Onrust
Als je een dag het intensief het nieuws volgt, loopt je een forse kans op een depressie. Ik doe een vrij willekeurige greep uit wat de afgelopen weken voorbijkwam: Spanning tussen de VS en de rest van de wereld met betrekking tot de vrijhandel, problemen in de VS over vluchtelingen. Spanning in Europa over migranten, onrust rondom de Brexit en signalen dat de groeit terugloopt. De ECB kondigt aan dat er een einde gaat komen aan get opkoopprogramma. Daarnaast zijn er problemen in het Midden-Oosten. Het zijn allemaal factoren die zouden kunnen leiden tot een hevige koersreactie.
Wat we zien is dat het allemaal meevalt. Hoe kan dat nou toch? Ik denk dat we een onderscheid moeten maken langs twee assen. De eerste is of het om echt nieuws gaat of niet en de tweede is of er een reële impact op de economie is of niet.
Wat was er de afgelopen weken nu echt nieuws? Veel van de onrust hangt al langer in de lucht. Denk daarbij aan het conflict over de handelstarieven. Een echte handelsoorlog kan zeer bedreigend zijn. Dat is iets waarover alle partijen het eens zijn. Ik de praktijk blijkt dat de verschillende landen elkaar met verbaal geweld te lijf gaan, maar dat de echte maatregelen voorlopig even uitblijven. Het probleem in dit dossier is dat Trump op een zeer ongebruikelijke en nogal grofgebekte wijze probeert zijn punt te maken. Maar uiteindelijk blijft hij met zijn handen bij de rode knop weg. Het lijkt erg, maar de soep wordt niet zo heet gegeten. Iets vergelijkbaars zien we met Brexit. Het proces gaat door, maar ondertussen probeert iedereen de scherpe kanten er vanaf te slijpen. Het is niet nieuw en het is minder erg dan het leek.
Dat geldt ook voor he rentebeleid. Iedereen weet dat de rente vroeg of laat omhooggaat. De vraag is hoeveel en hoe snel. We zien dat de beleidsmaker hun uiterste best doen om het nieuws zorgvuldig te communiceren. Tot nu toe zijn er geen foute gemaakt. De ECB kondigt keurig aan wat ze zal doen en zorgt ervoor geen brokken te maken.
Als er een echt probleem is, dan is dat wel Italië. Het land heeft een schuld van 130% van het BBP, een stagnerende economie en een corrupt systeem. Het kan alleen maar lenen omdat de ECB steun geeft. Het zou zeer dom zijn als de Italianen uit de euro stapten. De nieuwe lire zou halveren ten opzichte van de euro en daardoor zouden de schulden van het land verdubbelen. Daardoor zou he land de paria van Europa worden. De regering lijkt tot inkeer te zijn gekomen, maar ik weet niet of de Italianen snappen dat ze iets aan hun problemen moeten doen. Uiteindelijk zullen ook de Noordelijke landen moeten inleveren. Dat zal een langdurig en lastig proces worden. De brand is geblust, maar er staan vaten benzine klaar om het vuur weer aan te wakkeren.
Samengevat: ja er is onrust, ja er zijn dreigingen maar ze zetten niet door en ze zijn minder erg dan we dachten. Daarmee zijn ze niet van tafel en die onrust werkt wel door op de markten. Voorlopig blijft de rente laag en weet de groei zich redelijk te handhaven.
Alle onrust over migranten en asielzoekers is vooral een menselijk drama. De echte economische dreiging is dat Europa zou desintegreren. Dat is nog niet aan de orde, maar er is wel een risico. Zeker is dat het klimaat op de markten niet zomers is, maar er is geen depressie in aantocht.
