AEX: Waar komt de volgende top?

De vraag voor de komende dagen is of er rond de 549 – 551 een volgende top wordt gevormd in de AEX, of dat de herstelbeweging zal worden voortgezet richting de 564. De huidige en 3e herstelbeweging is nog steeds intact.

De huidige herstelbeweging is aanzienlijk krachtiger dan de vorige 2 herstelbewegingen en ook krachtiger dan ik had verwacht. De eerste twee herstelbeweging sinds medio februari eindigden beiden bij de zone 539,75 – 541. Ik had verwacht dat de 3e herstelbeweging ook hieronder zou eindigen. Toch brak de AEX ruim een week geleden boven deze zone, wat een verdere verbetering opleverde in het zeerkortetermijnbeeld. Opvallend is dat de AEX hier wel alleen in staat. De andere aandelenindices blijven tot op heden allemaal onder hun eerdere toppen van de eerdere herstelbewegingen. De opwaartse ruimte in deze indices, zoals de S&P 500, de DJ Transport Index, de DAX en de STOXX Europe 600 wordt wel steeds kleiner. De kans dat deze indices bezig zijn met de vorming van een volgende en lagere top acht ik echter realistisch. Hiermee wordt de kans ook kleiner dat de AEX een krachtig verder vervolg zal laten zien. Een kortstondige overshoot boven de zone 550 – 551 is nog wel mogelijk, maar we moeten zeer alert blijven op de vorming van toppatronen en een plotselinge en krachtige neerwaartse omkeer. De middellangetermijntrend is nog steeds dalend en ik verwacht dat deze neerwaartse trend zal worden vervolgd in de komende periode. In de afgelopen weken werden al meerdere toppatronen gevormd die echter telkens door de kracht in de markt werden opgeheven. Zo zagen we vorige week bijvoorbeeld al een tweetal tweezer toppen.

Grafiek AEX-index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XV, 16 april 2018

Neerwaartse middellangetermijntrend blijft intact
Ondanks de huidige krachtige opgaande herstelbeweging is de middellangetermijntrend nog steeds dalend. Deze 3e herstelbeweging is tot op heden de grootste en snelste stijging van dit jaar. Toch past dit nog steeds in het technische beeld van de zoektocht naar een lagere top. Begin dit jaar vond ook een zeer krachtige opgaande beweging plaats. In de eerste 3 weken van januari steeg de AEX vanaf de 540,40 tot aan de 572,80. Deze beweging had de contouren van een zogenoemde blow-off beweging. Dit zijn vaak de laatste en zeer steile opgaande kortetermijnbewegingen voordat een draai in de middellangetermijntrend plaatsvindt. Een dag na de vorming van de jaartop bij 572,80 werd deze blow-off beweging neerwaarts gebroken waarna een week later ook de 2 jaar durende opgaande middellangetermijnbodemlijn werd gebroken. Deze voormalige stijgende bodemlijn startte bij de 378-bodem van februari 2016. Tijdens deze 2 jaar durende opgaande beweging van ruim 50% vonden slechts een klein aantal en beperkte correcties plaats van 5% tot 7% per keer. In 2017 vonden er zelfs maar 2 kleine correcties plaats in de zomermaanden. Het jaar 2017 werd gekenmerkt door langdurige en krachtige opgaande bewegingen die we sinds de start van deze bullmarkt in 2009 nog niet eerder hadden gezien. Toch ontstonden steeds meer signalen dat de stijgende middellangetermijntrend op zijn laatste benen liep. Zo zagen we duidelijke divergentie ontstaan met de intermarktindicatoren (10-jaars rente en eurodollar) en nam de euforie onder beleggers steeds verder toe. Na de vorming van de jaartop en de beëindiging van deze 2 jaar durende opgaande trend zagen we een vrije val beweging van precies 10% in de AEX. Deze eindigde net boven mijn 1e doelzone van 505 – 510. Uiteindelijk vonden tot op heden een drietal herstelbewegingen plaats in de afgelopen 2 maanden vanaf deze nieuwe bodemzone bij 516 – 517. Door de kracht van de huidige opgaande herstelbeweging zal het overigens wel langer gaan duren voordat de zone 516 – 517 opnieuw onder druk wordt gezet en uiteindelijk wordt gebroken. Dit scenario blijft wel realistisch in de komende periode, een voortzetting van de dalende trend.

