AEX: Lagere toppenzone

In de AEX is een dubbele top gevormd, dit lijkt de 1e lagere toppenzone te zijn geworden in de dalende middellangetermijntrend. Ik verwacht dat de neerwaartse druk richting de bodems weer verder kan toenemen.

Als we kijken naar de technische situatie over de afgelopen vier weken dan zien we een tweetal vergelijkbare herstelbewegingen. De 2e herstelbeweging vond echter in een korter tijdsbestek plaats, maar beiden waren ongeveer even groot. Hierdoor is zowel een dubbele bodem in de zone 516 – 517 gevormd evenals een dubbele top bij 539,75 – 540,70. Opvallend is dat beide herstelbewegingen ook de contouren hadden van een stijgende wig. Dit zijn potentiele toppatronen waarbij de bodems sneller oplopen dan de toppen. Twee dagen geleden brak de AEX onder de bodemlijn van deze stijgende wig en bevestigde die dag ook de top met de neerwaartse doorbraak onder het 200-daags gemiddelde. Gisteren vond nog een hertest plaats van dit 200-daags gemiddelde bij 535 maar deze werd te sterk bevonden. Een belangrijk signaal is ook het gevormde toppatroon bij de 539,75. Hier werd een hanging man gevormd. Deze hanging man bleek uiteindelijk ook deel uit te maken van een driedaags toppatroon dat relatief zeldzaam is, een zogenoemde evening star. De tweetal herstelbewegingen maken naar mijn mening deel uit van de zoektocht naar een lagere top in het middellangetermijnbeeld. Door de eerdere en zeer krachtige vrije val beweging (van 572,80 naar 516) was er nog geen dalende toppenlijn te zien in de AEX. Deze beweging vond bijna in een rechte neerwaartse lijn plaats en zorgde uiteindelijk voor de 1e forsere correctie van precies 10% in 2 jaar tijd.

Grafiek AEX-index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XV, 14 maart 2018

Alle signalen op rood voor een diepere correctieve beweging
We moeten terug naar de periode van eind 2015/ begin 2016 om een dergelijke forse en snelle correctieve beweging te zien. Destijds maakte deze beweging deel uit van een langdurige en forse correctie waarbij de AEX uiteindelijk ongeveer 25% terugviel vanaf de 505 – 510 zone naar de zeer belangrijke en hogere langetermijnbodem bij 378 in februari 2016. Deze bodem was destijds het begin van een krachtige stijgende middellangetermijntrend van bijna 200 punten (ruim 50%). Deze gehele 2 jaar durende opgaande fase ging slechts gepaard met enkele kleine correcties van 5% tot 6%. In 2017 vonden zelfs alleen in de zomermaanden een tweetal kleine correcties plaats (tot aan de 505-steun) waarna in november nog een minicorrectie van 4% plaatsvond. De markt werd vorig jaar steeds euforischer en ging ook steeds steiler verlopen. Tezamen met de krachtige opwaartse omkeer in belangrijke intermarktindicatoren (10-jaars rente en eurodollar) nam het risico op een forse tot zeer forse correctie in de aandelenmarkten steeds verder toe. Begin dit jaar vond de klassieke eindfase van deze 2 jaar durende steeds steilere opgaande middellangetermijntrend plaats. In 3 weken tijd vond een blow-off beweging plaats, een zeer steile stijging waarbij de AEX van 540,40 naar de 572,80 opliep. Deze blow-off beweging zagen we in veel aandelenindices en bijna gelijktijdig werden de bodemlijnen van deze blow-off bewegingen neerwaarts gebroken. Dit gebeurde in de AEX bij 569,50 waarna binnen enkele dagen ook de 2 jaar durende stijgende bodemlijn bij 553 voor de eerste keer met een neerwaartse gap werd gebroken. Dit was het signaal dat er in het middellangetermijnbeeld een trendomkeer had plaatsgevonden. Uiteindelijk werd er op de maandgrafiek ook nog een relatief zeldzaam en groot toppatroon gevormd, een zogenoemde bearish engulfing.

