AEX 3e test zone 516-517

De neerwaartse druk wordt steeds verder opgevoerd. Afgelopen vrijdag testte de AEX voor de 3e keer de belangrijke steunzone van 516 – 517. Ik acht de kans op een neerwaarts vervolg hieronder groot.  

Het 1e kwartaal van 2018 loopt ten einde. Een kwartaal dat startte met een klassieke blow-off fase, wat vaak de laatste krachtige opwaartse kortetermijnbeweging is in een stijgende middellangetermijntrend. In januari werd daarna de 2 jaar durende middellangetermijntrend neerwaarts gebroken. Dit betekende de start van de 1e forsere correctie sinds eind 2015/ begin 2016. We zagen deze bewegingen in bijna alle aandelenindices. Ik acht de kans groot dat deze correctieve fase in het 2e kwartaal wordt voortgezet. Op dit moment ga ik er vanuit dat deze correctieve fase zal eindigen met de vorming van een volgende belangrijke en hogere langetermijnbodem, zoals we in februari 2016 ook zagen. Destijds viel de AEX in 9 maanden tijd ongeveer 25% terug waarna een bodem bij 378 op de borden werd gezet. Dit was toen het startpunt van de recent neerwaarts gebroken 2 jaar durende stijgende middellangetermijntrend. In de afgelopen 2 jaar zagen we slechts een beperkt aantal ‘kleine’ correcties van rond de 5% tot 6%. In 2017 bleef dit aantal zelfs beperkt tot 2 kleine correcties in de zomermaanden. We zagen toen een tweetal zeer krachtige opwaartse bewegingen zonder correctieve tegenreacties. De euforie onder beleggers werd steeds groter. Verder zagen we steeds meer divergentie ontstaan met de intermarkt indicatoren, een risicovolle situatie die wees op een grote correctiekans in de aandelenmarkten. Inmiddels staat de teller op precies 10% daling vanaf de jaartop, maar ik verwacht dat dit percentage verder zal oplopen.

Grafiek AEX-index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XV, 23 maart 2018

Dubbele lagere top bij zone 539,75 – 540,70
Op 23 januari zagen we de vorming van een hogere jaartop bij 572,80. Een dag later werd de onderkant van de blow-off fase gebroken bij 569,50. Deze blow-off fase had verder ook de contouren van een stijgende wig. Hij was toen in 3 weken tijd opgelopen van 540,40 (2 januari) naar deze 572,80-top. Binnen een week werd ook de cruciale stijgende middellangetermijnbodemlijn bij 553 met een neerwaartse gap gebroken. Hiermee was de start van een forsere correctie een feit. In enkele weken tijd zagen we toen een vrije val beweging van precies 10%. Hij was teruggevallen vanaf de 572,80 tot aan de 515,95. In de daaropvolgende periode zagen we een tweetal herstelbewegingen in de AEX. Dit is een normale te verwachten situatie na een dergelijke vrije val beweging. Beide herstelbewegingen leken sterk op elkaar. In beide gevallen werd een stijgende wig gevormd en lag de bodem in de zone 516 – 517 en de top van deze herstelbewegingen in de zone 539,75 – 540,70. Pas een structurele doorbraak hierboven zou een verdere verbetering opleveren in het kortetermijnbeeld, maar ook in een dergelijke situatie zou mijn neerwaartse gerichte middellangetermijnvisie intact blijven. Vanaf begin maart tot medio vorige week zagen we een smalle consolidatiefase tussen grofweg de 530 en 541. Ik gaf toen al aan dat de kans op een neerwaarts vervolg groot was. Een doorbraak onder de 530 zou de weg snel vrij kunnen maken richting de zone 516 – 517. Deze beweging zagen we eind vorige week dan ook, met een intraday-dieptepunt tot op heden bij 517,90. Hiermee wordt deze steunzone nu opnieuw getest. Opvallend is dat we deze bewegingen in de meeste indices zien, waarbij de nodige verslechteringen al optraden in andere indices zoals de lagere bodems in de STOXX Europe 600.

