AEX Neerwaarts doorzetten

De neerwaartse zeerkortetermijnbeweging zette gisteren krachtig door. Daarbij werden zowel de 564 evenals de recente bodem bij 563,35 op slotbasis gebroken. Hiermee lijkt de lagere top bij 567,60 te zijn bevestigd.

Steeds meer internationale verzwakkingen. Is de top al gezet bij 572,80?
De daling die ruim een week geleden werd ingezet bedraagt tot op heden ongeveer 13 punten. Een zeer kleine terugval van iets meer dan 2%. De jaartop staat tot op heden bij 572,80 en zolang er geen cruciale steunpunten worden gebroken, blijft de kans aanwezig dat deze terugval beperkt blijft en de AEX in de komende tijd deze jaartop verder zal ophogen. Toch zien we een aantal verzwakkingen die wijzen op een verdere daling in de komende tijd. Belangrijke signalen daarvoor komen uit de VS. Daar zagen we sinds begin dit jaar een zeer steile opwaartse versnelling, een klassieke blow-off fase. Gisteren werden de zeer steile opgaande bodemlijnen van deze fase neerwaarts gebroken met een forse gap in veel indices. Dit is een eerste duidelijke verzwakking in veel Amerikaanse indices. Ook zagen we de laatste manden al een groot uitbodemingspatroon in de volatiliteitsindex VIX, dit patroon lijkt nu aan de bovenkant te worden verlaten. Een stijgende VIX gaat over het algemeen gepaard met lagere aandelenkoersen. Niet alleen in de VS werd deze steil opgaande fase afgerond, ook in de AEX zagen we vorige week al een neerwaartse doorbraak. Als we kijken naar de steil opgaande bodemlijn vanaf de 1e handelsdag van dit jaar dan werd deze een dag na de vorming van de huidige jaartop gebroken. Deze doorbraak vond plaats bij 569,50. Opvallend was dat deze zeer steil opgaande bodemlijn deel uitmaakte van een toppatroon sinds begin dit jaar. In de AEX waren namelijk de contouren van een stijgende wig te zien. Daarbij stijgen de bodems sneller als de toppen.

Einde van euforie en blow-off fase in de aandelenmarkt?
Vanuit deze geactiveerde stijgende wig is een koersdoel te berekenen van 540,35, het startpunt van de stijgende wig op 2 januari dit jaar. Ook in de AEX lijkt deze beweging van ruim 32 punten sinds 2 januari op een blow-off fase. Deze fase ontstaat geregeld aan het einde van een krachtige opgaande middellangetermijnbeweging. Een blow-off fase is vaak een zeer steile versnelling na eerdere versteilingen in de aandelenmarkt. Deze beweging zorgde tevens voor de doorbraak boven mijn 2 jaar geleden afgegeven langetermijndoel van 564. Hier ligt de dubbele top uit 2007 wat destijds het startpunt was voor een lange en forse bearmarkt. Met deze doorbraak liggen de volgende opwaartse langetermijndoelen overigens bij 590 en 609. Al langere tijd geef ik aan dat de markt euforisch lijkt te zijn, elke kleine terugval wordt gezien als instapgelegenheid en de aandelenmarkten worden door velen gezien als relatief risicovrij. Dit is juist een zeer risicovolle situatie waarbij we ook divergentie zien met de intermarktindicatoren. Zo zien we een krachtige opgaande beweging in de eurodollarkoers en een verdere verbeteringen in de 10-jaars rentes. Deze indicatoren geven ook aan dat de er sprake is van een risicovolle cocktail van tegenstrijdige signalen. Als we namelijk kijken naar de gehele opgaande middellangetermijntrend sinds februari 2016 zien we een stijging van meer dan 50% (vanaf de 378-bodem) zonder forsere correcties. In 2017 vonden zelfs maar 2 kleine correctieve tegenreacties plaats. Ook een teken van euforie.

Forsere correctie start onder de stijgende bodemlijn van nu 551,50
Om een forsere correctie te starten en een verslechtering in het stijgende middellangetermijnbeeld te geven, is een neerwaartse beweging noodzakelijk onder de sinds februari 2016 stijgende bodemlijn. Deze steunlijn heeft over de afgelopen 2 jaar meerdere raakpunten en werd op 2 januari dit jaar voor het eerst intraday gebroken. Dit bleek echter een vals signaal te zijn. Momenteel is deze opgaande bodemlijn bij 551,50 te vinden. Zolang deze bodemlijn niet wordt gebroken, blijft de krachtige opgaande middellangetermijntrend intact. Tot aan deze bodemlijn is alleen nog een belangrijke steunzone te vinden bij 557,40 – 557,80. Hier liggen de bodems van een eerdere kortstondige consolidatiefase in januari en de voormalige jaartop van november vorig jaar. Hieronder kan de druk op de 551,50 snel toenemen. Nu de 564 en 563,35 neerwaarts zijn gebroken, is deze steunzone het eerstvolgende steunpunt in de AEX. Aan de bovenkant ligt nu opnieuw de 564 als weerstand en daarboven de recente toppen van 567,60 en de belangrijke 572,80. Pas boven de 572,80 wordt de geactiveerde stijgende wig weer ongedaan gemaakt en ontstaat ruimte naar 584 tot 590. Toch nemen de verzwakkingen steeds verder toe en is de kans reeel dat er binnenkort een einde komt aan de krachtige stijgende middellangetermijntrend zoals we deze kennen sinds begin 2016.

S&P 500 breekt meest steil opgaande bodemlijn met een neerwaartse gap
De Amerikaanse indices hebben in de afgelopen 2 jaar ook geen forsere correcties doorgemaakt. Als we kijken naar de S&P 500 dan zien we eigenlijk alleen in 2016 enkele normale correcties van rond de 5%. Een zeer lange periode zonder noemenswaardige tegenreacties. Ook zagen we in deze periode steeds meer opwaartse versteilingen in de S&P 500, een situatie die we nog niet eerder hebben gezien. Het volgende langetermijndoel voor de S&P 500 is bij een volgend Fibonacci-projectieniveau te vinden dat bij 3.050 ligt. Maar de kans is groter dat er eerst een forse tegenreactie zal plaatsvinden. De meest recente versteiling vanaf begin januari lijkt een klassieke blow-off fase te zijn. Enkele dagen geleden werd daarbij een harami als potentieel toppatroon gevormd. Gisteren kreeg dit patroon een belangrijk neerwaarts vervolg. De sinds begin dit jaar en meest steil oplopende bodemlijn werd gebroken met een neerwaartse gap. Hiermee is de eerste verzwakking in langere tijd op de borden gezet. Een eerste richtpunt ligt bij de sinds november stijgende bodemlijn van 2.760 en daaronder liggen de volgende richtpunten bij 2.670 (horizontaal) en de langere stijgende bodemlijn van nu 2.680. Zodra deze niveaus in zicht komen, moeten we bezien of hier een bodem kan worden gevormd, of dat er sprake zal van een voorzetting richting een forsere correctie naar lagere niveaus. Deze laatste mogelijkheid voor de komende periode acht ik zeker realistisch.

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)