TA AEX: Overshoot of voorzetting?

Op de eerste handelsdag van het nieuwe jaar werd de voormalige jaartop van 2020 intraday gebroken. Wordt de opwaartse kortetermijntrend voortgezet of is er sprake van een tijdelijke overshoot?

Intraday doorbraak boven de jaartop uit 2020 bij 632

Het jaar 2020 kan de boeken in als zeer volatiel jaar. In de eerste weken van dat jaar zagen we een krachtig vervolg van de eind 2018 ingezette opgaande beweging, een zogenoemde blow-off beweging die eindigde in februari met een top bij 632. Met de vorming van een groot toppatroon op de weekgrafiek (dark cloud cover) werd direct na deze top een enorme vrije val ingezet. Deze duurde ongeveer 4 weken en zorgde voor een daling van 240 punten tot bijna mijn 2^e neerwaartse koersdoel. Hij vormde een bodem bij 389. Hier werden duidelijke bodempatronen gevormd, zoals een extreme oversoldconditie in de technische indicatoren en een extreme afstand tussen de koers en het 200-daags gemiddelde. Dat was het punt waarna een krachtig herstel mocht worden verwacht, een herstel dat uiteindelijk aanzienlijk krachtiger bleek te zijn dan ik had verwacht. In de maanden juni tot en met november zagen we een zijwaartse fase in de AEX waarbij de neerwaartse druk steeds verder werd opgevoerd. Toch werd de belangrijke zone bij 528 – 530 niet structureel neerwaarts gebroken waarna in november een nieuwe opgaande beweging werd ingezet die op 9 november met een forse opwaartse gap zorgde voor een opwaartse uitbraak. Dit betekende dat de herstelbeweging nieuwe leven werd ingeblazen waarbij op de 1^e handelsdag van dit jaar de voormalige jaartop van 2020 (bij 632) intraday werd gebroken. We zien daarbij veel overeenkomsten met de blow-off beweging die begin vorig jaar plaatsvond. De kans is naar mijn mening dus nog steeds groot dat we in de laatste fase van de enorme herstelbeweging zijn aanbeland voordat de neerwaartse weg in het langere technische beeld wordt vervolgd. In het langetermijnbeeld is er namelijk nog steeds sprake van een neerwaartse tendens nadat eind 2018 al de 10 jaar durende bullmarkt werd beëindigd.

Visie technische analyse:

Grafiek AEX-index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XVII, 4 januari 2021, Zie ook onze uitleg van technische begrippen

Nieuwe opgaande bodemlijn bij 581,50 te vinden op de logaritmische weekgrafiek die onderdeel is van grote stijgende wig
Eind oktober werd een bodem op de borden gezet bij 528, de daaropvolgende doorbraak boven de eerdere top van juli (587) zorgde voor de vorming van een nieuwe stijgende bodemlijn vanaf de jaarbodem van maart. Deze opgaande bodemlijn op de logaritmische weekgrafiek loopt langs de bodems van 389 en 528 en is momenteel te vinden bij 581,50. Wekelijks loopt deze opgaande bodemlijn ongeveer 4,5 indexpunt op waardoor hij aan het einde van deze maand al rond de 600 punten zal komen te liggen. Pas een neerwaartse doorbraak onder deze opgaande bodemlijn zal in het langere termijnbeeld zorgen voor een duidelijke verzwakking en de start van een verdere neerwaartse beweging in de daaropvolgende periode. In dat scenario zal ook pas bevestiging worden gegeven aan de vorming van een belangrijke top in het langetermijnbeeld. Deze opgaande bodemlijn maakt overigens ook deel uit van een grote stijgende wig in het middellangetermijnbeeld. Bij een dergelijk patroon stijgen de bodems sneller dan de toppen. Ook vanuit dit patroon moet de genoemde opgaande bodemlijn worden gebroken om het potentiële toppatroon te activeren. Onder deze opgaande bodemlijn ontstaat er neerwaartse ruimte richting de zone 528 – 530 en de zone 490 – 500. Dit zijn de neerwaartse doelen voor het komende half jaar. Als we overigens kijken naar de langetermijngrafiek dan zien we niet alleen een overeenkomst met de blow-off beweging die begin 2019 plaatsvond, maar ook overeenkomsten met de topvormingsprocessen die in 2000 en 2007 plaatsvonden. Ook zien we een vergelijking met de vorming van een tijdelijke hogere top na 1998. In al deze periodes werd een groot topvormingsproces afgerond waarna een krachtige en langdurige daling werd ingezet. Vanuit dat licht is de herstelbeweging ook te zien als terugtest naar een van de opgaande bodemlijnen van de voormalige en bijna 10 jaar durende bullmarkt vanaf 2009. Naar mijn mening passen de bewegingen van 2020 dan ook nog steeds in het beeld van een bearmarkt en is er geen sprake van een nieuwe langdurige nieuwe bullmarkt na de forse daling in het eerste kwartaal van 2019.

