AEX dubbel toppatroon

Is de top van deze 3e herstelbeweging al gezet in de AEX? Het antwoord op deze vraag is nog niet te geven, maar vorige week werd wel een dubbel toppatroon gevormd. Toch is er nog meer bevestiging nodig.

Medio vorige week werd een dubbele top gevormd bij 553,85. De intraday-toppen van zowel woensdag als donderdag lagen precies bij dit punt. Hierdoor is voor de 3e keer tijdens deze herstelbeweging een ‘tweezers top’ gevormd. De eerdere tweezers toppen werden een dag na de vorming alweer opwaarts gebroken. Kijken we verder naar de gevormde candlesticks dan werd ook een tweedaagse ‘dark cloud cover’ op de borden gezet. Deze patronen worden echter opgeheven zodra de AEX boven de 553,85 weet te breken. Afgelopen vrijdag wist de AEX niet boven deze toppen te breken en brak intraday onder de bodems van dit patroon bij 550. Hiermee is een eerste aanzet gegeven voor de geldigheid van deze toppatronen. Niet alleen de vorming van de patronen is belangrijk maar ook vervolg dat in de handelsdagen daarna optreedt. Zolang er verder echter geen bevestigingssignalen optreden, blijft de kans nog steeds aanwezig dat de AEX zijn opwaartse weg tijdens deze herstelbeweging verder voortzet. Een 2015 scenario blijft dan nog mogelijk waarbij de AEX opnieuw de eerdere toppenzone van 564 tot 572,80 zal gaan testen. Toch moeten we in deze eindfase van de 3e herstelbeweging zeer alert blijven op verdere verslechteringen, toppatronen en een plotselinge krachtige neerwaartse draai. Daarbij moeten we ook zeer alert blijven op neerwaartse verslechteringen in andere belangrijke indices.

Grafiek AEX-index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XV, 20 april 2018

Internationale situatie aandelenmarkt blijft neerwaarts gericht
Als we naar de andere aandelenmarkten kijken dan valt op dat de Xetra DAX en de STOXX Europe 600 hun eerdere toppen van de vorige herstelbewegingen hebben teruggetest, maar niet structureel gebroken. Er is een structurele beweging hierboven nodig om meer opwaartse ruimte vrij te maken voor een verdere herstelbeweging. In de Amerikaanse indices blijft het patroon van lagere toppen vanaf de jaartop intact en daar zagen we vorige week al een krachtige neerwaartse draai waarbij de langere opgaande bodemlijnen steeds verder onder druk worden gezet. Een voorlopende index als de SOX (semiconductors) brak hier al eerder onder en daar zien we ook de neerwaartse druk steeds verder toenemen. De 3e herstelbeweging in de AEX is aanzienlijk krachtiger dan ik had verwacht. De eerste 2 herstelbeweging waren bijna identiek en zorgden voor een dubbele lagere top bij 539,75 – 541. Ik had verwacht dat deze 3e herstelbeweging ook rond deze zone zou eindigen. Alle drie de herstelbewegingen startten bij de meervoudige bodemzone van 516 – 517. Hierdoor is een krachtige steunzone ontstaan net boven mijn 1e doelzone van deze correctieve fase die bij 505 – 510 is te vinden. Hier liggen de toppen uit 2015 die destijds voor een zeer forse correctieve fase zorgden maar ook de bodems van de 2 zomercorrecties van vorig jaar. Daaronder ligt verder nog bij de 500 het 38,2%-Fibonacci-retracementniveau van de gehele voormalige 2 jaar durende stijging tussen de 378 en 572,80 en mijn 2e doelzone bij 475 – 485. Deze herstelbewegingen zijn nodig na de eerdere vrije val beweging van precies 10% voor de vorming van een lagere danwel gelijke top in de markt. Mocht de AEX doorlopen naar de zone 564 – 572,80 dan ontstaat een duidelijke vergelijking met de situatie uit 2015. Daar werd in april 2015 een top gevormd bij 510 waarop een snelle en forse correctie volgde. De herstelbeweging hierna zorgde in augustus voor een hertest en vorming van een zware toppenzone bij 505 – 510. Dit was destijds het startpunt van een zeer forse correctieve fase die uiteindelijk eindigde bij de 378-bodem in februari 2016. Een vergelijkbaar scenario blijft mogelijk in de komende maanden.

