Toegang tot al onze analyses en koopstips? Word abonnee
AEX
AMX
BEL20
NAS100
US30
Bekijk realtime koersen

Overmoed

Overmoed
17 dec 2002 om 19:43

Deze eigenschap komt voort uit een te grote hoeveelheid zelfvertrouwen. Overmoed zorgt ervoor dat de belegger niet meer rationeel omgaat met zijn beleggingsbeslissingen, maar vaak juist blind vertrouwen heeft in een zeer gunstige uitpak van zijn beslissingen. Tot het punt waarop de belegger het verwachte rendement en zijn eigen handelen veel hoger inschat dan dat zij in realiteit is. De belegger gaat zich met steeds grotere bedragen aan steeds risicovollere transacties wagen.

Een opmerkelijk kenmerk van overmoed is dat zij voornamelijk voorkomt bij mannen, de eigenschap is genetisch bepaald. De hersenen van de man sturen overmoedsignalen uit waardoor hij risicovollere zaken aandurft, in plaats van zich te houden aan veilige acties welke waarschijnlijk ook een bevredigende uitkomst zouden hebben.

Een onderzoek dat overmoed onder een bevolkingsgroep goed aangeeft, is een enquête welke is gehouden onder Amerikaanse studenten. In dit onderzoek wordt de studenten de vraag voorgelegd hoe het zit met hun rijvaardigheid. Resultaat van het onderzoek is dat 82% van de ondervraagden denkt tot de top 30% beste autorijders te behoren (van Zeijl, 2001).

Wanneer we gaan kijken hoe de eigenschap overmoed zich uit in de praktijk, stuiten we direct op een vrij bekend verschijnsel, de rogue traders. Zij zijn de vereenzelving van overmoed in beleggen. De definitie van een rogue trader: een trader welke een aantal grote verliesgevende transacties heeft verricht, en daarna de interne regels heeft overtreden om op deze wijze te trachten de fouten weer goed te maken. Het bekendste voorbeeld is natuurlijk Nick Leeson, die eigenhandig de Barings Bank het faillissement in hielp.

Nick Leeson probeerde namelijk de Japanse aandelenmarkt te beïnvloeden door zeer grote transacties uit te voeren. Hiermee dacht hij de koersen van bepaalde fondsen te kunnen sturen, en hiermee indirect de index. Dit is een lange tijd zeer voortvarend gegaan waardoor de overmoed er bij Nick Leeson langzaam insloop. Toen de er een aardbeving in Japan kwam, stortte de markt in. Hier had Leeson geen rekening mee gehouden, maar hij was overtuigd van zijn kunnen de markt wederom in zijn voordeel te kunnen beïnvloeden. Dit is hem uiteindelijk niet gelukt; dit heeft zoals alom bekend de Barings Bank de kop gekost.

Vaak gaat de eigenschap overmoed gepaard met machogedrag. Beleggers hebben na het behalen van een aantal successen de neiging zich onoverwinnelijk te gaan voelen. Zij zijn er van overtuigd dat louter voorspoed hen wacht in het beleggen. Een bizar voorbeeld hiervan vond plaats op de optiebeurs een aantal jaren geleden. Een aantal market makers van verschillende banken waren gezamenlijk gaan lunchen en zaten tegen elkaar op te scheppen dat zij de markt konden maken en breken. Het gevolg was een transactie waarbij een van de handelaren 10.000 futures long ging, en de wederpartij 10.000 futures short. De waarde van deze transactie was dus: 10 000 * stand van de AEX ( toen 1000) * standaard grootte van het contract (NLG 100) = NLG 1 miljard (EUR 453 miljoen). Dit alles hield in dat bij iedere procent daling van de AEX degene aan de verkeerde kant van het contract NLG 10 miljoen (EUR 4,54 miljoen) moet betalen. Bekend is dat een market maker een garantiekapitaal van slecht 2 miljoen gulden tot zijn beschikking had, oftewel een schommeling in de AEX van 0,2 procent is al genoeg dit te verdampen. Bij een iets grotere schommeling zou hij dus een aantal andere partijen mee moeten sleuren in zijn verlies.

Beschouwend kan er geconcludeerd worden dat overmoed over het algemeen geen gunstige eigenschap voor een belegger is. De belegger laat het gezonde, overwegende verstand los doordat hij een aantal successen heeft gehad. Vaak leidt dit tot roekeloos gedrag waarbij de omvang en het risico van de transacties buiten proporties treedt.

Dit is deel 1 van een 7-delige serie over psychologie en beleggen. Volgende keer meer hierover…

Ben Butot

Wil je direct op de hoogte zijn van het laatste beursnieuws?

Schrijf je nu in voor onze gratis nieuwsbrief en mis niks!

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.