Enorme gap
De afgelopen week testte de AEX de bodem van augustus vorig jaar bij 528,70. Vandaag breekt de AEX hier met een enorme gap onder en komt hiermee in de zone terecht die in december 2018 – februari 2019 op de borden stond.
1e langetermijndoel van 472 in zicht. Grotere terugval dan in 2018
De volgende enorme neerwaartse vrije val die vandaag optreedt in de aandelenmarkten met een dergelijke zeer grote neerwaartse openingsgap hebben we in de afgelopen jaren niet gezien. Als we kijken naar de gehele beweging van de afgelopen weken vanaf de jaartop bij 632 dan moeten we voor een dergelijke snelle en krachtige neerwaartse beweging terug naar de periode van 2007 – 2008. In die periode kende de AEX ook meerdere van deze snelle en krachtige neerwaartse bewegingen die de AEX uiteindelijk terugbrachten vanaf de 560-top tot net onder de 200 punten. De huidige beweging over de afgelopen weken zorgt inmiddels voor een daling van ongeveer 140 punten. Deze daling is hiermee groter dan de neerwaartse beweging die we in de 2e helft van 2018 zagen. Destijds viel de AEX ruim 100 punten terug tot aan de 472 punten. Hiermee werd toen ook het signaal gegeven dat de bijna 10 jaar durende bullmarkt sinds begin 2009 ten einde was gekomen. Het grote verschil met de daling van destijds is het tijdsaspect. In 2018 duurde deze neerwaartse beweging ongeveer 6 maanden. De huidige terugval vindt plaats in ongeveer een maand tijd. Ondanks de krachtige opwaartse beweging in 2019, met slechts 2 normale correcties, heb ik mijn langetermijnopinie steeds op Short gehouden. In de tweede helft van februari heb ik mijn kortetermijnopinie weer verlaagd van Neutral naar Short. We zagen in die periode een groot aantal topvormingssignalen die uiteindelijk het startsein waren voor de huidige terugval. Met de huidige neerwaartse versnelling, komt inmiddels weer de bodem van eind 2018 bij 472 in zicht.
Visie technische analyse:
| korte termijn | lange termijn | steunniveaus | weerstandniveaus |
| Short | Short | 472 / 465 / 458 / 438 | 494 / 510 / 516 / 528 – 529 |
Grafiek AEX-index op dagbasis
Bron: Reuters Metastock XVII, 6 maart 2020, Zie ook onze uitleg van technische begrippen
Herstelbewegingen zijn noodzakelijk voor contouren dalende tendens, let deze week op omkeerpatronen boven de 472
Vorige week zagen we nog een krachtige herstelbeweging van ruim 30 punten, die slechts enkele dagen duurde. De AEX steeg vanaf de 530 (eerste test van de augustus-bodem) tot ongeveer 562. Hiermee bleef de AEX onder een aantal belangrijke weerstandsniveaus. Hij bleef ook onder het eerste Fibonacci-retracementniveau tussen de jaartop en de bodem van vorige week bij 530. Dit retracementniveau lag rond de 569. Zolang de AEX hier niet boven wist te komen, mocht een snel en krachtig neerwaarts vervolg worden verwacht. Dit zorgt er echter wel voor dat er nog steeds sprake is van een vrije val beweging, zonder normale en langer durende herstelbeweging. Dergelijke herstelbeweging zijn namelijk nodig om de contouren van een dalende trend te vormen. De kans is naar mijn mening reeel dat binnenkort een langer durende herstelbeweging zal plaatsvinden voor de vorming van een eerste duidelijke lagere top. De vraag is alleen of deze herstelbeweging vanaf de huidige niveaus van vandaag zal starten of dat er eerst een verdere beweging richting de 472 zal plaatsvinden. Tot aan de 472 zijn er namelijk weinig noemenswaardige steunpunten meer te vinden. Deze 472 was in het langetermijnbeeld het eerste en zeer belangrijke richtpunt. Hieronder komt de volgende doelzone van 400 – 410 weer in beeld. Deze doelzone heb ik in de 2e helft van 2018 al aangegeven als langetermijn-richtzone. Toch werd deze richtzone voor een langere periode vooruitgeschoven door de zeer krachtige opgaande beweging die in 2019 plaatsvond. Belangrijk is verder ook dat alle indices meedoen aan deze vrije val beweging en ook allemaal zeer belangrijke neerwaartse doorbraken hebben laten zien. Hiermee wordt deze neerwaartse tendens dus ook breed gedragen. We hebben in de afgelopen maanden ook veel belangrijke risico-signalen gezien in de markt. Zo was het contraire signaal ‘euforie’ in de markt tot zeer hoge niveaus opgelopen en was er ook een lange periode van negatieve divergentie te zien met de technische indicatoren. Verder werden in de langetermijngrafieken belangrijke topsignalen gevormd. Zo werd in de weekgrafiek een dark cloud cover gevormd en in de maandgrafiek een bearish engulfing. Verder werden opgaande bodemlijnen van steeds verder stijgende versnellingen neerwaarts gebroken en zagen we in de weekgrafiek ook een neerwaartse uitbraak onder een gevormde en langere stijgende wig. Als laatste zagen we natuurlijk de tegenstrijdigheden in de intermarktindicatoren (goud, rente, olieprijs) die aangaven dat de kans op een verdere stijging van de aandelenmarkten niet samenviel met de bewegingen in deze intermarktindicatoren.
Test bodem 2018 bij 472. Na extreme vrije val een tijdelijk herstel voordat 472 wordt gebroken?
