Stabiel financieel systeem
Wereldwijd noteren officiële renteniveaus van centrale banken rond de 0% of tenderen in die richting. Zelfs de FED lijkt weer van richting te gaan veranderen. Hoewel QE in een aantal landen is gestopt, zijn er nog voldoende landen die maandelijks nieuw geld creëren om de financiële markten te beïnvloeden. Naast het kopen van (staats)obligaties worden er door een aantal centrale banken o.a. ook enorme aandelenpakketten gekocht. Het is geen verrassing dat de geldhoeveelheid in veel landen continue toeneemt. Afgelopen week kwamen er uit China nieuwe cijfers dat de kredietverlening enorm is toegenomen op jaarbasis. Voor velen is het financiële systeem, in zijn totale omvang, niet (meer) te doorgronden. Wat overigens ook geldt voor veel professionals en zelfs voor centrale bankiers, die denken dat wij op het goede pad zitten. De werkloosheid is laag en aandelen beurzen hebben de wind weer in de rug. Toch zijn wij van mening dat in de afgelopen jaren het fundament van het financiële systeem steeds onstabieler is geworden. De handelsoorlog tussen de VS en China, maar ook tussen andere landen, is een uitwas die hier o.a. aan ten grondslag ligt. Maar ook de onrust in het Midden-Oosten, in Libië, Venezuela, Argentinië etc kunnen allemaal gelinkt worden aan het financiële systeem. Er is een continue interactie tussen ons financiële systeem, macro- economie, geopolitieke ontwikkelingen en sociaal-economische golven.
Een aantal beleggingen zien wij als indicator over hoe het met het vertrouwen is gesteld in ons financiële systeem. “Vertrouwen” is het woord waar veel om draait.
De belangrijkste indicator is wellicht de Amerikaanse dollar (zie bovenstaande grafiek). De dollar is de wereldreservevaluta. Sinds het einde van de Eerste Wereldoorlog heeft de dollar eigenlijk de rol van het Britse pond overgenomen. Na Bretton Woods (1944) werd dit officieel gemaakt. De dollar is nog steeds de belangrijkste valuta in de wereld en gezien de koersvorming ten opzichte van o.a. de euro, is zichtbaar dat de euro in een dalende trend beweegt (en de dollar dus in een opwaartse trend). Blijkbaar is het vertrouwen in de dollar nog steeds groot.
Hoewel het monetaire systeem van Bretton Woods begin jaren ’70 werd beëindigd, ontvangt de dollar een groot deel van zijn kracht via een pact met de olielanden (lees vooral Saoedi-Arabië). Officieel leven wij nog steeds in het tijdperk van de petrodollar. Vrijwel alle olie in de wereld wordt afgerekend in Amerikaanse dollars. Deze continue vraag naar dollars zorgt ervoor dat iedereen in de wereld direct of indirect niet om de dollar heen kan. Steeds meer signalen wijzen in de richting dat andere landen in de wereld af willen van deze koppeling tussen olie en dollar. Langzaam aan verliest de dollar haar kracht. Maar de recente stijging in de olieprijzen is zeker positief voor de vraag naar dollars.
Het huidige financiële systeem wordt gekenmerkt door de belangrijke rol van de banken. Sinds het begin van de 20ste eeuw hebben banken een steeds grotere rol gespeeld. Wij noemen banken wel de “rotondes” van ons financiële systeem. Vrijwel alle economische activiteiten wordt afgerekend met geld, en niet met ruilhandel zoals dat vroeger gebeurde. Voor al deze transacties gebruiken partijen bankrekeningen. Ook voor de kredietverlening en alle beleggingstransacties. Hoewel de grote ICT-bedrijven aan de stoelpoten van de banken zagen, verwachten wij dat de grote internationale banken een leidende rol zullen blijven vervullen. De bovenstaande grafieken tonen de koersontwikkeling van Europese (links) en Amerikaanse (rechts) banken aan. Het lijkt erop dat de banken hun neergaande trend aanvallen. Koersen bewegen weer boven het 200-daags voortschrijdend gemiddelde, een signaal dat banken aan de beterende hand zijn. Het vertrouwen in het “huidige” systeem lijkt hiermee weer toe te nemen.
Maar ook de grafiek van goud beweegt in een golden cross-fase. In het “oude” financiële systeem, tot en met Bretton Woods, speelde goud een centrale rol. Het geld, zoals de dollar, gulden, yen etc. was gedekt door goud. Wij denken dat goud opnieuw een centrale rol kan gaan vervullen in de toekomst. Het huidige geldexperiment, wat gestart is begin jaren ’70, lijkt uit de bocht te gaan vliegen. Een mogelijke vluchthaven is goud en in haar kielzog de andere edelmetalen.
Maar het zou ook zomaar kunnen zijn dat niet goud maar cryptovaluta het “nieuwe” geld wordt. De bitcoin is de meest bekende cryptovaluta. Nu denken wij dat centrale banken en overheden de functie van geld niet zullen overlaten aan de markt, maar zelf de regie zullen blijven houden. En waarbij bij voorkeur één centrale bank in de wereld waakt over de rechtvaardigheid en betrouwbaarheid van het financiële systeem. Een nieuwe wedloop van crypto’s zal tenslotte geen verbetering opleveren in het vertrouwen van ons financiële systeem. Één van de scenario’s die wij als oplossing zien voor betere en eerlijkere wereldverhoudingen is een financieel systeem onder leiding van één wereldbank. Die bepaalt de regels van de omvang van de geldhoeveelheid binnen de blockchain. Wij verwachten niet dat de bitcoin die wereldvaluta zal worden. Het zal eerder een soort SDR zijn, deze digitale munteenheid bestaat nu al en wordt uitgegeven door het IMF. Desalniettemin zal de transitie naar een nieuw financieel systeem, vanuit de lessen van de geschiedenis, niet zonder slag of stoot gaan geschieden.
Wat nu opvalt is dat zowel de dollar, de olieprijs, bankaandelen, de bitcoin en het goud bewegen in golden crosses of aan de goede kant van hun respectievelijke 200-daags voortschrijdende gemiddelden. Welk financieel systeem het ook gaat worden, het huidige of een nieuw, door het beleggen in de bovengenoemde beleggingen kun je een portefeuille beter toekomstbestendig maken.
