als.
Maar wat, als die inflatie – zoals de Federal Reserve sust – écht wél transitory is, van voorbijgaande aard? Wat als de vandaag zo gehypete reflatie tegen de jaarwisseling niet meer blijkt dan een tijdelijk adrenalinestootje, een sugar high vluggertje, een primaire reflex na anderhalf jaar menselijke lockdown en economische stilstand?
‘OK, boomer. Hoezo is die inflatie transitory? Jij ziet toch ook dat alles in prijs stijgt?, kijk die grondstoffen sky-high staan, kijk die vraag achter dat aanbod aan hossen. En dat zoiets niet van vandaag op morgen opgelost raakt. Toch?’
Tja. Het narratief van de heropening annex Roaring Twenties jaagt de hele wereld naar dezelfde kant van de boot. En dan, met wat goeie wil, kapseist het schip. Oók ‘Toch?’.
Want we lijken nu wel in inflatie te verzinken, maar wat, wat als de deflatoire onderstroom koppig krachtiger blijft, zwaartekrachtiger?
Laten we op laag water spijkers met koppen slaan. Waar zou ‘m deflatie dan zitten?
Over het algemeen, zo lees je her en der, werkt die dwingende Vierde Industriële Revolutie (AI, AR, VR, 3D-printing en 5à6G’s, gentech, renewables, robotics, blockchain, …) deflatoir. Simplistisch: wegens gereduceerde productiekost, bijvoorbeeld. Een pandemie versnelt die trend: “Much of the technology substitutes machines for people, communication without travel, and work without offices,” dixit de jongste Quarterly Review van Hoisington Investment.
Oók deflatoir: de almaar aangroeiende, wereldwijde schuldenberg. Steeds grotere schulden moeten net zo steeds groter afgelost worden, waardoor je geen geld meer hebt voor andere dingen, zoals duurzame investeringen. (Tenzij … debt jubilee, AOC?)
Nog een strop rond de nek van inflatie: de vergrijzing. Niet toevallig mogen er in China nu drie kinderen per gezin. De Chinese ‘kredietimpuls’ (een nogal voorlopende indicator voor de Amerikaanse reële rente en PPI (producer price index), mét globale impact) lijkt de hoogste grondstoffenprijzen te hebben ingeprijsd, piekte zopas én slaat nu onopvallend aan het tuimelperten. Wat als die slabakkende Chinese kredietcyclus op korte termijn een sterkere dollar en hogere Amerikaanse rente veroorzaakt, met de nodige turbulentie op de financiële markten tot gevolg? En met een vlindereffect tot in de submerging markets?
En mix dan al die nanodigitech en die schulden en die grijze demografie met de voorbije en toekomstige monetaire en fiscale stimuli en hun derivatives (QE1-6, zirp&nirp, MMT’s, UBI’s, CBDC’s, stimmy’s, …), tot op heden allemaal slechts een fuik voor hypes in financiële storytelling. Samen gezellig rond het kampvuur zitten duwen aan het inflatietouwtje.
Waar, met andere woorden, kweken wij nú nog organische economische groei, tenzij deflatoir gesmoord, in de kiem?
Over naar de orde van de dag. Kunnen we naast die usual suspects voor deflatie ook actuele triggers traceren? Yes, we can.
Erg hoog (lees: érg hóóg) systeemrisico zit ‘m vandaag, eerst en vooral, in de ‘reverse repo’. Waar het financiële systeem in september 2019 na een reeks infarcten op de repomarkt voor kortlopend geld ei zo na het loodje legde, staat de kar nu voor het paard, stijf stil. De Fed fungeert nu als één grote geldparking. Banken broeden op massa’s geld, lenen niet meer uit (wegens geen vraag) en zo vindt geld zijn weg naar de economie niet meer. Integendeel, de tsunami aan fiatgeld hangt palliatief gevangen te wezen in de financiële markten. Maar, geen omloopsnelheid = geen inflatie. Het financiële systeem, schuldverzadigd als het al is, verdrinkt in zijn eigen illiquide liquiditeit. Alleen heeft het dat nog niet door.
Volgende katalysator vaneigens: de fall-out van corona. Het gekende riedeltje. Eenmaal de monetaire en fiscale steunpakketten en stimuli afgebouwd worden, wat rest? Faillissementen, ontslagen, inbinden, schulden afbetalen, minder reizen en etentjes, negatieve spiraal. Wat als je je werk verliest? Want, ah ja, ook jouw werkgever bespaart vroeg of laat, solidair met de concurrentie, al was het maar omdat hogere grondstoffenprijzen aan ieders winstmarges knagen. Of stel dat je je job behoudt, en de prijzen van brood, brandstof en broeksriem stijgen sneller dan je loon vandaag, dan vermindert morgen je reële inkomen, toch? Haal je dan overmorgen nog je verloren citytrips van 2020 in? Of ga je ouderwets sparen? … Zie je?, daar gáán je Roaring Twenties.
En euh, off the record, wil jij donderdag ook nog die miljarden aan coronasteun terugbetalen? Ah, die klimaatveranderingssolidariteitstaks? Dat mag vrijdag, hoor.
