Dubbele top in de AEX

We kruipen gestaag naar het einde van 2019. Voor de komende periode is de grote vraag of de huidige hoge niveaus in de aandelenmarkten verder zullen worden verhoogd, of dat de 3^e correctie van 2019 zal starten.

Een aantal indices hebben nieuwe hogere jaartoppen gevormd in de afgelopen week. Toch zijn er in de Europese aandelenmarkten en voorlopende indices als de DJ Transport Index nog geen hogere toppen te zien als we kijken naar de afgelopen 2 jaar. De Nasdaq 100 en de S&P 500 hebben hun all-time highs wel iets opgehoogd, maar is er nog geen sprake van een krachtige en structurele opwaartse beweging. De kans is daarmee aanwezig dat er slechts sprake is van een tijdelijke en laatste overshoot in de aandelenmarkten. Kijkend naar de AEX is er mogelijk nog ruimte naar de zone 600 – 610. Dan moet de AEX wel structureel boven de eerdere jaartop van 586,30 breken. Deze kans is aanwezig, maar we moeten alert zijn op een toppatroon in de komende tijd waarna alsnog een forse en 3^e correctie dit jaar kan starten. In het langeretermijnbeeld is er naar mijn mening in de meeste indices nog steeds sprake van een topvormingsproces waarbij een eventuele overshoot niet is uit te sluiten. Dit proces duurt inmiddels bijna 2 jaar (sinds januari 2018). Een enorm lang proces dat we in het verleden niet vaak hebben gezien. De eerdere en bijna 10 jaar durende bullmarkt werd in het laatste kwartaal van 2018 al beëindigd. Er kan dus geen sprake zijn van de voortzetting van deze voormalige bullmarkt. Ondanks de forse terugval van vorig jaar (naar 472) en de krachtige hertstelbeweging van dit jaar, is er naar mijn mening ook geen sprake van een nieuwe en langdurige bullmarkt in de AEX. Dit zien we onder andere ook in de intermarktindicatoren (valuta, goud, rente en olieprijs) die nog veelal tegenstrijdige signalen geven en zeker geen ondersteuning zijn van een nieuwe en structurele bullmarkt.

Visie technische analyse:

Bevestiging van een dubbele top onder de stijgende kortetermijnbodemlijn bij 569,70
Vanaf de bodem van 472 heeft er dit jaar een zeer krachtige opgaande trend plaatsgevonden waarbij in de afgelopen periode een hogere jaartop op de borden werd gezet. Vooral in de eerste vier maanden viel de opgaande beweging op zonder noemenswaardige terugvallen. Pas in de maand mei vond de eerste correctie plaats waarbij de AEX terugviel vanaf de 572 naar 534,50. De 2^e correctie van 2019 startte bij de 586,30 en zorgde voor een terugval naar de 528,70. Hiermee werd ook de opgaande beweging langs de bodems van 472 en 534,50 neerwaarts gebroken. De huidige herstelbeweging vanaf de 528,70 is daarbij nog steeds te zien als terugtest naar de voormalige sinds eind vorig jaar stijgende bodemlijn. Er is pas een nieuwe stijgende bodemlijn te trekken langs de 472 en 528,70 zodra er een structurele beweging boven de 586,30 plaatsvindt. Deze kans is niet uit te sluiten waarna een verdere stijging kan plaatsvinden richting de 600 – 610. Toch acht ik de kans nog steeds reeel dat de huidige bewegingen zullen uitmonden in de komende tijd in een nieuwe en krachtige correctie. Pas onder de horizontale steun van 534,50 zal de volgende fase starten van een krachtige daling in het middellangetermijnbeeld. In de afgelopen dagen heeft de AEX geprobeerd de 586,30 te breken met een intraday-top bij 585,30. Opnieuw werd daar een toppatroon gevormd. Net als bij de 586,30 was er sprake van een bearish engulfing. Als we verder kijken naar de technische indicatoren dan zien we duidelijke negatieve divergentie. In de AEX is bij 585,30 – 586,30 een dubbele top gevormd terwijl de RSI en MACD lagere toppen vormen. Een beeld dat wijst op verkoopdruk rond de huidige hoge niveaus. Weerstanden liggen dus bij 585,30 – 586,30 waarboven weinig weerstand is te vinden tot de 600 – 610. Aan de onderkant ligt als eerste steunpunt de 573. Vlak daaronder ligt het oplopende 50-daags gemiddelde bij 569,70. Dit gemiddelde ligt ongeveer gelijk aan de nieuwe stijgende bodemlijn (langs de bodems van 528,30 en 553,80). Een slotkoers onder deze stijgende bodemlijn zou een eerste duidelijke verzwakking betekenen waarbij de kans groot is dat een nieuwe top is gezet en de neerwaartse weg richting de 553 en 528,70 kan worden ingezet. Zover is het nog niet, eerst maar eens bezien of er in de komende week sprake zal zijn van de voortzetting van het topvormingsscenario in het kortetermijnbeeld (zoals de dubbele top, de bearish engulfing en de negatieve divergentie).

10-jaars Duitse rente: dalende middellangetermijntrend sinds vorig jaar opwaarts gebroken, uitbodeming in de rente
Als we kijken naar een van de belangrijkste Europese rentes, dan zien we in het zeerlangetermijnbeeld nog steeds een dalende trend in de 10-jaars Duitse rente. Deze dalende langetermijntrend gaat terug naar een top rond de 9% in 1990. Deze dalende langetermijntoppenlijn is momenteel rond de 1,60% te vinden en ligt daarmee zeer ver weg van de huidige rentestand van -0,38%. Als we korter inzoomen zien we dat dit rentetarief eind vorig jaar nog rond de 0,60% was te vinden waarna hij terugviel tot de laagste stand van de afgelopen decennia. Afgelopen augustus werd uiteindelijk een dubbele bodem gevormd rond de -0,71%. Deze versnelling vond plaats nadat de eerdere bodem uit 2016 rond de -0,20% neerwaarts werd gebroken. Deze neerwaartse doorbraak en versnelling startte in april dit jaar. Na deze dubbele bodem in augustus werd een stijgende kortetermijntrend gestart. Voor het eerst in een jaar tijd werd een hogere bodem geplaatst rond de -0,60%. Belangrijker dan deze hogere bodem was het feit dat recent de dalende toppenlijn sinds oktober vorig jaar opwaarts werd gebroken. Dit zorgt in het korte en middellangetermijnbeeld voor een duidelijke verbetering. Deze voormalige dalende toppenlijn ligt nu rond de -0,45% waar ook een recente 1^e hogere kortetermijntop werd gevormd. Een terugtest naar dit uitbraakniveau is mogelijk in de komende tijd, maar de opwaartse draai lijkt voor de komende maanden wel voor een krachtige verdere stijging te kunnen zorgen. Eerste weerstand ligt bij -0,20%. Maar een verdere stijging in de komende maanden naar 0,06% tot zelfs niveaus rond de 0,50% – 0,60% zijn mogelijk.

Grafiek 10-jaars Duitse staatsrente op kwartaalbasis

Grafiek 10-jaars Duitse staatsrente op dagbasis

Technische analyse maakt deel uit van de risicoanalyse van het ING Investment Office

¹ Contra-indicator, zeer negatief sentiment kan beoordeeld worden als positief.
² Technische analyse (TA) is een manier om de koersontwikkeling op financiële markten te voorspellen en is één van de signalen die onze risicobarometer stuurt. Alle signalen (waaronder het TA-signaal) worden onafhankelijk

Meer weten over technische analyse?
Zie uitleg van technische begrippen van ING Investment Office

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)