Volgende doel bereikt
De vrije val in de AEX werd in de afgelopen dagen verder voortgezet. De dagelijkse beweeglijkheid bleef daarbij enorm hoog waarbij gisteren de volgende neerwaartse koersdoelen werden behaald.
242 punten daling in 4 weken tijd, een terugval van ruim 38%
Als we kijken naar de gehele neerwaartse beweging die in slechts 4 weken tijd werd behaald, dan is deze enorm groot. Op 17 februari werd een hogere jaartop bij 632,10 op de borden gezet. Gisteren werd een intraday-bodem geplaatst bij 389,60. Dit betekent dat er in een zeer kort tijdsbestek een daling plaatsvond van 242 punten, ofwel ruim 38%. Hiermee werd mijn 1e langetermijnkoersdoel, de zone 400- 410, ruimschoots behaald en mijn 2e koersdoel bij 380 bijna getest. Een enorme daling in een zeer kort tijdsbestek. We moeten terug naar eind 2008 om een dergelijke vrije val te zien in de markt. Maar ook toen vond die daling niet in zo’n kort tijdsbestek plaats. Ik acht de kans op een verdere daling nog steeds realistisch, waarbij een volgend doel (onder de 380) bij 340 is te vinden. Kijken we naar de gehele en bijna 10 jaar durende voormalige bullmarkt sinds begin 2009 en we passen de Fibonacci-techniek toe, dan zien we dat het 50%-niveau gisteren werd gebroken rond de 415. Het laatste belangrijke retracementniveau van 61,8% is bij 360 te vinden. Dit betekent dat we in 1 maand tijd de helft van de lange en voormalige bullmarkt (sinds 2009) al hebben gecorrigeerd, een enorme terugval. Eind vorige week gaf ik aan dat een tijdelijke herstelbeweging reeel was na deze vrije val. Een dergelijke herstelbeweging zou uiteindelijk ook voor een duidelijke en 1e lagere top in deze bearmarkt kunnen zorgen. Ondanks een 1-daagse intraday herstelbeweging, bleef een tijdelijke herstelbeweging tot op heden uit. De AEX veerde afgelopen vrijdag nog wel op tot aan de 467, maar viel daarna weer net zo hard terug. Als we kijken naar de afgelopen 2 dagen dan is een extreme beweeglijkheid te zien van bijna 80 punten tussen de top en de bodem van die 2 handelsdagen.
Visie technische analyse:
| korte termijn | lange termijn | steunniveaus | weerstandniveaus |
| Short | Short | 415 / 410 – 400 / 389 / 380 | 425 / 467 / 472 / 482 |
Grafiek AEX-index op dagbasis
Bron: Reuters Metastock XVII, 16 maart 2020, Zie ook onze uitleg van technische begrippen
Startsein van een tijdelijke herstelbeweging? Zware oversold conditie in de AEX en enorme afstand tot het 200-daags gemiddelde.
