BERNARDS WEEKLY: Amerika is bang voor de rest van de wereld
Deze week kwam alles weer samen als het gaat om klimaat en financiën.
Op de dag dat het IPCC, het klimaatonderzoekspanel van de VN met sombere geluiden kwam over de noodzaak snel te handelen als het gaat om de opwarming van de aarde te voorkomen, wonnen de heren Paul Romer en William Nordhaus de Nobelprijs voor de Economie https://fd.nl/profiel/1272899/nobelprijs-economie-zet-spotlicht-op-klimaatbeleid. En dat terwijl we deze maand de warmste oktober ooit meten met zomerse waarden tot 25 graden. We zijn het kikkertje in de pan. Het lijkt wel lekker te zijn deze warmte, op wereldschaal zijn we onszelf flink aan het ondermijnen. En dan heb ik het niet alleen over droogte, orkanen, gesmolten ijskappen en mislukte oogsten.
Ook kwam DNB deze week met een waarschuwing over de mogelijkheid van ‘stranded assets’ en de financiële nadelen daarvan. Aan een stranded asset moet je denken als een lening aan of investering in een kolencentrale, raffinaderij of varkensstallen, die waarschijnlijk moeten sluiten als gevolg van nieuwe strengere klimaateisen. Oh ja, was ik nog vergeten te melden dat ook deze week de Nederlandse overheid in haar hoger beroepszaak tegen de stichting Urgenda de oren werd gewassen door de rechter? In deze zaak wil Urgenda de overheid dwingen om meer te doen om de burgers tegen de gevolgen van ‘Global Warming’ te beschermen. En hierin geeft de rechter hen dus wederom het gelijk, zelfs na de nieuw kabinetsrichtlijn om per 2030 geen auto’s met verbrandingsmotor meer te laten verkopen in Nederland. Wie nu dus een auto met nieuwe diesel- of benzinemotor koopt, koopt een toekomstige stranded asset. Want hoewel schaarste straks het bezit ervan misschien nog wel een financiële impuls lijkt te kunnen geven, zul je ook zien, dat je op steeds meer locaties, zoals binnensteden en langs woonwijken, niet meer mag rijden. Dus wie nog niet doorhad dat we echt over twaalf jaar (vrijwel) volledig elektrisch rijden (denk aan de foto’s van New York in 1900 en 1913, waarbij in die periode de paardenkoets volledig uit het straatbeeld verdween) moet snel wakker worden.
Wakker geworden zijn ook de beleggers, die dachten slapend rijk te kunnen worden. In een week tijd zijn voorzichtige plusjes op de wereldmarkten allemaal diep in het rood gegaan. Voor de Amerikaanse beurs vond ik het niet zo’n rare reactie, die gemiddeld zo’n 6% boven zijn 6 maands-gemiddelde koerste. Een beetje hoogtevrees was wel geoorloofd. Vreemder is dan dat de Europese beurzen minimaal zo hard mee zakken, terwijl die al zo veel hebben laten liggen. Het gat tussen winstrendement (earnings yield of feitelijke de omgekeerde koers/winst verhouding) en de 10 jaars-rente is bij de MSCI Europe zo’n 6,7% (7,5-0,8) terwijl die van de MSCI USA (een bredere index dan de S&P 500) ongeveer 2,7 is (5,9 min 3,2). Een gat van 4% dus tussen Europa en de VS.
Dit valt maar deels te verklaren door de hogere risicopremie die de belegger eist voor een belegging in het rommelige Europa. Daarom zijn de waarderingen in de VS hoger dan in Europa. Maar dan is het wel vreemd dat die risicopremie er niet is als het gaat om de obligatierente. De Europese rente zou dan juist veel hoger, op zeg 4,5% moeten liggen. Dat dit niet zo is, kan niet alleen verklaard worden door de QE-maatregelen van de ECB, want ook de Fed heeft nog vrijwel de gehele QE in de markt zitten. Ook is het zo dat dit gat er feitelijk altijd is. Er is dus meer aan de hand.
Natuurlijk komt dit o.a. ook door de overheersende USD in de wereld en het feit dat de Amerikaanse markt een ‘echte’ markt is, waar de Europese markt steeds verder uit elkaar dreigt te vallen. Maar ik denk dat de verklaring mede is te vinden in het feit dat Amerikanen van nature veel meer in eigen aandelen beleggen dan in vastrentende waarden. Amerikanen zijn van nature optimistischer, maar beleggen ook minder in het buitenland dan andere beleggers. Niet alleen is de Amerikaanse beurswaarde meer dan de helft van de totale mondiale beurswaarde, maar het is daadwerkelijk niet eenvoudig om als Amerikaan buiten de VS te beleggen. Voor mijn Amerikaanse klanten beleg ik ook via de Amerikaanse Beurs in mondiale beleggingsfondsen, maar die zijn in New York beduidend minder in aanbod en verscheidenheid dan in Europa. Amerikanen (we wisten het al een beetje) kijken niet verder dan hun landsgrens en alles daarbuiten is het enge buitenland. Buitenlands geld drijft de waardering in de VS op en haalt de waardering van andere landen naar beneden. Daar weten ze in opkomende landen alles van. Het terugdraaien van de huidige internationalistische wereldorde door de regering Trump zal dit effect alleen maar versterken.