Als we overigens kijken naar de gemiddelden in de grafiek zien we een zeer snelle neerwaartse beweging in het 50-daags gemiddelde en een neerwaartse draai in het 200-daags gemiddelde. Door de bewegingen in de AEX zelf is de kans op een dead cross tussen deze gemiddelden in de maand maart realistisch als bevestiging van een neerwaartse draai in het langeretermijnbeeld. Waar liggen voor de komende tijd de belangrijkste niveaus? De eerste weerstanden liggen bij 494, de 510 en bij de drievoudige bodem van 516 die in de eerste maanden van 2018 werd gevormd (daarbij uitgaande van een opening die onder de 494 punten ligt). Daarboven ligt de zone 528 – 529. De AEX lijkt bij opening ook direct onder de laatste steunpunten tot aan de 472 te openen. Deze zijn te vinden bij de zone 493 – 494 en 500,50. De 472 is een zeer belangrijk steunpunt en we moeten vandaag bekijken of er een tijdelijke bodem gevormd kan worden (omkeerpatroon) waarna een herstelbeweging wordt ingezet in de komende tijd. Vooral als we ook kijken naar de zware oversold conditie van de technische indicatoren. De trend is en blijft echter neerwaarts gericht, maar de contouren van een dergelijke trend worden bepaald door de lagere toppen. Kijken we overigens naar de gehele beweging vanaf de 2016-bodem rond de 380 dan ligt het eerste (38,2%) retracementniveau ook rond de 472. Het volgende langetermijndoel ligt bij de zone 400 – 410.
Technische analyse maakt deel uit van de risicoanalyse van het ING Investment Office
| Risicobarometer ING Investment Office | |||
| Signaal | = | ||
| Macro-economie | = | Overwegend meevallende economische cijfers, vooral in de Verenigde Staten | |
| Liquiditeit/ rente | ++ | Centrale banken ‘draaien de geldkraan open’ | |
| Waardering | =/- | ‘veilige’ beleggingen hooggewaardeerd, aandelen rond 10-jaars hoogtepunt | |
| Sentiment¹ | = | Tegenstrijdige signalen van aandelen-, obligatie- en valutamarkten | |
| Technische analyse² | = | Weerstandniveaus gebroken, nadering ‘overbought’ gebied | |
1 Contra-indicator, zeer negatief sentiment kan beoordeeld worden als positief.
² Technische analyse (TA) is een manier om de koersontwikkeling op financiële markten te voorspellen en is één van de signalen die onze risicobarometer stuurt. Alle signalen (waaronder het TA-signaal) worden onafhankelijk van elkaar bepaald en opgeteld tot één (totaal) risicosignaal. Dit signaal is bepalend voor onze tactische assetallocatie.
| Disclaimer Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld door Bas Heijink, technisch analyst, en is en uitgebracht en voor het eerst verspreid op maandag 9 maart 2020 om 09:05 door het ING Investment Office, onderdeel van ING Bank N.V. Voor het opstellen van deze beleggingsaanbeveling is gebruik gemaakt van de volgende wezenlijke informatiebronnen: BofA Securities, Goldman Sachs, Bloomberg, CreditSights, Standard & Poor’s, Moody’s, Fitch, ING FM, Citi, J.P. Morgan, Thomson Reuters Datastream, Sustainalytics, UBS en/of Reuters Metastock. Deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd op de volgende waarderingsgrondslagen, methoden en aannames: koerswinstverhouding, koersboekwaardeverhouding en/of net asset value (NAV). Voor deze beleggingsaanbeveling zijn geen beschermde modellen gebruikt. Een beschrijving van het ING-beleid ten aanzien van informatiebarrières en belangenverstrengeling kunt u hier vinden. Tenzij anders vermeld, zal ING Bank N.V. de beleggingsaanbeveling niet actualiseren. Ontwikkelingen die zich na het opstellen van deze beleggingsaanbeveling hebben voorgedaan, kunnen van invloed zijn op de juistheid van de aannames waarop deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd. Beleggingsaanbevelingen worden over het algemeen 2 tot 4 keer per jaar herzien. Deze beleggingsaanbeveling behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren en vormt geen uitnodiging tot het aangaan van welke overeenkomst of verbintenis dan ook. Deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd op aannames en vormt geen garantie voor een bepaalde ontwikkeling of resultaat. Aan deze beleggingsaanbeveling kunnen geen rechten worden ontleend. Beslissingen op basis van deze beleggingsaanbeveling zijn voor uw eigen rekening en risico. Noch ING Bank N.V. noch ING Groep N.V. noch enige andere rechtspersoon die tot de ING Groep behoort, aanvaardt aansprakelijkheid voor enige schade in welke mate dan ook die voortvloeit uit het gebruik van bovenstaande beleggingsaanbeveling of de daarin opgenomen informatie. Beleggen brengt risico’s en kosten met zich mee. U kunt uw inleg of een deel ervan verliezen. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. ING Bank N.V. is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934, respectievelijk de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, en evenmin in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika (hierna tezamen: ‘Amerikaanse beleggingswetgeving’). Deze beleggingsaanbeveling is niet gericht tot en niet bestemd voor ‘U.S. Persons’ in de zin van de Amerikaanse beleggingswetgeving. Kopieën hiervan mogen niet worden verzonden of worden meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan U.S. Persons. ING Bank N.V. is statutair gevestigd te Amsterdam, handelsregister nr. 33031431 Amsterdam en staat onder toezicht van Autoriteit Financiële Markten AFM. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Alle rechten voorbehouden. Deze beleggingsaanbeveling mag niet worden verveelvoudigd, gekopieerd, gepubliceerd, opgeslagen, aangepast of gebruikt in welke vorm dan ook, online of offline, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ING Bank N.V. ©2019 ING Bank N.V., Amsterdam. |
Meer weten over technische analyse?
Zie onze uitleg van technische begrippen.
