BERNARDS WEEKLY: Herkent u het land nog waar de citroenen bloeiden?

Terwijl Nederland bezig is om sneller kolencentrales te sluiten, heeft Italië een regeerakkoord, waarbij niet de vermindering van CO2 of staatschuld de prioriteit heeft, maar de vermindering van belasting, pensioenleeftijd en buitenlanders. En ook het invoeren van een basisinkomen (iets wat in Finland onlangs op kleine schaal al is mislukt).

Twee nieuwe partijen, de een anti-establishment (5 Sterren Beweging) en de andere nationalistisch xenofoob (Lega Nord), mogen het eens gaan proberen. Dit is slecht nieuws voor Italië en Europa. Zoveel als ik van dit land houd, zo donker zie ik de toekomst ervan. De Italianen zijn moe van jarenlange corruptie, vriendjespolitiek, gekonkel en het meten met twee of meerdere maten als het gaat om recht, belasting innen en gelijkheid van kansen en behandeling. Dé Italiaan bestaat natuurlijk ook niet, evenmin als dé Nederlander. De regio’s Aosta en Calabria, of Friuli en Sicilië verschillen meer van elkaar dan bijvoorbeeld Friesland en Beieren, en ze liggen ook nog eens verder uit elkaar. (Voor mij reden te pleiten voor de opheffing van de Europese natiestaat en een Europese Unie van regio’s te propageren. Maar dat terzijde). Echter de verrotte Italiaanse politiek, op landelijk, maar ook op regionaal en provinciaal niveau, heeft de mensen tot deze extremistisch partijen gebracht. En toch krijgt het land wat het verdient, zoals wij ooit jarenlang Balkenende als premier hadden. De individuele Italiaan is vriendelijk, goedlachs, attent en heeft een sterke mening. Die mening houdt echter vrijwel altijd in, dat de problemen door ‘de ander’ komen.

Veel Italianen zien wel de splinter in andermans oog, maar niet de balk in hun eigen oog. Zo werd ik ooit, in mijn periode dat ik in Italië woonde en werkte, van het vliegveld van Catania op Sicilië opgehaald, door een allervriendelijkste bankmedewerker, die mij naar het hoofdfiliaal zou brengen. Tijdens de rit, 10 jaar geleden, vertelde hij mij dat Italianen geen oog voor elkaar of de gemeenschap hebben en alleen met hun kortzichtige zelf bezig zijn. Terwijl hij mij vertelde dat men meer met de ‘ander’ rekening moest houden, parkeerde hij bij aankomst bij het filiaal de auto dwars over het trottoir met de bumper zo dicht tegen de muur, dat er geen oud omaatje, laat staan een moeder met kinderwagen nog langs kon.

Intussen is de beurs van Milaan, die het dit jaar beter heeft gedaan dan de andere Europese beurzen, deze week met 3,5% gezakt en steeg de ‘spread’ het verschil tussen de Duitse en Italiaanse 10-jaarsrente naar 1,65%, een 0,5% meer dan een maand geleden. Iedereen ziet dat het niet gaat werken, dat er andere maatregelen nodig zijn, maar de arme Italianen schieten zich weer in de eigen voet, en wie weet ook in die van Europa.

Zoals ik in een eerdere weekly heb laten weten, is het mijn vak om een trend waar te nemen en niet elke beweging als het begin van een trend te zien. Hoewel Italië altijd een veerkrachtig land is geweest en het ons vele mooie dingen heeft gebracht, van Alessi-schalen en Boretti keukens, tot Maserati’s en Luxottica-brillen tot Tiramisu en Parmigiano (vergelijk dat eens met Griekenland of Spanje), blijft het land zwakke instituten houden, met als resultaat 40.000 diepe gaten in alleen al de Romeinse wegen, matig onderwijs, een veelal falende rechtstaat met overmatige aanwezigheid van maffiose invloeden, en een staatsschuld die ondanks de hoogconjunctuur niet zakt onder de 130%. Wekelijks verschijnen er in Italiaanse kranten statistieken, die tonen dat Italië met een bepaald onderwerp op de 64^e of 107^eplaatst staat, tussen Zimbabwe en Eritrea, maar ver achter Rusland en Armenië. Italië is erg goed in het zichzelf omlaag praten en daar eindigt het dan ook. Waarom zou deze trend van de afgelopen 40 jaar gaan keren?

