Consolidatie op een hoog niveau

Na een stijging van ruim 40 punten in de maand februari is er nu sprake van consolidatie op een hoog niveau. De vraag voor de komende tijd is of er nog meer opwaartse ruimte aanwezig zal zijn, of de markt bezig is met topvorming.

Veel signalen wijzen op grote risico’s in de aandelenmarkten

De euforie onder beleggers en analisten blijft zich op een zeer hoog niveau ontwikkelen. Dit zijn vaak contraire signalen. Ook veel andere signalen, zoals de technische indicatoren en de intermarkt indicatoren, geven aan dat de risico’s in de aandelenmarkten zeer hoog zijn. Toch moeten de daadwerkelijke signalen vanuit de grafiek van de AEX zelf komen. In januari kregen we al de eerste signalen van topvorming waarbij een tweetal belangrijke opgaande bodemlijnen werden gebroken. Deze voormalige steunlijnen werden vorig jaar gestart in december en augustus. Vooral de neerwaartse doorbraak door de sinds augustus stijgende bodemlijn was een duidelijk signaal. Toch gaf de AEX geen bevestiging aan deze doorbraak onder de destijds meest recente bodem van begin december bij 581. De neerwaartse beweging stokte bij 589,40 eind januari waar een dubbele (tweezers) bodem werd gevormd. Bij een dergelijke bodem worden in twee achtereenvolgende dagen een gelijke intraday bodem gevormd. Dit was het startpunt van een zeer steile opgaande beweging van ruim 40 punten deze maand. Tijdens deze beweging werd ook met een opwaartse gap gevormd boven de toenmalige jaartop van 616. Hierboven ontstond ruimte naar de zone 635 – 640. Hier ligt onder ander een Fibonacci-projectieniveau van de voormalige forse correctieve beweging in 2018 toen de AEX ongeveer 100 punten terugviel tot aan de 472. Deze beweging zorgde destijds voor de beëindiging van de bijna 10 jaar bullmarkt die begin 2009 startte. Ondanks de zeer forse stijging sinds deze bodem bij 472 is dit geen voortzetting van de lange bullmarkt en naar mening ook geen nieuwe stijgende trend in het zeerlangetermijnbeeld.

Visie technische analyse:
korte termijn lange termijn steunniveaus weerstandniveaus
Neutral Short 621,50 / 616 – 617,10 / 609 632,10 / 635 / 640 – 642

Grafiek AEX-index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XVII, 19 februari 2020, Zie ook onze uitleg van technische begrippen

Opgaande zeer steile beweging nog steeds intact, maar blijf alert op een plotselinge en forse neerwaartse draai
Als we kijken naar meerdere risico-signalen dan zien we buiten de zeer hoge euforie in de markt ook de nodige negatieve divergentie met de technische indicatoren waarbij vooral de RSI opvalt die in het langere beeld nog steeds lagere toppen vormt. Ook de intermarktindicatoren (zoals de rente, de goudprijs en de olieprijs) zien we signalen en trends die niet wijzen op een duurzame opgaande langetermijn-trendontwikkeling in de AEX. Aan de bovenkant blijft er ruimte aanwezig richting de 635 – 640 zolang de krachtige trend intact blijft. Met een jaartop bij 632,10 is deze grens al bijna bereikt. Overigens bleef de terugval in januari beperkt tot een mini-correctie (onder de 5%). Ook vorig jaar zagen slechts een tweetal correctieve bewegingen van 5% tot 10%. Hiermee is ook de euforie in de markt duidelijk te zien. We moeten in de komende tijd zeer alert blijven op de vorming van grote toppatronen in zowel de week- als de daggrafiek. Daarbij lijkt een duidelijke top te gezet in de weekgrafiek zodra een nieuwe opgaande wig neerwaarts wordt gebroken. Bij een dergelijk patroon stijgen de bodems sneller dan de toppen. De onderkant van deze wig ligt inmiddels bij de 597 en daarmee nog een eind van de huidige stand vandaan. We zagen overigens in de Amerikaanse indices gisteren de vorming (met een opwaartse gap) van meerdere shooting stars. Ook dergelijke patronen moeten we in de komende dagen nauwgezet volgen of deze een neerwaarts vervolg gaan krijgen, vooral omdat deze patronen worden gevormd met nieuwe all-time highs. In de daggrafiek van de AEX zagen we bij de jaartop de eerste ‘rode’ candlestick ontstaan in februari. Dit betekent dat de slotkoers die dag voor het eerst in deze maand onder de openingskoers lag. Om een duidelijke eerste verzwakking aan te geven in de daggrafiek is het belangrijk dat de eerdere opwaartse gap tussen de 617,10 en 621,50 wordt gesloten. Een sluiting van deze gap zou ook zorgen voor een einde van de zeer steile opgaande bodemlijn van deze maand. Zolang deze doorbraken niet worden gerealiseerd, blijft er meer opwaartse ruimte aanwezig. Maar blijft daarbij zeer alert op nieuwe topsignalen in de markt. De neerwaartse ruimte voor de komende maanden kan namelijk zeer fors zijn zodra duidelijke topsignalen en neerwaartse doorbraken worden gerealiseerd.

