Centrale banken creëren hemelse omgeving voor beleggers!
“A race to the bottom leads to a stairway to heaven”. Zo zou je de huidige financiële wereld kunnen omschrijven. Mondiaal is er een wedloop gaande die eindigt op de bodem. Rentepercentages van 0% gecreëerd door centrale banken. Via hun officiële rentetarieven en opkoopprogramma’s hebben zij een hemelse omgeving geschapen voor bedrijven en consumenten. Vrijwel gratis geld lenen zodat de passiva kant van de balans extreem goedkoop gefinancierd kan worden. Hoe minder rente er moet worden betaald op leningen, des te meer blijft er onderaan de streep over. Hoe lager de rente, des te meer spaarders zich genoodzaakt voelen om te investeren en consumeren. Een prima cocktail voor beleggers, waardoor de spreekwoordelijke ladder iedere dag verder wordt beklommen.
Maar de ladder naar de hemel is lang. Heel lang. Om het doel sneller te bereiken wordt de volgende “race to the bottom” ingezet. Wereldwijd gaan overheden over op plan B. De vennootschapsbelasting is nu de volgende drijfveer die beleggers verder in extase brengt waardoor zij de traptreden steeds minder voelen. Van de VS tot Europa en van China tot Japan is de vennootschapsbelasting (VPB c.q. corporate tax) het volgende doel om het wereldwijde bedrijfsleven een impuls te geven. Trump wil het VPB tarief verlagen naar 20%. En in ons nieuwe regeerakkoord gaat het tarief naar 16% over de eerste EUR 200.000 winst en 21% over het meerdere (is nu respectievelijk 20% en 25%). Mondiaal wordt er gesproken over het verlagen van de vennootschapsbelasting. Want wie niet meedoet aan deze nieuwe wedloop, verliest zijn positie als vestigingsland van de grote multinationals.
De strijd lijkt nu ingezet te worden op een mondiaal VPB-tarief van ca. 20%, maar dit is hoogstwaarschijnlijk maar een tussenstation. Na een rente van circa 0% wordt wellicht de volgende stap in de toekomst een vpb-tarief van bijna 0%. De race to the bottom lijkt ook hier begonnen en is eigenlijk al een paar jaar gaande (zie bovenstaande afbeeldingen).
Trump en zijn regering willen fors gaan snijden in het vennootschapsbelastingtarief. Van de huidige 35% (inderdaad hoog) in één klap naar 20%. Een enorme prikkel voor het Amerikaanse bedrijfsleven. Netto na belastingen blijft er zo 15% meer over! Een mooi douceurtje voor o.a. aandeelhouders zo moeten beleggers redeneren. Er zijn nog nauwelijks negatieve beursdagen dit jaar. Deze nieuwe wedloop wordt verdisconteerd in de beurskoersen.
De rente daalt steeds verder waardoor rentelasten op hypotheken en achtergestelde leningen dalen. Maar ook op de rekening-courant krediet. Daarentegen is de renteopbrengst op overtollige liquiditeiten ook dalende. Voor veel ondernemingen die ruim in de cash-middelen zitten is dit vaak een reden om eigen aandelen terug te kopen of meer dividend uit te keren. Allemaal goed voor aandeelhouders in het bedrijf.
Voor de winst- & verliesrekening is de uitwerking van de lage rente en dalende belastingen in het onderstaande voorbeeld direct duidelijk. Minder rentekosten en lagere belastingtarieven zorgen voor een hoger netto bedrijfsresultaat. Meer winst betekent meer geld voor o.a. de aandeelhouders. Het “stairway to heaven”-gevoel van beleggers is dan ook begrijpelijk. Op allerlei manieren krijgen de aandeelhouders stimulansen toegeworpen, zonder dat de omzet hoeft te stijgen en ervan uitgaand dat de overige kosten gelijk blijven.