Ik heb ook begrip gekregen voor de noordelijke regio’s die proberen onder de belastingdruk uit te komen. Net als Nederlanders niet willen betalen aan de Grieken, willen de Noord-Italianen niet blijven betalen voor (het nog ergere) wanbeleid in het zuiden. Het land zit al zeker sinds de jaren 80 in een vicieuze cirkel, waar het niet uitkomt. En toch heeft het land als geheel, dankzij de mooie exportproducten, permanent een overschot op de betalingsbalans en komt er meer geld binnen dan dat eruit gaat. Het geld komt alleen niet in handen van de staat. De Italiaan geeft het in grote hoeveelheden uit in contanten bij de supermarkt, kledingwinkel en restaurants.  En daar hebben we meteen het probleem bij de runderhorens. De inkomensverschillen in Italië zijn van Engelse proporties. Veel Italianen zijn steenrijk en meer nog zijn straatarm, waardoor een gemiddelde Italiaan op papier ca. 70% van het inkomen van een Nederlander geniet. Je rijdt er óf in een oude Punto, óf in een dikke Range Rover. Welvaartsverdeling is er een beperkt begrip. En dat met een belastingdruk die met ca. 43% (in theorie) een stuk hoger is dan in Nederland. En dat land wil nu een basisinkomen gaan invoeren en de belastingdruk verlagen. Mama mia! Ik ben benieuwd wanneer deze elkaar wezensvreemde partijen alweer rollend over straat gaan.

Goed Pinksterweekend!

Bernard

Week 20

Akkoord over coalitieprogramma Italië staat

De Vijfsterrenbeweging (M5S) en de Lega zijn het definitief eens over een coalitieprogramma in Italië. Protestpartij M5S gaf het gezamenlijke programma vrijdag op hun website vrij. Partijleden moeten zich er nu online nog over uitspreken. Donderdag was het volgens bronnen bij de partijen al duidelijk dat Luigi Di Maio van M5S en voorman Matteo Salvini van de uiterst rechtse Lega het eens waren over een regeringsprogramma.

Een opvallend programmapunt is de invoering van een basisinkomen van 780 euro per maand. Het nieuwe regeerakkoord voorziet vooral in extra uitgaven in de sociale sector. Zo wordt 5 miljard euro uitgetrokken om de pensioenhervorming van 2011 terug te draaien. Italianen zullen na 41 jaar premiebetalingen met pensioen kunnen gaan. Ook gaan de belastingen omlaag en komt er een zogenaamde vlaktaks. Hoe Italië dat allemaal gaat betalen, met nu al een torenhoge staatsschuld, is onduidelijk. Over een uitstap uit de euro staat niets in het coalitieakkoord.

‘Repsol wil niet groeien met gas en olie’

Repsol heeft geen ambitie meer om te groeien in olie en gas. Daarmee zet het energiebedrijf een eerste stap in de wereldwijde overgang naar schonere energie, meldden ingewijden aan persbureau Bloomberg. Het Spaanse bedrijf zou de eerste energiereus zijn die een dergelijke stap aankondigt. Repsol doet zijn toekomstplannen volgende maand uit de doeken. Olie- en gaswinning zal daarbij tot maximaal de huidige niveau’s beperkt blijven. Verder wil het bedrijf zijn oliereserves verminderen. Op de aandeelhoudersvergadering vorige week wijdde bestuursvoorzitter Antonio Brufau van Repsol een aanzienlijk deel van zijn toespraak aan klimaatverandering. Hij bestempelde daarbij wind en zonne-energie als bijzonder competitief. Verder wordt elektrisch rijden deel van de activiteiten van Repsol, zo kondigde hij aan.

Belangrijke speler

Repsol is een belangrijke speler in de olie- en gasmarkt. Het bedrijf pompte in het eerste kwartaal van het jaar gemiddeld 727.000 vaten olie-equivalent op per dag. Dat is de grootste productie van het bedrijf sinds 2012. Het aandeel gas was 63 procent. Het bedrijf zoekt nog altijd naar nieuwe velden.Tegelijkertijd zet Repsol al stappen op de markt voor hernieuwbare energie.

OPEC: olie-overschot is bijna weggewerkt

De wereldwijde olievoorraden zijn dankzij het beleid van oliekartel OPEC en enkele andere grote olieproducenten, zoals Rusland, nagenoeg verdwenen. De voorraden in ontwikkelde landen lagen in maart 9 miljoen vaten boven het vijfjaarsgemiddelde. In januari 2017 was de voorraad nog 340 miljoen vaten boven dat gemiddelde.

OPEC-landen en enkele andere landen hebben al een aantal jaar de afspraak om de productie laag te houden. Doel was om de olievoorraden te laten slinken en daarmee de prijzen voor olie weer op te krikken na een eerdere vrije val.De olieprijzen stijgen ook door toegenomen geopolitieke spanningen in het Midden-Oosten en economische problemen in Venezuela. Onder meer de opzegging van het nucleaire akkoord met Iran door de Amerikaanse president Donald Trump kan voor problemen zorgen. Door sancties komt er mogelijk minder olie uit Iran op de wereldmarkt terecht. Olietekorten verwacht OPEC niet. De organisatie staat naar eigen zeggen ,,altijd klaar om de stabiliteit van de oliemarkt te garanderen”.