Bernard
Week 41
IEA: olievraag stijgt minder sterk
Ook het Internationaal Energie Agentschap (IEA) schroeft zijn verwachtingen voor de wereldwijde vraag naar ruwe olie iets terug. De olieprijzen blijven naar verwachting voorlopig wel nog op een hoog niveau.
De prognose voor het aantrekken van de wereldwijde vraag naar olie gaat voor zowel dit jaar als volgend jaar met 0,11 miljoen vaten omlaag naar een groei van respectievelijk 1,28 miljoen vaten per dag en 1,36 miljoen vaten per dag. ,,Dit komt door zwakkere economische vooruitzichten, handelsproblemen, hogere olieprijzen en een herziening van Chinese gegevens”, aldus de instelling die grote olieconsumenten adviseert over het energiebeleid.
Donderdag kwam oliekartel OPEC ook al met lagere inschattingen van de wereldwijde vraag. De OPEC baseerde zich onder meer op nieuwe economische gegevens voor Turkije, Brazilië en Argentinië, die er niet zo rooskleurig uitzagen.
Duitse inflatie omhoog in september
De inflatie in Duitsland is in september uitgekomen op 2,3 procent op jaarbasis. Dat meldde het Duitse federale statistiekbureau op basis van definitieve cijfers. In augustus bedroeg de geldontwaarding in Europa’s grootste economie nog 2 procent op jaarbasis.
Het nieuwe cijfer komt overeen met een voorlopige raming. Op maandbasis stegen de consumentenprijzen in Duitsland economie met 0,4 procent. Op basis van de Europese geharmoniseerde meetmethode werd voor september een inflatie gemeten van 2,2 procent op jaarbasis.
NN stapt uit beleggingen in teerzandolie
Verzekeraar NN Group stapt samen met zijn vermogensbeheerdochter NN Investment Partners uit beleggingen in bedrijven die betrokken zijn bij olieproductie uit teerzand. Het bedrijf wijst daarbij onder meer op de milieuschade die ontstaat door deze vorm van winning, waaronder de hoge CO2-uitstoot.
Het gaat om oliebedrijven waarbij de teerzandproductie meer dan 30 procent van de totale productie van olie en gas uitmaakt. Bedrijven met minder dan 30 procent worden in de gaten gehouden en over twee jaar geëvalueerd. Ook voor pijpleidingbedrijven die actief zijn met teerzanden komen er restricties.
NN gaat de aandelen en obligaties van de betroffen bedrijven verkopen. De verzekeraar stelt dat als de opwarming van de aarde onder 2 graden moet worden gehouden, in lijn met de klimaatafspraken van Parijs, teerzandprojecten niet ontwikkeld moeten worden. Ook zijn er zorgen rond mensenrechten met teerzandprojecten, aldus NN.
Greenpeace zegt dat NN een voorbeeld stelt voor andere beleggers. ,,Teerzandolie past niet in een wereld waarin is afgesproken om de opwarming van de aarde te beperken”, zegt Kees Kodde, campagneleider bij Greenpeace.
Export groeit ruimt 3 procent
Het volume van de Nederlandse goederenexport was in augustus 3,2 procent groter dan in dezelfde maand vorig jaar. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag. De stijging is iets groter dan in juli.
In augustus groeide vooral de export van transportmiddelen, machines en apparaten. Het volume van de import was 3,8 procent groter dan een jaar eerder, aldus het statistiekbureau. Volgens de zogenoemde exportradar van het CBS zijn de omstandigheden voor de uitvoer in oktober minder gunstig dan in augustus.
‘Duitsland zet mes in groeiverwachting’
De Duitse regering verlaagt haar verwachtingen voor de economische groei en ziet de oplopende handelsspanningen in de wereld als een van de grootste risico’s voor de toekomst. Dat schrijft persbureau Reuters op basis van inzage in documenten over de economische prognoses. Berlijn komt donderdag met de nieuwe ramingen naar buiten.
Voor 2018 rekent de overheid nu op een economische groei in Duitsland van 1,8 procent, net als voor 2019. Eerder werd op een groei van de grootste economie van Europa met respectievelijk 2,3 en 2,1 procent gerekend. De zwakkere groei hangt samen met de tragere wereldhandel, minder hoge overheidsbestedingen en langzamere productie in de Duitse auto-industrie.
Naast de oplopende handelsvetes tussen economische grootmachten zoals de Verenigde Staten en China ziet Berlijn ook de brexit en de economische onrust in opkomende economieën als Turkije en Argentinië als risico’s voor de Duitse economie. De binnenlandse vraag blijft wel sterk.
Handelsoorlog remt groei wereldeconomie
De handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China werpt een schaduw over de economische vooruitzichten in de wereld. Vanwege de vele opgeworpen importheffingen heeft het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zijn groeiramingen voor de VS en China verlaagd. Ook de prognose voor de wereldeconomie als geheel pakt lager uit.
De denktank rekent voor volgend jaar nu op 2,5 procent groei in de VS en 6,2 procent groei in China. In juli ging het IMF hier nog uit van plussen van 2,7 en 6,4 procent. De ramingen voor dit jaar zijn niet gewijzigd. De wereldwijde groeiraming van het IMF is zowel voor 2018 als voor 2019 verlaagd; voor beide jaren van 3,9 naar 3,7 procent.
De week vooruit: welke invloedrijke cijfers worden de komende week gepubliceerd?