Het 2015-scenario
Een structurele doorbraak in de komende dagen boven de zone 549,95 – 551 zorgt voor meer opwaarts potentieel richting de 564 tot mogelijk de jaartop van 572,80. Belangrijk in dat scenario is wel dat de andere aandelenmarkten ook duidelijke verbeteringen laten zien in het technische kortetermijnbeeld. Bij een dergelijke beweging zouden er steeds meer overeenkomsten te zien zijn met de periode rond de zomer van 2015. Destijds werd in april een top bij 510 geplaatst waarna een forse correctie plaatsvond. In de zomermaanden vond een krachtige herstelbeweging plaatst richting de 505 waarna een lange en forse correctieve fase werd ingezet van ongeveer 25% tot aan de 378-bodem van begin 2016. Buiten de gebroken stijgende bodemlijn sinds februari 2016 zagen we in de maandgrafiek ook de vorming van een grote bearish engulfing in januari en februari. Verder werd voor het eerst sinds september 2015 een death cross gevormd tussen het 50-daags en 200-daags gemiddelde. Voor de komende dagen is het de vraag of in het kortetermijnbeeld een duidelijke lagere top wordt gevormd waarna al snel de neerwaartse beweging kan worden voortgezet, of dat er meer opwaartse ruimte wordt gecreëerd waarna het 2015-scenario mogelijk in werking kan treden. In het kortetermijnbeeld liggen de eerste weerstanden bij 549,95 (bovenkant van eerdere neerwaartse gap) en 551 (laatste Fibonacci-retracementniveau van de gehele correctie tot op heden). Daarboven ligt een horizontaal punt bij 557,50 en de oude bekende 2007-top bij 564. Om een eerste verslechtering in het kortetermijnbeeld te bewerkstelligen moet de AEX structureel weer onder de zone 539,75 – 541 terecht komen. Daarbij moeten we in de komende dagen alert blijven op de situatie in de andere aandelenmarkten en de vorming van eventuele toppatronen.

S&P 500: patroon van lagere toppen
Als we kijken naar de situatie in de belangrijke S&P 500 Index dan zien we de contouren van een groot toppatroon. Er is nog steeds sprake sinds begin dit jaar van een dalende toppenlijn, maar aan de andere kant is er sprake van oplopende bodems. De handelsruimte wordt dus gestaag kleiner. Sinds de dubbele bodem van begin 2016 bij 1.800 is de S&P 500 in 2 jaar tijd bijna 1.100 punten opgelopen tot aan de all-time high van eind januari bij 2.873. We zagen in deze periode steeds meer versteilingen ontstaan waarbij er slechts enkele kleine correcties hebben plaatsgevonden. Begin dit jaar vond de laatste en zeer steile versnelling plaats, een zogenoemde blow-off beweging. Deze werd een dag na de vorming van de jaartop neerwaarts gebroken, waarna een vrije val beweging plaatsvond tot aan de 2.532, een daling van ongeveer 12%. Het herstel hierna was krachtig waarbij de S&P 500 opliep naar 2.801. Hier werd de 1e lagere top gevormd waarna de volgende correctie startte. Deze kende tot op heden een dieptepunt bij 2.554. Dit zorgde voor de 1e keer voor een tijdelijke neerwaartse doorbraak onder het 200-daags gemiddelde en onder de langere stijgende bodemlijn. Deze doorbraak bleek echter niet structureel te worden en de bodem van 2.532 werd niet verder verlaagd. Opnieuw werd een herstel ingezet, waar de S&P 500 zich momenteel nog steeds in bevindt. Gisteren werd daarbij het dalende 50-daags gemiddelde teruggetest waarboven de dalende toppenlijn sinds begin dit jaar nog bij 2.744 is te vinden. Zolang de S&P 500 daaronder weer te blijven, is de kans op de volgende lagere top groot. We moeten in de komende dagen dan ook alert zijn op de vorming van toppatronen in de S&P 500 en een volgende neerwaartse draai. Een doorbraak boven de 2.744 zorgt voor meer potentieel richting de vorige lagere top bij 2.801. Maar ook in dat scenario blijft de trend neerwaarts in het middellangetermijnbeeld. Voor de komende tijd verwacht ik de vorming van een volgende lagere top waarna de neerwaartse druk weer verder kan toenemen. De stijgende langere bodemlijn die gebroken moet worden voor meer bevestiging ligt momenteel bij 2.620 met vlak daaronder nog het 200-daags gemiddelde bij 2.600. Een beweging hieronder lijkt de volgende fase van de dalende middellangetermijntrend in te luiden, waarna de eerdere bodems bij 2.554 en 2.532 weer onder druk gezet kunnen worden. Mijn 1e doelzone voor de komende tijd van deze correctieve fase ligt overigens bij de zone 2.330 – 2.400.

Grafiek S&P 500 Index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XV, 16 april 2018

Visie technische analyse:

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)