IEA: olievraag stijgt minder sterk in 2018

De wereldwijde vraag naar olie zal dit jaar minder sterk stijgen dan eerder gedacht omdat de hogere prijzen het verbruik afremmen. Dat schrijft het Internationaal Energieagentschap (IEA) in zijn rapport over de oliesector.

De olievraag zal dit jaar naar verwachting met 1,4 miljoen vaten per dag toenemen. Dat zijn 40.000 vaten minder dan eerder werd gedacht door het IEA, dat een totaal gebruik van 99,2 miljoen vaten per dag voor dit jaar voorspelt. De olieprijzen hebben het hoogste niveau in drie jaar bereikt vanwege de productiebeperking door oliekartel OPEC en Rusland, de economische crisis in Venezuela en de nieuwe sancties tegen Iran. De IEA denkt dat landen buiten de OPEC de productie sterker gaan verhogen, met name de Verenigde Staten.

,,De prijzen van ruwe olie zijn met bijna 75 procent gestegen sinds juni 2017. Het zou uitzonderlijk zijn als een dergelijke sterke prijssprong geen effect zou hebben op de vraag. De prijsstijging zal haar tol eisen”, aldus de in Parijs gevestigde organisatie in het maandrapport.

Conjunctuurbarometer VS verder omhoog

De vooruitzichten voor de Amerikaanse economie zijn in april opnieuw verbeterd. Dat stelde onderzoeksbureau Conference Board op basis van zijn index van leidende indicatoren. De conjunctuurbarometer steeg vorige maand met 0,4 procent, precies waar economen in doorsnee op hadden gerekend. In maart ging de index ook al met een herziene 0,4 procent omhoog.

Exportgroei zwakt af

Het volume van de goederenexport was in maart 3 procent groter dan in dezelfde maand een jaar geleden. De groei is daarmee kleiner dan in de voorgaande maanden, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

In maart groeide vooral de export van transportmiddelen, machines en apparaten. Het volume van de import was overigens eveneens 3 procent groter dan een jaar eerder. Dat de exportgroei afzwakt komt vaker voor, zegt CBS-econoom Peter Hein van Mulligen. Het is nog te vroeg om te zeggen of dit het begin is van een nieuwe trend. Volgens de zogenoemde exportradar van het statistiekbureau zijn de omstandigheden voor de export in mei wel minder gunstig dan in maart.

Groei uitzendwerk vlakt af

De vraag naar uitzendkrachten is de afgelopen weken gestegen, maar minder hard dan in de periode daarvoor. Uitzendkrachten werkten in periode 4 (week 13-16) 3 procent meer uren dan een jaar eerder, meldt brancheorganisatie ABU. In de voorgaande periode nam het aantal gewerkte uren in de uitzendbranche nog met 6 procent toe op jaarbasis.

Tesla verzekert zich van lithium voor accu’s

Tesla heeft een deal gesloten met een Australische producent van lithium (zie de prijsgrafiek hieronder), een belangrijke grondstof voor de accu’s die onder meer worden gebruikt in de elektrische auto’s van het bedrijf. Kidman Resources, zoals het mijnbouwbedrijf heet, begint echter pas in 2021 met de levering.  Lithium en onder meer kobalt zijn essentiële onderdelen bij de productie van batterijen. De vraag naar die stoffen is explosief gestegen door onder meer de opkomst van elektrische auto’s, en zal door de energietransitie nog verder toenemen. Tesla leunt vooral op lithium, dat iets minder schaars is dan kobalt. Dat Tesla al een deal sluit voor over drie jaar toont aan hoe belangrijke deze grondstoffen zijn voor de sector. De verwachting is dat de lithiumproductie de komende tien jaar moet verviervoudigen om aan de vraag van autofabrikanten te kunnen voldoen.

Moeder MediaMarkt lijdt groter verlies

Het Duitse moederbedrijf van MediaMarkt, Ceconomy, heeft het afgelopen kwartaal een groter verlies geleden dan een jaar eerder. Het retailconcern wijt dat voornamelijk aan een bijzondere waardevermindering van zijn belang in Metro. Operationeel ging het juist iets beter. Ceconomy noteerde voor de eerste drie maanden van dit jaar een verlies van 109 miljoen euro. In dezelfde periode vorig jaar was dat nog 1 miljoen euro. Het bedrijfsresultaat (ebitda) steeg daarentegen tot 97 miljoen euro, tegen 40 miljoen euro in dezelfde periode vorig jaar. De omzet van het concern bleef nagenoeg gelijk op een kleine 5,3 miljard euro. Ceconomy bestaat uit de retailketens die vorig jaar werden afgesplitst van Metro. Dat concern is onder meer het moederbedrijf van groothandelsketen Makro.

De week vooruit: welke invloedrijke cijfers worden de komende week gepubliceerd?

Bernard Janssen (bekijk profiel en disclaimer)