Blijf alert op een krachtige verdere neerwaartse beweging
In de eerste 3 weken van januari vond een klassieke blow-off beweging plaats. Dit zijn zeer steile opwaartse kortetermijnbewegingen die geregeld aan het einde van een krachtige en lange stijgende middellangetermijntrend ontstaan. Na de vorming van de jaartop bij 572,80 werd de blow-off beweging beëindigd waarna ook al snel de sinds februari 2016 stijgende bodemlijn werd gebroken. Dit betekende het einde van de 2 jaar durende opgaande middellangetermijntrend. Een trend waarbinnen slechts een beperkt aantal kleine correcties plaatsvonden. We zagen in het afgelopen jaar ook steeds meer divergentie ontstaan met de intermarktindicatoren zoals de 10-jaars rente en de eurodollar. De sinds 2009 aanwezige bullmarkt is nog niet ten einde, maar de stijgende 2 jaar durende middellangetermijntrend wel. In de eerste twee maanden werd nog een bearish engulfing op de maandgrafiek geplaatst en recent vond een death cross plaats. Door de krachtige herstelbeweging loopt het 50-daags gemiddelde alweer op en is zelfs een nieuwe opwaartse kruising mogelijk, maar deze zal naar mijn mening slechts tijdelijk zijn. Ook in de technische indicatoren zien we een mogelijke top ontstaan rond de eerdere toppen in de MACD en blijft een stijgende wig in de RSI aanwezig. In de AEX-grafiek zelf zou een doorbraak boven de 553,85 meer opwaartse ruimte vrijmaken voor een hertest van de 564 tot mogelijk de 572,80. Tussenliggende weerstand is nog te vinden bij 557,50. Onder de 545,50 ontstaat de volgende verzwakking. Definitieve bevestiging van een top treedt op onder de zone 539,75 – 541.

10-jaars rente Duitsland: klassieke terugtest naar neklijn omkeerpatroon
Een van de belangrijke intermarktindicatoren is de 10-jaars rente. De 10-jaars rente in de VS brak al door zijn zeer lange dalende toppenlijn (sinds jaren negentig). Zover is het in Europa nog niet. De zeer lange trend van de 10-jaars Duitse rente ligt betreffende zijn dalende toppenlijn nog aanzienlijk hoger, maar kijken we naar deze lange grafiek dan zagen we vorig jaar wel een belangrijke doorbraak door de dalende toppenlijn die 10 jaar geleden startte. Deze doorbraak geeft aan dat de bodem in het langetermijnbeeld waarschijnlijk definitief (net onder de 0%) is gezet en er voor de komende jaren een krachtig verder opwaarts vervolg mag worden verwacht. Vanuit deze langetermijngrafiek is er in de komende 2 jaar ruimte naar ongeveer de zware weerstand van 2%. Als we korter inzoomen dan zien we vanaf de bodem van de zomer van 2016 een mooie opgaande trend. Daarbij liep dit rentepercentage tot begin 2017 op naar ongeveer 0,50%. Het grootste deel van 2017 werd gekenmerkt door een zijwaarts verloop tussen de 0,20% en 0,50%. Eind vorig jaar werd een belangrijke hogere middellangetermijnbodem op de borden gezet bij 0,29% waarna een structurele doorbraak door de zware 0,50% plaatsvond. Hiermee werd ook een groot omgekeerd hoofd-schouderpatroon afgerond met een te berekenen doel van ongeveer 1,10%. In februari dit jaar werd de top tot op heden rond de 0,81% geplaatst. Hierna vond in maart/april een klassieke terugtest plaats naar het uitbraakniveau van 0,50%. Hier werd de volgende bodem geplaatst waarna de opwaartse weg weer is hervat. Eerste weerstand ligt nu bij 0,81%, maar een doorbraak in de komende maanden hierboven acht ik reeel waarna meer ruimte naar de 1,10% ontstaat in de loop van dit jaar. Ook de dalende zeerkortetermijntoppenlijn van de korte correctiefase vanaf de 0,81% top werd vorige week gebroken. Steunpunten liggen nu bij 0,50% en de langere stijgende bodemlijn van 0,40%.

Grafiek 10-jaars rente Duitsland op dagbasis

Bron: Bloomberg, 20 april 2018

Visie technische analyse:

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)