Anderhalf jaar geleden werd de bijna 10 jaar durende bullmarkt neerwaarts gebroken. Destijds werd in december een dieptepunt op de borden gezet bij 472, wat het startsein was van een krachtige opgaande beweging tot aan de 632 eerder dit jaar. Ik gaf al langere tijd aan dat deze beweging geen vervolg was van de eerdere bullmarkt danwel een nieuwe bullmarkt. We zagen begin dit jaar al veel signalen die aangaven dat deze opgaande beweging in de eindfase zat. Zo was de euforie onder beleggers en analisten weer zeer hoog opgelopen waarbij koersdoelen zeer fors werden opgehoogd. Ook werd een steeds steilere versnellingsfase ingezet, een zogenoemde blow-off beweging. Verder was al maandenlang negatieve divergentie te zien in de markt, waarbij de technische indicatoren lagere toppen maakten. De intermarktindicatoren gaven ook zeer tegenstrijdige signalen af (zoals de rente, goud en olieprijs). Uiteindelijk werden grote toppatronen gevormd. Zo werd op de weekgrafiek een dark cloud cover gevormd en op de maandgrafiek een bearish engulfing. Ook werd een grote stijgende wig neerwaarts gebroken en uiteindelijk ook alle opgaande bodemlijnen, dit was de start van een krachtige neerwaartse beweging. De snelheid hiervan verbaast natuurlijk wel. Ook had ik een test van mijn 2 jaar geleden afgegeven koersdoel (410) niet zo snel verwacht. De extreme vrije val lijkt wel in de eindfase te zitten. Dit neemt niet weg dat mijn langetermijnvisie neerwaarts gericht blijft en nog lagere koersen in de komende maanden verwacht mogen worden. Toch is een herstelbeweging realistisch. Als we kijken naar de technische indicatoren dan zien we ‘oversold’ niveaus die we in de afgelopen 100 jaar niet veel hebben gezien. Ook zou een herstelbeweging kunnen zorgen voor de vorming van een lagere top zodat een dalende trend (in plaats van een vrije val) duidelijker wordt. Verder werden in de afgelopen weken een vijftal gaps gevormd, waarbij de laatste van gisteren een ‘exhausting’ gap lijkt te zijn. Dit geeft naar mijn mening aan dat de kans reeel is dat voor de komende periode een tijdelijk bodem is gevormd en de kans op een herstelbeweging groot is. Als laatste is de afstand tussen de koers en het 200-daags gemiddelde extreem groot. Een vuistregel is dat indien de afstand tussen de 10% en 15% ligt tussen de koers en het 200-daags gemiddelde een tegenreactie mag worden verwacht. Dit gemiddelde ligt momenteel rond de 575 waardoor de afstand ongekend groot is geworden. Wel zal binnen enkele dagen een dead cross plaatsvinden tussen en 50- en 200-daags gemiddelde.
Tot waar kan een tijdelijk herstel plaatsvinden?
Alle trends blijven neerwaarts gericht en mijn volgende neerwaartse doelen liggen bij 380 en 340. Dit zijn niveaus die in de komende tijd al behaald kunnen worden. Een herstelbeweging zal enige tijd kunnen duren, maar in deze markt zal het tijdsbestek beperkt kunnen zijn. De gisteren gevormde gap tussen de 421 en 425 is relatief klein en een opvulling hiervan kan een krachtig verder herstel in gaan zetten. De vierde neerwaartse gap ligt tussen de 467 en 482. Ook deze gap kan mogelijk gesloten worden tijdens een herstelbeweging. Een ander opwaarts richtpunt ligt bij het 38,2% Fibonacci-retracementniveau van deze daling, dit niveau ligt ook bij de 482. Een slotkoers hierboven zet de weg open naar het 50% niveau en de onderkant van de 3e neerwaartse gap rond de 510. Er is dus zeker veel opwaartse ruimte voor een herstelbeweging, maar in deze zeer krachtige vrije val is het natuurlijk onmogelijk te zeggen tot hoever een eventuele herstelbeweging kan plaatsvinden. Ik acht de kans op een herstel in de komende week overigens wel realistisch. Zodra de AEX echter onder de zone 400 – 410 sluit, mag opnieuw een aanval worden verwacht op het volgende neerwaartse doel bij 380 tot zelfs de 340. Ondanks dat deze niveaus naar mijn behaald kunnen worden, is het de vraag of deze beweging nu al zal plaatsvinden of na een krachtig maar tijdelijk herstel.