Tot hoever kan de AEX dalen in de komende periode?
Voor de komende periode is de trend dus neerwaarts gericht en ik acht de kans groot dat de gevormde bodemzone bij 516- 517 nog verder wordt verlaagd tijdens deze fase. Mijn eerste doelzone van 505 – 510 werd al bijna behaald. Deze zone bestaat uit de toppen van 2015 en de bodems van de 2 kleine correcties van vorig jaar. Daaronder ligt bij 500 nog het 38,2% Fibonacci-retracementniveau van de gehele 2 jaar durende stijging. Maar een beweging naar de volgende doelzone van 475 – 485 sluit ik ook zeker niet uit voordat een eventuele hogere langetermijnbodem in de sinds 2009 stijgende langetermijntrend gevormd kan worden. Opvallend is dat de AEX verder nog bezig is met de vorming van een potentieel groot hoofd-schouderpatroon. De neklijn van dit patroon is bij 510 – 512 te vinden en zou zelfs een neerwaartse ruimte van ongeveer 60 punten daaronder creëren (te berekenen doel). Zover is het nu nog niet, de AEX bevindt zich in de afrondende fase van een herstelbeweging voor de vorming van een lagere top. De kans is naar mijn mening groot dat deze is gevormd. Een eventuele maar onverwachte doorbraak boven de 540,70 zorgt voor meer opwaarts potentieel richting de 544,80 – 545,30 tot 549,95. Daar is een brede neerwaartse gap te vinden en het snel dalende 50-daags gemiddelde. In dat scenario blijft de neerwaartse trend intact maar zal wel minder steil verlopen waardoor het langer gaat duren voordat er een hertest van de zone 516 – 517 plaatsvindt. Ik verwacht echter dat de neerwaartse druk verder zal worden opgevoerd. Steunpunten zijn nu nog te vinden bij 528 en 519,50.

Xetra DAX: patroon van lagere toppen en bodems
De correctieve beweging in de Duitse graadmeter Xetra DAX is forser dan in de AEX. In de maanden november tot en met januari vormde hij een meervoudige toppenzone bij 13.525 – 13.600. In tegenstelling tot veel andere indices brak hij niet structureel door zijn toppen van eind vorig jaar. Inmiddels staat het dieptepunt van deze correctie bij 11.830, een daling van 1.770 punten (ongeveer 13%). Gelijktijdig met de AEX brak de DAX ook door zijn langere stijgende bodemlijn wat betekende dat de gevormde toppenzone voor langere tijd op de borden kan blijven staan en er een trendomkeer in het middellangetermijnbeeld heeft plaatsgevonden. In de AEX zagen we de afgelopen weken de vorming van zowel een dubbele top als dubbele bodem. In de DAX zien we over deze periode nog steeds een patroon van lagere toppen en bodems. De recent gevormde top zou dus de 2e lagere top kunnen zijn. Verder zien we in de DAX dat beide herstelbewegingen ook de vorm hebben van een stijgende wig en er toppatronen werden gevormd. Als we kijken naar de gemiddelden dan zien we dat deze beiden dalend zijn en in de komende week een negatieve crossing onvermijdelijk lijkt te zijn. Bij een dergelijke crossing zakt het 50-daags gemiddelde neerwaarts door zijn 200-daags gemiddelde. Een negatief vervolgsignaal voor de komende periode. Steunpunten liggen nu bij de 11.940, de recente bodem bij 11.830 en de horizontale steunzone van 11.430 – 11.480. Daaronder liggen verder nog de langere stijgende bodemlijn van 11.250 maar een terugval in de komende periode naar de belangrijke horizontale steunzone van 10.500 – 10.800 sluit ik zeker niet uit in de DAX. Weerstand in het kortetermijnbeeld is nu te vinden bij de gevormde toppen van de afgelopen maand bij 12.445 en de vorige lagere top bij 12.600. Daarboven liggen verder nog de genoemde gemiddelden rond de 12.715 – 12.745. Pas een structurele beweging daarboven zorgt voor een minder steile neerwaartse trendmatigheid. In dat scenario blijft de neerwaartse middellangetermijntrend wel intact, maar zal het aanzienlijk langer duren voordat de dit jaar gevormde dieptepunten weer onder druk worden gezet. Toch verwacht ik dat de kans het grootst is dat de neerwaartse weg wordt vervolgd en de DAX op korte termijn zijn bodems weer onder druk zal zetten.

Grafiek Xextra DAX op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XV, 14 maart 2018

Visie technische analyse