Goud: langetermijndoelen bij USD 1.790 en USD 1.910
Een belangrijke intermarktindicator is de goudprijs. Als we kijken naar de grafiek zien we sinds de zomer van 2013 tot de zomer van 2019 de ontwikkeling van een zeer groot bodempatroon, een zogenoemd omgekeerd hoofdschouderpatroon. De doorbraak van de neklijn boven de USD 1.360 – 1.380 zorgde medio vorig jaar voor de activering en afronding van dit bodempatroon. Kijkend naar de bodem van dit patroon bij USD 1.050 (tevens de terugtest van een belangrijke voormalige toppenzone) is een koersdoel te berekenen van ongeveer USD 1.700. Deze neklijn werd overigens ook gebroken met een opwaartse gap. We zien inmiddels een drietal steeds steilere versnellingen sinds de bodem in 2016 bij USD 1.050. Zodra de meest steil opgaande bodemlijn (sinds begin 2019 bij USD 1.250) neerwaarts wordt gebroken, is de kans aanwezig dat een terugtest zal plaatsvinden richting de voormalige neklijn. Deze opgaande bodemlijn ligt inmiddels bij USD 1.510. De koers is na de opwaartse doorbraak boven de neklijn alweer opgelopen naar een niveau van USD 1.605 waardoor het te berekenen koersdoel gestaag in zicht komt. Pas een neerwaartse doorbraak onder de genoemde stijgende bodemlijn bij USD 1.510 zal voor een forsere terugval/terugtest kunnen zorgen. Zolang deze steil opgaande trend intact blijft, is een test in de komende maanden van de USD 1.700 kansrijk. In het langere technische beeld ligt er opwaartse ruimte naar mijn langetermijndoelen bij USD 1.790 en USD 1.910. Hier liggen voormalige toppen van bijna 10 jaar geleden.

Grafiek goud op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XVII, 19 februari 2020

Technische analyse maakt deel uit van de risicoanalyse van het ING Investment Office
Risicobarometer ING Investment Office

1 Contra-indicator, zeer negatief sentiment kan beoordeeld worden als positief.
² Technische analyse (TA) is een manier om de koersontwikkeling op financiële markten te voorspellen en is één van de signalen die onze risicobarometer stuurt. Alle signalen (waaronder het TA-signaal) worden onafhankelijk van elkaar bepaald en opgeteld tot één (totaal) risicosignaal. Dit signaal is bepalend voor onze tactische assetallocatie.

Meer weten over technische analyse?
Zie onze uitleg van technische begrippen

Disclaimer
Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld door Bas Heijink, technisch analyst, en is en uitgebracht en voor het eerst verspreid op donderdag 20 februari 2020 om 09:47 door het ING Investment Office, onderdeel van ING Bank N.V. Voor het opstellen van deze beleggingsaanbeveling is gebruik gemaakt van de volgende wezenlijke informatiebronnen: BofA Securities, Goldman Sachs, Bloomberg, CreditSights, Standard & Poor’s, Moody’s, Fitch, ING FM, Citi, J.P. Morgan, Thomson Reuters Datastream, Sustainalytics, UBS en/of Reuters Metastock. Deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd op de volgende waarderingsgrondslagen, methoden en aannames: koerswinstverhouding, koersboekwaardeverhouding en/of net asset value (NAV). Voor deze beleggingsaanbeveling zijn geen beschermde modellen gebruikt. Een beschrijving van het ING-beleid ten aanzien van informatiebarrières en belangenverstrengeling kunt u hier vinden. Tenzij anders vermeld, zal ING Bank N.V. de beleggingsaanbeveling niet actualiseren. Ontwikkelingen die zich na het opstellen van deze beleggingsaanbeveling hebben voorgedaan, kunnen van invloed zijn op de juistheid van de aannames waarop deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd. Beleggingsaanbevelingen worden over het algemeen 2 tot 4 keer per jaar herzien. Deze beleggingsaanbeveling behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren en vormt geen uitnodiging tot het aangaan van welke overeenkomst of verbintenis dan ook. Deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd op aannames en vormt geen garantie voor een bepaalde ontwikkeling of resultaat. Aan deze beleggingsaanbeveling kunnen geen rechten worden ontleend. Beslissingen op basis van deze beleggingsaanbeveling zijn voor uw eigen rekening en risico. Noch ING Bank N.V. noch ING Groep N.V. noch enige andere rechtspersoon die tot de ING Groep behoort, aanvaardt aansprakelijkheid voor enige schade in welke mate dan ook die voortvloeit uit het gebruik van bovenstaande beleggingsaanbeveling of de daarin opgenomen informatie.
Beleggen brengt risico’s en kosten met zich mee. U kunt uw inleg of een deel ervan verliezen. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
ING Bank N.V. is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934, respectievelijk de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, en evenmin in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika (hierna tezamen: ‘Amerikaanse beleggingswetgeving’). Deze beleggingsaanbeveling is niet gericht tot en niet bestemd voor ‘U.S. Persons’ in de zin van de Amerikaanse beleggingswetgeving. Kopieën hiervan mogen niet worden verzonden of worden meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan U.S. Persons.
ING Bank N.V. is statutair gevestigd te Amsterdam, handelsregister nr. 33031431 Amsterdam en staat onder toezicht van Autoriteit Financiële Markten AFM. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V.
Alle rechten voorbehouden. Deze beleggingsaanbeveling mag niet worden verveelvoudigd, gekopieerd, gepubliceerd, opgeslagen, aangepast of gebruikt in welke vorm dan ook, online of offline, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ING Bank N.V. ©2019 ING Bank N.V., Amsterdam.

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)