ECB stapsgewijs richting normaal beleid

De Europese Centrale Bank zet de komende maanden geleidelijke stappen om het beleid te normaliseren, met als doel het bereiken van een inflatie van 2 procent op de middellange termijn. Dit was de boodschap van de centrale bank en voorzitter Christine Lagarde, na afloop van de beleidsvergadering, die deze keer in Amsterdam plaatsvond.

In juli zal de ECB de belangrijkste rentes met 25 basispunten verhogen, nadat het per 1 juli zijn Asset Purchase Programme beëindigt. Het is voor het eerst in 11 jaar dat de ECB de rentes verhoogt.

Het besluit was unaniem, aldus Lagarde, die verder ook aangaf dat het ECB-bestuur niet heeft gesproken over neutrale renteniveaus.

De ECB kiest voor een stapsgewijze aanpak, zei Lagarde in haar toelichting, in reactie op vragen waarom de centrale bank zich nu al vastpint op een renteverhoging van 25 basispunten in juli, en geen ruimte laat voor een verhoging met bijvoorbeeld 50 basispunten.

Voor september ligt de omvang van de renteverhoging nog open. Dit hangt vooral af van de inflatie-ontwikkeling op dat moment.

Volgens econoom Carsten Brzeski van ING staat de deur naar een verhoging met 50 basispunten in september wagenwijd open, juist omdat de ECB in juli voor 25 basispunten kiest. Tijdens de persconferentie wilde Lagarde hier niet specifiek op ingaan. De ECB-voorzitter verwees meermaals naar de opmerking in het rentebesluit van “een grotere rentestap” als de inflatieverwachtingen op de middellange termijn onveranderd blijven of zelfs verslechteren.

Donderdag werd duidelijk dat de ECB op de middellange termijn, 2024, rekent op een inflatie van 2,1 procent, en dus nog altijd boven de eigen doelstelling. Dit jaar komt de inflatie in de eurozone uit op 6,8 procent en volgend jaar vermoedelijk op 3,5 procent.

De hoge energieprijzen blijven een grote boosdoener. Maar, zo zei Lagarde ook, de inflatoire druk is inmiddels meer breed gedragen en intensiever. Zo’n 75 procent van alle goederen en diensten heeft inmiddels een inflatie van meer dan 2 procent, aldus Lagarde en ook de loongroei neemt toe.

ECB wil geen fragmentatie 

De Russische invasie van Oekraïne zal de economische groei in de eurozone onder druk zetten en verdere verstoringen in de energietoevoer kunnen zorgen voor een verdere groeivertraging. De ECB rekent voor 2022 op een groei van 2,8 procent, wat een flinke neerwaartse bijstelling is ten opzichte van drie maanden geleden. De groei zal volgend jaar afzwakken tot 2,1 procent en dan stabiliseren, denkt de centrale bank.

Volgens econoom Hetal Mehta van vermogensbeheerder Legal & General Investment Management “zit de ECB in een lastig parket met extreem hoge inflatie, groeivertraging en een krappe arbeidsmarkt.”

De econoom schat het risico op een recessie in de eurozone in op 60 procent.

Lagarde benadrukte donderdag dat de ECB fragmentatie in de Europese obligatiemarkten, oftewel een toenemende spread tussen de rentes van verschillende landen, niet zal tolereren en dat het eventueel nieuwe instrumenten kan inzetten indien nodig om dit te voorkomen.

Die instrumenten heeft de ECB echter niet, meent beleggingsstrateeg Joost van Leenders van Van Lanschot Kempen. Het kan alleen een “flexibele herinvestering van het 1,7 biljoen euro tellende PEPP” inzetten, volgens de marktkenner.

Volgens Mehta van vermogensbeheerder LGIM heeft de ECB bovendien een “Italiaans probleem”.

“Hogere ECB-rentes en Italiaanse financieringskosten doen twijfels rijzen over de houdbaarheid van de Italiaanse schuld. Als gevolg daarvan zal de ECB ‘voorspelbaarder’ moeten zijn bij het verhogen van de rente, veel meer dan we van andere centrale banken zoals de Federal Reserve of de Bank of England hebben gezien”, aldus Mehta.

De Italiaanse tienjaarsrente noteerde na de toelichting van Lagarde op 3,53 procent en het Duitse equivalent op 1,42 procent. Voorafgaand aan de persconferentie stonden de rentes op respectievelijk 3,56 en 1,46 procent.

De euro/dollar noteerde vanmiddag even op 1,0760 maar is inmiddels teruggezakt tot 1,0687.

“De door de ECB geïnstitutionaliseerde dovishness wint het door in wezen te zeggen dat het ‘van plan is’ in juli met 25 basispunten te verhogen”, verklaren analisten van TD Securities de eurozwakte.

Volgens Ebury zou de Europese munt kunnen profiteren van een renteverhoging van 50 basispunten in september. Volgens de marktkenners is er een vrij duidelijk signaal dat de ECB haar renteverhoging in juli zal opvolgen met een ‘bumperverhoging’ van 50 basispunten in september, “behoudens een materiële versoepeling van de inflatiedruk in de tussentijd, wat wij als onwaarschijnlijk beschouwen.”

Beleggingsstrateeg Van Leenders heeft “enige twijfels of de ECB de huidige beloften zal waarmaken.”

Hij voorziet geen recessie in de eurozone, “maar in het tweede kwartaal kan de groei negatief zijn. Nu de inflatie nog steeds hoog is, kan het derde kwartaal ook zwak zijn, waardoor de economie dicht bij een recessie komt.”

Dat zou er volgens Van Leenders weer toe kunnen leiden “dat de ECB een deel van de momenteel verwachte renteverhogingen uitstelt.”