Grafiek AEX op weekbasis
Bron: Reuters Metastock XVII, 16 maart 2020
Grafiek technische indicatoren AEX op dagbasis
Bron: Reuters Metastock XVII, 16 maart 2020
Technische analyse maakt deel uit van de risicoanalyse van het ING Investment Office
Risicobarometer ING Investment Office
| Signaal | = | ||
| Macro-economie | =/- | Negatieve gevolgen virusuitbraak worden komende maanden pas echt zichtbaar | |
| Liquiditeit/ rente | ++ | Centrale banken draaien de geldkraan vol open | |
| Waardering | =/+ | ‘Veilige’ beleggingen hooggewaardeerd, aandelen aantrekkelijker geworden | |
| Sentiment¹ | – | Negatief sentiment op aandelen-, obligatie- en valutamarkten | |
| Technische analyse² | – | Steunniveaus gebroken, verschillende signalen op ‘oversold’ |
1 Contra-indicator, zeer negatief sentiment kan beoordeeld worden als positief.
² Technische analyse (TA) is een manier om de koersontwikkeling op financiële markten te voorspellen en is één van de signalen die onze risicobarometer stuurt. Alle signalen (waaronder het TA-signaal) worden onafhankelijk van elkaar bepaald en opgeteld tot één (totaal) risicosignaal. Dit signaal is bepalend voor onze tactische assetallocatie.
| Disclaimer Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld door Bas Heijink, technisch analyst, en is en uitgebracht en voor het eerst verspreid op dinsdag 17 maart 2020 om 09:42 door het ING Investment Office, onderdeel van ING Bank N.V. Voor het opstellen van deze beleggingsaanbeveling is gebruik gemaakt van de volgende wezenlijke informatiebronnen: BofA Securities, Goldman Sachs, Bloomberg, CreditSights, Standard & Poor’s, Moody’s, Fitch, ING FM, Citi, J.P. Morgan, Thomson Reuters Datastream, Sustainalytics, UBS en/of Reuters Metastock. Deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd op de volgende waarderingsgrondslagen, methoden en aannames: koerswinstverhouding, koersboekwaardeverhouding en/of net asset value (NAV). Voor deze beleggingsaanbeveling zijn geen beschermde modellen gebruikt. Een beschrijving van het ING-beleid ten aanzien van informatiebarrières en belangenverstrengeling kunt u hier vinden. Tenzij anders vermeld, zal ING Bank N.V. de beleggingsaanbeveling niet actualiseren. Ontwikkelingen die zich na het opstellen van deze beleggingsaanbeveling hebben voorgedaan, kunnen van invloed zijn op de juistheid van de aannames waarop deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd. Beleggingsaanbevelingen worden over het algemeen 2 tot 4 keer per jaar herzien. Deze beleggingsaanbeveling behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren en vormt geen uitnodiging tot het aangaan van welke overeenkomst of verbintenis dan ook. Deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd op aannames en vormt geen garantie voor een bepaalde ontwikkeling of resultaat. Aan deze beleggingsaanbeveling kunnen geen rechten worden ontleend. Beslissingen op basis van deze beleggingsaanbeveling zijn voor uw eigen rekening en risico. Noch ING Bank N.V. noch ING Groep N.V. noch enige andere rechtspersoon die tot de ING Groep behoort, aanvaardt aansprakelijkheid voor enige schade in welke mate dan ook die voortvloeit uit het gebruik van bovenstaande beleggingsaanbeveling of de daarin opgenomen informatie. Beleggen brengt risico’s en kosten met zich mee. U kunt uw inleg of een deel ervan verliezen. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. ING Bank N.V. is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934, respectievelijk de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, en evenmin in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika (hierna tezamen: ‘Amerikaanse beleggingswetgeving’). Deze beleggingsaanbeveling is niet gericht tot en niet bestemd voor ‘U.S. Persons’ in de zin van de Amerikaanse beleggingswetgeving. Kopieën hiervan mogen niet worden verzonden of worden meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan U.S. Persons. ING Bank N.V. is statutair gevestigd te Amsterdam, handelsregister nr. 33031431 Amsterdam en staat onder toezicht van Autoriteit Financiële Markten AFM. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Alle rechten voorbehouden. Deze beleggingsaanbeveling mag niet worden verveelvoudigd, gekopieerd, gepubliceerd, opgeslagen, aangepast of gebruikt in welke vorm dan ook, online of offline, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ING Bank N.V. ©2019 ING Bank N.V., Amsterdam. |
Meer weten over technische analyse?
Zie onze uitleg van technische begrippen.
