Eerste renteverhoging ECB nog ver weg

Het is onwaarschijnlijk dat de Europese Centrale Bank de rente in 2022 zal verhogen. Dit herhaalde voorzitter Christine Lagarde donderdag in een toelichting op het rentebesluit.

De belangrijkste beleidsrente blijft daarmee staan op 0,00 procent en de strafrente op 0,25 procent. De depositorente werd gehandhaafd op 0,50 procent negatief.

Wel zet de ECB zijn Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP) eind maart in principe stop. Om problemen voor de Europese obligatiemarkten te voorkomen, wordt vanaf het tweede kwartaal van 2022 het Asset Purchase Programme (APP) verhoogd van de huidige 20 miljard naar 40 miljard euro per maand. In het derde kwartaal gaan de opkopen weer omlaag, naar 30 miljard euro en vanaf oktober 2022 gaat de ECB via het APP maandelijks weer voor 20 miljard euro aan obligaties opkopen.

Aflossingen onder het PEPP worden tot zeker het eind van 2024 geherinvesteerd, meldde de centrale bank.

“Het aangekondigde besluit is vrij dovish”, oordeelt econoom Carsten Brzeski van ING, zeker gezien de hawkish inflatieverwachtingen die de ECB donderdag vrijgaf. “Zo kunnen we een forward guidance van de ECB met een korrel zout nemen”, aldus Brzeski.

Hoge energieprijzen en aanhoudende problemen in de aanvoerketen zorgen voor een hoge inflatie, benadrukte Lagarde in haar toelichting, en de ECB verwacht dat de inflatie het grootste deel van 2022 boven de 2 procent blijft.

Hoewel de inflatieverwachtingen in brede zin stabiel zijn sinds oktober, kan de inflatie verder oplopen wanneer de lonen sneller stijgen dan verwacht, waarschuwde Lagarde.

In september ging de ECB uit van een inflatie van 2,2 procent in 2021, in de nieuwe ramingen is dat 2,6 procent. In 2022 loopt de inflatie verder op, naar 3,2 procent. Drie maanden geleden rekende de ECB voor komend jaar op een inflatie van 1,7 procent.

In 2023 komt de inflatie volgens de nieuwste verwachtingen uit op 1,8 procent, van eerder 1,5 procent, om volgens de ECB in 2024 rond dit niveau te stabiliseren.

Brzeski van ING wees op de verwachtingen voor de kerninflatie, die ook zijn verhoogd.

“Daarmee is de dovish opvatting [van de ECB] moeilijker te begrijpen”, aldus de ING-econoom. Dit suggereert volgens Brzeski dan ook dat “veranderingen in het beleid sneller kunnen komen dan men mogelijk verwacht.”

Vooralsnog lijkt de ECB “zeer voorzichtig” te gaan taperen, concludeerde Brzeski. Zeker ten opzichte van andere grote centrale banken. De Federal Reserve meldde woensdagavond in zijn rentebesluit dat men juist sneller gaat taperen en de dot plot gaf zelfs drie renteverhogingen in 2022 aan.

De Bank of England was beide centrale banken voor en verraste de markten donderdag met een renteverhoging van 15 basispunten naar 0,25 procent. De Bank of England heeft zich daarmee een havik getoond, vindt beleggingsstrateeg Jorn Veeneman van Van Lanschot Kempen. En met acht van de negen bankiers die voor een renteverhoging stemden, sprak Veeneman van een min of meer eensgezind beleidscomité.

Lagarde benadrukte in haar persconferentie dat het moeilijk is om de eurozone te vergelijken met de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Alle drie bevinden zich in verschillende fases van de economische cyclus en komen ook van een ander startpunt.

“Men kan niet aannemen dat als er iets bij de Fed gebeurt, dat de ECB dit ook doet”, vindt Lagarde.

Volgens senior beleggingsstrateeg Joost van Leenders van Van Lanschot Kempen heeft de ECB een moeilijker besluit te nemen dan de collega’s van de Fed. De economische groei is daar sterk, de inflatie hoog en breed gedragen en de arbeidsmarkt krap.

“Het plaatje in de eurozone ligt genuanceerder. Ook hier is de inflatie fors opgelopen, maar dat komt voor de helft door hogere voedsel- en energieprijzen, waar de ECB geen controle over heeft. De loondruk is gematigd en de groei staat onder druk richting het eind van het jaar door de delta en omikronvariant, coronamaatregelen en problemen in de aanvoerketen”, aldus Van Leenders.

Lagarde onderstreepte in haar toelichting dat de onzekerheid vraagt om flexibiliteit in het monetaire beleid. Volgens haar werden de donderdag aangekondigde maatregelen door een meerderheid van het bestuur van de ECB gesteund, maar waren sommige beleidsmakers het niet eens met een aantal van de maatregelen.