Duurzaam beleggen in praktijk
Kort geleden was ik te gast op een seminar van Alpha Research over duurzaam beleggen. Op dit seminar presenteerden drie aanbieders van beleggingsfondsen en een groot Nederlands pensioenfonds hun strategie als het gaat om duurzaam beleggen. In de zaal een publiek van geïnteresseerde beleggers, die in veel gevallen zelf ook duurzaam willen beleggen, maar dit nog niet altijd doorgevoerd hebben in hun beleggingsproces. Een goede gelegenheid dus om met elkaar van gedachten te wisselen en van elkaar te leren. Waarom zou immers iedereen zelf het wiel uit willen vinden?
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Bij duurzaam beleggen draait het om de vraag in welke mate bedrijven doen aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Of het nu terecht is of niet, managers zullen zich moeten verantwoorden voor de invloed die zij met hun bedrijf hebben op hun omgeving. En dan gaat het om op hoofdlijnen drie verschillende onderwerpen. Het meest in het oog springend is de factor milieu. De negatieve invloed op het milieu is duidelijk als het gaat om vervuiling van olie- of mijnbouwbedrijven. Maar ook andere bedrijven moeten zich de vraag stellen hoe ze omgaan met hun afval (inclusief mogelijke water- en luchtverontreiniging). Of wat de invloed is van het gebruik van bijvoorbeeld niet-duurzame verpakkingsmaterialen. Of wat de gevolgen zijn van het aanleggen van grote (palmolie)plantages in bijvoorbeeld Indonesië of Maleisië.
Wal-Mart
De tweede groep factoren waar we naar kijken, zijn de sociale factoren. Hierbij kijken we bijvoorbeeld naar hoe een bedrijf met zijn personeel omgaat. Een voorbeeld van een bekend bedrijf wat door veel beleggers om deze reden geboycot werd, is de Amerikaanse supermarkt Wal-Mart. Dit bedrijf heeft jarenlang zijn personeel verboden om lid te worden van een vakbond. Iets wat door bijna iedereen als een grondrecht van arbeiders gezien wordt. Maar dus niet door Wal-Mart. Met alleen kijken naar de eigen operaties zijn we er nog niet. Bedrijven zullen ook in de gaten moeten houden hoe hun leveranciers te werk gaan. Of die er niet stiekem een potje van maken. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van kinderarbeid bij de productie van kleding in landen als Bangladesh of Vietnam. Dit is een probleem waar bedrijven als H&M in de afgelopen jaren mee te maken hebben gehad.
Imtech
Tenslotte kijken we nog naar een aantal factoren die we samenvatten onder de term ‘governance’, oftewel goed ondernemersbestuur. Hierbij kijken we bijvoorbeeld of er geen sprake is van onterechte zelfverrijking door managers. Hoge bonussen mogen best, maar dan moeten er wel van te voren afspraken over gemaakt zijn. En de gestelde doelen moeten ook echt gehaald zijn. Klinkt best logisch, maar toch is het iets waar bedrijven in het verleden regelmatig mee de fout in gegaan zijn. Fraude en onregelmatigheden in de boekhouding vallen hier ook onder. Voor veel beleggers zijn dit ‘red flags’. Toen Imtech een paar jaar geleden te maken kreeg met fraude bij de Duitse en Poolse dochterbedrijven, was dit voor veel beleggers een reden direct te verkopen.
Uitsluiting of engagement?
Goed, dan weten we dus in hoeverre een bedrijf zich een bezig houdt met Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Maar wat kunnen we nu met deze informatie? In de praktijk zijn er twee mogelijkheden. In de eerste plaats is dat uitsluiting. Simpelweg niet beleggen in bedrijven die er een potje van maken. Een niet al te moeilijke strategie, waarbij beleggers hopen dat de negatieve invloed op de koers het management op andere gedachten zou kunnen brengen, en de ondernemingsstrategie aangepast wordt. Een voorbeeld is Robeco, wat aangekondigd heeft al haar beleggingen in de tabaksindustrie te verkopen. Daarnaast is er een strategie van ‘engagement’. Hierbij gaan beleggers in gesprek met bedrijven om te proberen ze een duwtje in de goede richting te geven. Dit kan heel effectief zijn, zoals gebleken is in de kledingindustrie, waar steeds meer bedrijven hun leveranciers goed in de gaten houden. Helaas is dit een strategie, waar vooral de grote beleggers gebruik van kunnen maken.
Sociaal Jaarverslag
Wat kan je als particuliere belegger doen? Selectief zijn. Niet beleggen in de meest vervuilende bedrijven, maar juist kiezen voor bedrijven die een product hebben wat bijdraagt aan een betere samenleving. Of voor bedrijven die hard werken aan het verbeteren van hun productieprocessen. Bijvoorbeeld door ze energiezuiniger te maken, minder afval te produceren, of meer duurzame materialen te gebruiken. Deze informatie is vaak te vinden in het jaarverslag van bedrijven. Steeds vaker publiceren bedrijven naast het gewone jaarverslag ook een sociaal jaarverslag. Dit is specifiek bedoelt om zich te verantwoorden voor de invloed die bedrijven hebben op hun omgeving. Mij spreekt dit wel aan, en bij de keuze van de aandelen in mijn portefeuille besteed ik ook aandacht aan MVO criteria.
Rendement
Presteren de aandelen van bedrijven die zich goed gedragen echt beter op de beurs? Tja, dat is moeilijk te testen en onderzoeken hiernaar over rendementen uit het verleden geven verschillende resultaten te zien. Maar ook als u niet direct de behoefte voelt u beleggingsbeslissingen te nemen op basis van MVO criteria, dan zullen andere beleggers dat wel doen. Steeds meer institutionele partijen, zoals pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen, gebruiken wel degelijk deze criteria. Dit zorgt de komende jaren voor een verschuiving naar bedrijven, die hun best doen goed te scoren op bovenstaande criteria. Alleen daarom al verwacht ik dat deze bedrijven beter zullen presteren op de beurs. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is zodoende een factor in het beleggingsproces waar we niet meer om heen kunnen!
Met vriendelijke groet,
Simon van Veen
