AEX – wel of geen correctie in 2018?

Vandaag start de 1e handelsdag van 2018. De langetermijnbullmarkt is nog steeds intact, maar de kans op een verdere correctieve beweging in de komende tijd acht ik groot voordat hogere niveaus worden opgezocht.

2018, meer volatiliteit, oplopende rentes en stijgende euro-dollar.

Als eerste wens ik u allen een heel goed 2018 toe. Dat het een goed en gelukkig jaar voor u mag worden. De grote vraag voor dit jaar is hoe het beursjaar natuurlijk zal gaan verlopen na het zeer krachtige en euforische jaar 2017. In mijn visie voor 2018 van eind vorig jaar heb ik een aantal verwachtingen voor dit jaar geschetst. De belangrijkste uitgangspunten daarbij zijn dat de in 2009 gestarte bullmarkt in de aandelenmarkten zal worden vervolgd in 2018. De kans op een verdere verhoging van de toppen is daarbij realistisch. Wel verwacht ik dat de volatiliteit (beweeglijkheid) op de aandelenmarkten zal toenemen. Hierdoor is de kans groot dat er meerdere correctieve tegenreacties zullen plaatsvinden. In het afgelopen jaar vonden er slechts een tweetal kleine correcties plaats van 5% en 6% en een mini-correctie aan het einde van het jaar van 4%. Een zeer klein aantal dat we sinds de start van deze bullmarkt nog niet eerder hebben gezien. Een ander belangrijk aspect voor zowel de aandelenmarkten als de obligatiemarkt is mijn verwachting van een verder stijgende 10-jaars rente. De rente heeft in het langere technische beeld een belangrijke opwaartse doorbraak geforceerd en was de afgelopen maanden bezig met de vorming van een 1e duidelijke hogere middellangetermijnbodem. Ik acht de kans groot dat de 10-jaars rente in Nederland en Duitsland een poging zal ondernemen om boven de 1% te kruipen in 2018. Verder verwacht ik een voorzetting van de opwaartse trend in de euro-dollar richting de 1,27.

Een terugblik
In maart 2009 werd een dieptepunt onder de 200 punten geplaatst na een lange en zeer forse bearmarkt. Dit was het startpunt van de huidige en zeer lange bullmarkt. Er vonden een tweetal forse correctieve bewegingen plaats sinds 2009 van ruim 25%. De laatste startte in 2015 en zorgde voor een dieptepunt bij 378 in februari 2016. Het jaar 2016 werd gekenmerkt door een gestage en nieuwe stijgende middellangetermijntrend waarbij het laatste raakpunt van de stijgende bodemlijn in december 2016 bij 445,65 op de borden werd gezet. Dit was toen het startpunt van een versteiling die het jaar 2017 kenmerkte. Deze versteiling verliep in een tweetal krachtige opgaande etappes zonder (mini)correcties. De eerste etappe zorgde in 6 maanden tijd voor een stijging van ruim 90 punten van 445,65 tot aan de mei-top van 537,80. De 2e etappe startte bij de meervoudige bodem bij 506 in augustus en zorgde voor een stijging tot aan de 557,40. Hiermee werd bijna mijn volgende langetermijndoel van 564 (dubbele top en startpunt van bearmarkt in 2007) getest. In de periode mei-augustus werd een klassiek topvormingsproces ingezet, dat echter opwaarts werd afgebroken in september, een teken van de nog steeds aanwezige euforie in de zeer krachtige markt van 2017. Sinds de novembertop bij 557,40 is echter een nieuw topvormingsproces ingezet, dat momenteel in de afrondende fase zit.

Belangrijk kantelpunt sinds 2016 bij 544,50
Ondanks dat veel beleggers en analisten nog steeds zeer positief zijn voor de komende tijd, bleef de door velen verwachte eindejaarsrally uit. Begin november werd direct een dubbele top bij 557,40 op de borden gezet. Ook werden hier belangrijke toppatronen gevormd; zo werden een shooting star en bearish engulfings op de dag- en weekgrafiek gevormd en de maandgrafiek werd afgerond met een dark cloud cover. De herstelbeweging in december tot aan de 555,15 zorgde uiteindelijk voor een meervoudige toppenzone bij 555,15 – 557,40. Ook hier werden nieuwe toppatronen gevormd. De AEX staat aan het begin van 2018 direct bij een belangrijk kantelpunt in de markt, namelijk de sinds februari stijgende bodemlijn op de logaritmische maandgrafiek. Deze stijgt maandelijks ongeveer 7 punten en kende in de afgelopen twee jaar een groot aantal raakpunten. Zo werd deze lijn in de zomer van vorig jaar meerdere keren getest maar niet gebroken. Begin dit jaar is deze opgaande bodemlijn te vinden bij 544,50 en hij zal in de komende week verder oplopen. Een structurele slotkoers hieronder geeft een duidelijke verdere verzwakking aan in het huidige topvormingsproces en zal het startsein kunnen worden voor een langere en forsere correctie in de aandelenmarkt.

Een forsere correctie blijft realistisch in het eerste kwartaal
In het kortetermijnbeeld zien we verder opnieuw een test van de dalende toppenlijn in de RSI en een negatieve crossing in de MACD. Verder werd de opgaande kortetermijnbodemlijn gebroken en een klein hoofd-schouderpatroon gevormd. Buiten een structureel noodzakelijk slot in het middellangetermijnbeeld onder de 544,50 is ook in de daggrafiek een doorbraak onder de 544 nodig voor een verdere verzwakking. Hier ligt de dubbele bodem van de afgelopen weken. Daaronder staat in eerste instantie de weg open voor een hertest van de bodemzone van 534,60 – 535,30 en wordt een hoofd-schoudertoppatroon afgerond. De eerdere opwaartse gaps zijn inmiddels allemaal gesloten en de neerwaartse druk lijkt in het kortetermijnbeeld aan het begin van het nieuwe jaar direct toe te nemen. Een forsere correctie in de komende tijd zal naar mijn mening kunnen leiden tot een belangrijke en volgende middellangetermijnbodem. Weerstand in het kortetermijnbeeld is bij 549,85 te vinden en daarboven bij de toppen van 555,15 en 557,40. Om de opgaande weg en de volgende fase in de langetermijntrend te starten, is een structureel slot boven zowel de 557,40 evenals de 564 noodzakelijk. In dat scenario wordt de euforie vervolgd, maar dat verwacht ik niet.

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)