Bas Heijink: Tot hoever kan de AEX herstellen?

Tot hoever zal de huidige herstelbeweging reiken? Na de snelle en forsere daling sinds afgelopen vrijdag is de herstelbeweging ook krachtig. Toch verwacht ik dat de AEX op korte termijn een neerwaartse draai gaat maken.

De week van de twijfel, de week van de doji’s

Opvallend is de twijfel in de markt over het verdere verloop als we alleen kijken naar de candlestick-body’s. Een body is het brede gedeelte van een candlestick en geeft het verschil aan tussen de openingsprijs en de slotkoers van de betreffende dag. De afgelopen drie dagen werden steeds platte body’s op de borden gezet wat betekent dat de slotkoers dichtbij de openingskoers lag. Dit worden doji’s genoemd. De doji van dinsdag was daarbij een belangrijk bodempatroon, dit was namelijk een doji-hammer. Het dieptepunt van deze dag zorgde nog voor een nipte doorbraak onder de belangrijke sinds maart aanwezige horizontale steun van 506,20. Toch lag de slotkoers hier aanzienlijk boven en dus ongeveer gelijk met de openingskoers van die handelsdag. Ook was op deze handelsdag een geslaagde test te zien van het oplopende 200-daags gemiddelde en de onderkant van het steile en dalende zeerkortetermijntrendkanaal. Het is normaal dat een dergelijk zware steunzone niet ineens wordt gebroken. Ik acht de kans groot dat de AEX bezig is met de opbouw van neerwaartse kracht tijdens de huidige herstelbeweging om uiteindelijk structureel en neerwaarts door de 506,20 te breken. Hieronder ontstaat de volgende fase in de huidige maandenlange (sinds mei) correctieve fase.

Grafiek AEX-index op dagbasis

Alert zijn op toppatronen en de opvulling van de gap
Buiten de doji-hammer die bij een belangrijk steunpunt werd gevormd, werd er gisteren ook een klein island reversal patroon gevormd. Bij dit patroon werd maandag op dinsdag eerst een neerwaartse gap gevormd. Gisteren werd binnen de grenzen van deze neerwaartse gap weer een opwaartse gap gevormd. De doji-hammer van dinsdag heeft dus geen verbinding/overlapping met de andere omliggende dagen. Een groot deel van deze opwaartse gap van gisteren werd door de dag heen weer gesloten, maar het deel tussen 510,60 en 511,30 staat nog open. Zodra dit laatste deel van deze opwaartse gap wordt gesloten, lijkt een volgende top in de markt te zijn gezet. Voor de komende dagen moeten we bekijken tot hoever de huidige herstelbeweging zal reiken. We moeten daarbij ook zeer alert zijn op de vorming van nieuwe toppatronen in het zeerkortetermijnbeeld. De eerste weerstanden in de markt zijn nu te vinden bij de voormalige augustus-bodems van 515,45 en 516,10. Dit was de onderkant van een eerdere en al afgeronde dalende driehoek. Dit patroon startte bij de top van 533,20 en kenmerkt zich door dalende toppen en gelijke bodems. Vanuit dit patroon was een koersdoel te berekenen van ongeveer 498 punten.

Zal AEX nog onder de 500-puntenbreken? Ik verwacht van wel
In het middellangetermijnbeeld is er een groot topvormingsproces aan de gang dat naar mijn mening zal worden voorgezet in de komende tijd naar lagere koersen tot onder de 500 puntengrens van de AEX. Dit proces startte bij de jaartop van 537,80 waarna direct de sinds januari stijgende bodemlijn werd gebroken. Een belangrijk signaal was de vorming van een shooting star en een bearish engulfing op de maandgrafiek van de AEX. We moeten terug naar de belangrijke top in april 2015 om dergelijke toppatronen in de maandgrafiek te zien. Opvallend was dat ook in de weekgrafiek bij de 537,80 en bij de lagere top van 533,20 bij beide toppen een bearish engulfing patroon werd gevormd. Verder zien we veel gelijkenissen met de periode na april 2015. Ook toen lag de afstand tot aan het 200-daags gemiddelde op ruim 12% (een zeer risicovolle afstand) en vond eerst een beperkte correctie plaats in twee maanden tijd waarna de 1e lagere top werd teruggetest voordat de volgende correctieve beweging startte. Ook nu vond de 1e correctie in mei-juni plaats (van 537,80 tot 506,20) waarna een krachtige opleving tot net boven de 1e lagere top plaatsvond (533,20). Dit was toen een eendaagse overshoot. Hierna startte de volgende correctieve beweging die inmiddels heeft geleid tot de 2e correctie van 2017.

Geen veranderingen in het internationale negatieve technische beeld
Uiteindelijk moet deze correctieve fase zorgen voor een volgende belangrijke middellangetermijnbodem. Er lijkt verder nog een groot toppatroon in de afrondende fase te zitten, een groot sinds maart in ontwikkeling zijnde hoofd-schouderpatroon met de neklijn bij 506,20. Na de huidige opleving verwacht ik dat deze neklijn structureel neerwaarts gebroken zal worden. Zodra de genoemde gap (tot aan de 510,60) wordt opgevuld, acht ik de kans groot dat de druk op deze neklijn weer zal toenemen. Deze gap is de enige tussenliggende steun momenteel. Weerstand is te vinden bij 515,45 en 516,10. Vlak daarboven ligt de steil dalende toppenlijn bij 516,70 en de vorige neerwaartse gap tussen 516,60 en 517,40. De steilheid van deze dalende toppenlijn zorgt ervoor dat hij onmogelijk voor langere tijd intact te houden is. Toch lijkt pas boven de vorige lagere top van 522,70 er een langere consolidatieperiode te ontstaan met meer ruimte naar de 526,80-top. Ik acht deze kans beperkt en we moeten vooral nieuwe toppatronen in de komende dagen in de gaten houden. In de meeste andere aandelenindices zien we vergelijkbare herstelbewegingen die nog geen veranderingen in het kortetermijnbeeld hebben aangegeven. Ook hier zagen we de afgelopen week/weken verdere verslechteringen ontstaan in het bredere technische beeld met meer neerwaartse ruimte.

Grafiek S&P 500 Index op dagbasis

Grafiek STOXX Europe 600 Index op dagbasis

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)