Maar hey,
– hier in ‘t struikgewas ruist nóg een aanjager van deflatie – ‘jij kan toch tegen een inflatoir stootje? Want jij zit volop op de beurs en in den bitcoin, en die staan, ondanks [lees: dankzij] COVID-19, toch op all time highs? Dus als inflatie de prijzen van jouw basisproducten verder omhoog jaagt, dan kan je toch wat aandelen of die cryptocultus van je verkopen om je dagelijkse behoeften te dekken?’ En straks denkt iedereen zo, telt uit zijn winst, acht morgen het moment rijp om toch maar al die leningen af te betalen, of om overmorgen die zeven magere jaren te eten te geven. Wat als je buurman vóór jou in de uitverkoop gaat en eigenlijk met jouw beurswinsten gaat lopen? Snel!, verkoop!, nu! Trouwens, zit bitcoin al niet in het voorspel van een bear market? En gaan straks nog wat hefboomfondsen à la Archegos, de short (pun intended) op de enkels, met de billen bloot? En kijk daar!, hoe onverwachts!, een stormvloed van een beurscrash. Blijken, bij eb, al die RobinHooders en Redditters naakt te zwemmen … Hoeveel daarvan likken nog decennia hun wonden, en zien we nooit op de beurs terug? Degout smaakt óók naar deflatie.
Toegegeven,
alles hierboven, da’s economisch gesproken geen Nobelprijs waard, ’t is louter stream of ominousness, de ezel van Buridan op de vork van Morton gespietst, struinen door Borges’ Tuin met zich splitsende paden, of, gewoon, een uiting van vrije mening, nu het nog kan (- de jury is nog in beraad, dus ja, schiet gerust op de boodschapper -). Waar wij onze boodschappen doen? Deflationista’s zat op Twitter: Jeffrey Snider (Alhambra Investments), Scott Minerd (Guggenheim Investments), David Rosenberg (Rosenberg Research), John Mauldin (Mauldin Economics), Jeff Booth (‘We are told we need inflation. This is not true. It only seems true because the rules of the game were designed that way.’), …
Ook Cathie Wood (gekend van haar ARK-investeringsvehikels en die, juist, ja, in bitcoin stapte voor de inflatiehefboom) bekeert zich nu tot het deflatiekamp, want al die industrie en handel die zich zo zot hamsteren, die gaan met hun voorraden blijven zitten eens de vraag ineenstuikt, zegt ze, maar niet getreurd, da’s goéie deflatie, en da’s nóg beter voor bitcoin, snijdt ze geen hout, aan weerskanten. (Hout vasthouden, Cathie.)
Krijgen we dan,
dus, écht géén inflatie?
Duh. Verwed jij er je schoonmoeder op dat de hier geschetste deflatie een lang leven beschoren blijft?
Of mogen we de bretellen aansjorren voor een eensklapse deflatoire shock, van het type ‘bust’ na de ‘boom’, een acuut Minsky moment, inclusief versnelde ‘deleverage’ van alle speculatieve excessen? John Hussman al gelezen? De beurzen, al dan niet na een laatste meltup, min 70%, zoiets? Wie biedt meer? En generationele koopkans aan min 90%?
En, na de financiële, de economische implosie? De ont-wind-ing zou nog nooit zo letterlijk gebeurd zijn. Deflatie als deflatulentie.
Achterklap
In dergelijk scenario is het niet ondenkbaar dat in de daaropvolgende deflatoire depressie de centrale banken (en de politiek, why not) hun volle overgewicht bovenop de paniekknop ploffen, erop blijven liggen, tot ze ermee vergroeien. Gootsteen na gootsteen gooien. En met elk badwater telkens het kind weg. De policy error te ver.
Recent liet überdeflationist Lacy Hunt (Hoisington Investment) zich in een interview met ex-Fed’er Danielle DiMartino Booth ontvallen – vrij vertaald -: zodra de Federal Reserve, als ‘lender of last resort’, MMT aanneemt (stel, via een Central Bank Digital Currency), dan wordt de Fed ‘spender of last resort’. Waarop het woord ‘hyperinflation’ aan Hunts zuinige, oerdeflatoire lippen ontsnapte.
Disclaimer.
Niet dat we hier een ‘angstbeeld’ willen creëren. Evenmin hoor je ons verkondigen dat overheden en centrale banken deflatie haten of dat de brave spaarder inflatie haat, want zoiets neigt snel naar hate speech. Laten we ons dus schaaps wentelen in de wetenschap dat we geen angst kennen, en geen haat.
Want, preken de experten, net zo transitory als inflatie is, is ook deflatie dat. Hoera! En, dus, is het niet eens denkbeeldig dat Moderne Monetaire Tovenarij en de onweerstaanbare drang van overheden en centrale banken om schulden weg te masseren, uiteindelijk, oeioei!, resulteren in hyperinflatie.
Et alors? Zelfs hyperinflatie is transitory!, want ze duurt maar net zo lang tot je alles kwijt bent! Vraag dat maar aan de Weimarmens.
Ah, die is al uitgestorven!?
Wel, zo zie je maar. Zelfs met een kruiwagen vol triljarden
blijk je transitory.
PS
De laatste die de echo chamber verlaat,
schraapt de olifant van het plafond.
***
Disclaimer
De informatie in deze publicatie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als een individuele uitnodiging of aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen of tot aan- of verkoop van bepaalde financiële of andere producten. Iedere belegging die jij overweegt, moet je zelf toetsen aan je persoonlijk beleggersprofiel of moet je bespreken met je bankier of beleggingsadviseur. Beleggen brengt risico’s met zich mee. Je kan je inleg of een deel ervan verliezen. De waarde van je beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