Op weg naar lagere bodems
Als we kijken naar de grafiek dan lijkt met de tweetal herstelbewegingen in de afgelopen anderhalve maand de 1e lagere (dubbele) toppenzone te zijn ontstaan. Daarbij werd de 2e top hiervan gevormd met een zogenoemde driedaagse ‘evening star’, een zeldzaam toppatroon. Op de maandgrafiek werd overigens in de maanden januari en februari ook een belangrijk toppatroon gevormd, een bearish engulfing. Verder zien we de contouren van een groot hoofd-schoudertoppatroon sinds november vorig jaar. Dit patroon wordt geactiveerd onder de dalende neklijn in de zone 510 – 512. Ook in de technische indicatoren zagen we afgelopen vrijdag een neerwaartse crossing in de MACD en een doorbraak in de RSI onder zijn bodemlijn van een stijgende wig. Steeds meer bevestiging dat de zone 516 – 517 in de komende week gebroken kan worden. Zolang deze zone echter niet wordt gebroken, is de kans op een herstelbeweging realistisch voor de vorming van een volgende lagere top. Toch acht ik de kans groot dat deze steunzone neerwaarts gebroken zal worden. Daarna komt mijn eerste doelzone van 505 – 510 in zicht. Hier liggen de bodems van de twee zomercorrecties van vorig jaar maar ook de toppenzone uit 2015. Daaronder ligt bij 500 nog het 38,2%-Fibonacci-retracementniveau van de gehele 2 jaar durende stijging. Mijn 2e doelzone ligt daarna bij 475 – 485. Weerstand in het kortetermijnbeeld is nu te vinden bij de zone 528 – 530. Daarboven ligt het steeds verder afvlakkende 200-daags gemiddelde bij 535,50. Overigens zien we het 50-daags gemiddelde snel verder dalen en wordt de afstand tussen deze gemiddelden dagelijks kleiner. Het 50-daags gemiddelde ligt vandaag bij 540,80. Een neerwaartse crossing lijkt dan ook onvermijdelijk in de komende weken. Deze zogenoemde ‘dead cross’ zagen we al in veel andere Europese indices als bevestiging voor een diepere terugval.

S&P 500: stijgende bodemlijn en 200-daags gemiddelde onder druk
De S&P 500 zette afgelopen vrijdag voor de 2e keer dit jaar zijn sinds begin 2016 stijgende bodemlijn onder druk. Hij sloot hier vrijdag nipt onder. Net hieronder ligt overigens ook het nog steeds oplopende 200-daags gemiddelde dat op slotbasis niet werd doorbroken. Na de verhoogde jaartop naar 2.873 eind januari vond ook in de S&P 500 een forse correctie door middel van een vrije val beweging plaats. Hij vormde toen een bodem bij 2.532, een daling van ongeveer 340 punten in enkele weken tijd, ofwel ongeveer 12%. In de afgelopen anderhalve maand vond een krachtige herstelbeweging plaats vanaf dit dieptepunt. Hij vormde ruim 2 weken geleden een top bij 2.801. Deze herstelbeweging had verder de contouren van een stijgende wig die een week geleden neerwaarts werd gebroken. Inmiddels werd afgelopen vrijdag een dieptepunt op de borden gezet bij 2.585. Dit betekent een 2e forse daling dit jaar van 215 punten in een kort tijdsbestek. Ik houd in de komende periode rekening met een verder neerwaarts vervolg tot onder de belangrijke stijgende middellangetermijnbodemlijn en het 200-daags gemiddelde. Als richtzone hiervoor houd ik de zone 2.330 – 2.400 aan in de S&P 500. De huidige correctieve bewegingen zijn de eerste forsere correcties (boven de 10%) sinds eind 2015. Nadat begin 2016 de stijgende langetermijnbodemlijn werd getest rond de 1.800 puntengrens is een krachtige opgaande middellangetermijntrend ingezet, die in 2 jaar tijd zorgde voor een stijging van bijna 1.100 punten. We zagen in deze periode een 4 tot 5 verdere versteilingen ontstaan en begin dit jaar een zogenoemde blow-off fase. In de periode vanaf 23 januari tot begin februari werden de meeste van deze versteilingen neerwaarts gebroken. Een duidelijke verslechtering waarbij de kans reeel is dat de top voor de komende tijd op de borden is gezet en de correctieve beweging door zal zetten. Belangrijkste te breken niveau is een structurele doorbraak (meerdere dagen) onder zowel de genoemde stijgende bodemlijn sinds begin 2016 bij 2.597 evenals onder het 200-daags gemiddelde bij 2.585. Met de huidige test is de kans overigens reeel dat aan het begin van deze week een kortdurende opleving zal plaatsvinden voordat deze niveaus structureel worden doorbroken, vooral na de recente nieuwe vrije val van ruim 200 punten. De eerste weerstand is bij 2.647 te vinden, daarboven ligt een neerwaarts gevormde gap tussen de 2.695 en 2.710.

Grafiek S&P 500 Index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XV, 23 maart 2018

Visie technische analyse:

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)