Genoeg risicosignalen en topvormingspatronen aanwezig, maar bevestiging is noodzakelijk voor een neerwaartse draai

Buiten de vorming van de grote stijgende wig, zien we meer negatieve signalen in de markt die wijzen op de aanstaande omkeer in het technische beeld. Zolang er echter geen duidelijke bevestiging wordt gegeven, blijft de kans aanwezig dat de blow-off beweging zal worden voortgezet naar hogere toppen. Na de top van 632 in februari vorig jaar zagen we gisteren op de eerste handelsdag van 2021 een verhoging van deze top naar 636,20. Boven de 632 zijn er verder maar weinig referentiepunten te vinden (weerstanden) waar de AEX een neerwaartse draai kan maken. We moeten dan ook zeer alert blijven tijdens deze blow-off periode op de vorming van toppatronen en een plotselinge krachtige neerwaartse draai in de markt. Als we een eerdere stijgende toppenlijn op de daggrafiek doortrekken, dan ontstaat er zelfs ruimte tot ongeveer de 651. We zagen gisteren echter al in meerdere indices de vorming van grote toppatronen, zoals een shooting star in de STOXX Europe 600 Index en grote bearish engulfing patronen in zowel de Nasdaq 100 als de S&P 500 index. Verder zien we ook opwaartse kracht in intermarktindicatoren als de euro-dollar en de goudprijs. Als we kijken naar de technische indicatoren RSI en MACD dan zien we nog steeds een situatie van negatieve divergentie. Dit betekent dat de hogere toppen in de AEX samenvallen met lagere toppen in deze technische indicatoren. Dit wijst niet op een krachtig opwaarts vervolg voor de komende weken. In het kortetermijnbeeld zien we verder ook de vorming van een stijgende wig over de afgelopen 2 weken. De bovenkant is bij 638 te vinden en de onderkant bij 630,50. Een doorbraak onder de opgaande bodemlijn zou een eerste verzwakking betekenen, maar om de topvorming te bevestigen in het kortetermijnbeeld moet de AEX onder de meest recente bodem breken van de afgelopen 2 weken en die ligt bij 602,60. Kortom; er zijn genoeg topvormingssignalen, maar een blow-off beweging kan nog zorgen voor een verdere stijging in de komende tijd. Toch moeten we zeer alert zijn op een plotselinge en krachtige draai.

Technische analyse maakt deel uit van de risicoanalyse van het ING Investment Office

¹ Contra-indicator, zeer negatief sentiment kan beoordeeld worden als positief.
² Technische analyse (TA) is een manier om de koersontwikkeling op financiële markten te voorspellen en is één van de signalen die onze risicobarometer stuurt. Alle signalen (waaronder het TA-signaal) worden onafhankelijk van elkaar bepaald en opgeteld tot één (totaal) risicosignaal. Dit signaal is bepalend voor onze tactische assetallocatie.

Meer weten over technische analyse?
Zie onze uitleg van technische begrippen.

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)