Het is wel belangrijk dat die belastingverlagingen er komen. In de VS heerst de angst dat Trump geen akkoord krijgt voor zijn belastinghervormingen. De minister van financiën, Steven Mnuchin, waarschuwde deze week dat als er geen akkoord komt de aandelenbeurzen zullen corrigeren. Beleggers hebben de VPB-verlaging al deels ingeprijsd. Als de verlaging wel door het Congres komt, dan zullen nog meer koersstijgingen volgen. Mnuchin speelt in op de emoties van de congresleden. Willen zijn een (forse) beurscorrectie op hun geweten hebben? Samen met Trump wijst de minister van financiën op de positieve effecten voor de middenklasse.
Maar net als een aantal Democraten en Republikeinen ben ik sceptisch over de positieve vertaling van het hele verhaal. Ik denk overigens dat de VPB-verlaging er wel gaat komen. In lijn met de tarieven in de rest van de wereld is het logisch dat er een wijziging moet komen. Maar of deze daling zal resulteren in enkel positieve effecten is zeer de vraag. De overheidsbegroting zal verder negatief worden als er geen andere belastingopbrengsten en/of lagere overheidsuitgaven tegenover staan. Het afschaffen/aanpassen van Obamacare is één van de punten waar compensatie wordt gezocht.
Daarnaast is het belangrijkste thema wat op de achtergrond speelt het verschil tussen arm en rijk. De daling van de rente is de afgelopen jaren vooral ten goede gekomen aan beleggers (de rijken). De armen hebben immers geen beleggingsportefeuille. Een verlaging van het VPB-tarief lijkt weer voornamelijk een positief effect voor de aandeelhouder. Tenzij de bedrijven de hogere winsten ook gaan gebruiken om de salarissen van werknemers te verhogen. Want de afgelopen jaren is de salarisgroei gematigd gebleven ondanks dat de werkloosheidspercentages tot een laag niveau zijn gedaald. Trump heeft ook aangekondigd om de inkomstenbelasting tarieven te verlagen maar wellicht staan daar, evenals in Nederland, hogere btw tarieven tegenover. Als alle maatregelen van de afgelopen jaren te eenzijdig blijven vallen bij dezelfde groep, dan ontstaat er vroeg of laat een ontwrichting in de samenleving.
Als de lagere sociale klasse en een groot deel van de middenklasse niet voelbaar meeprofiteert, dan zal het populisme enkel maar verder toenemen. En als de inkomens van deze groepen niet of nauwelijks stijgen, hoe kunnen zij dan bijdragen aan meer economische groei? Nog meer lenen?
De huidige beursontwikkelingen zijn geheel begrijpelijk in het licht van de monetaire en fiscale wedloop. De race to the bottom van rente- en VPB-tarieven resulteert in een stairway to heaven voor beleggers. Consumenten en producenten zijn in hemelse sferen. Een gevoel wat is aangewakkerd door onbeperkt geld lenen tegen 0% rente en de schijn waarbij belastingtarieven ook richting de 0% gaan tenderen. Het lijkt de enige oplossing waardoor het huidige financieel systeem niet kopje onder gaat. Wat denkt u dat er zou gebeuren als de rente weer terug rond de 6% zou staan en de belastingtarieven op hetzelfde niveau als 20 jaar geleden?
Het huidige financiële systeem is verslaafd aan schulden. En om deze schuldenberg niet in te laten storten worden er allerlei maatregelen getroffen om de last dragelijk te maken. Maar huizenprijzen worden op deze manier onbetaalbaar voor de armen en de enige manier om schulden af te lossen is om langer door te werken. Behalve voor de goed gepositioneerden in de welvaartspiramide. Die worden door alle maatregelen geholpen om juist eerder te stoppen met werken. Het gevaar op een 2-deling in de maatschappij neemt steeds verder toe. En daar kunnen een lage rente en lagere belastingtarieven niet bij helpen. De stairway to heaven lijkt op weg naar de volgende toren van Babylon.
De Amerikaanse minister van financiën ziet het gevaar. Als het congres niet toestemt met de voorgenomen belastinghervormingen dan kan de spreekwoordelijke trap zomaar bezwijken. Er zit niets ander op dan om de race to the bottom verder te continueren.
